'Gen Z khó làm giàu hơn các thế hệ trước'

'Miếng bánh' bị chia nhỏ, cạnh xuyên biên giới, xã hội phân hóa giàu - nghèo sâu sắc... Gen Z rơi vào một cuộc cạnh tranh khốc liệt hơn nhiều.

Thời gian qua, có nhiều tranh cãi, so sánh về những lợi thế và thiệt thòi giữa Gen Z với các thế hệ trước đó. Có ý kiến cho rằng "Gen Z bất lợi khi sinh ra trong điều kiện đủ đầy", có người ví von "Gen Z như búp măng non trong 'thời buổi khó sống'", hay đồng cảm vì "Gen Z vào đời đúng thời kinh tế khó khăn"... Lại có nhiều người phản biện, chỉ ra những lợi thế khi 'bố mẹ Gen Z có của ăn của để', hay phản đối người thế hệ trước "lên mặt 'dạy đời' lớp trẻ"...

Cá nhân tôi cho rằng, đúng là thế hệ trước chịu nhiều thiệt thòi khi sinh ra trong thời kỳ công nghệ lạc hậu, thiếu vốn làm ăn... Nhưng cùng thời đại đó, họ cũng chỉ phải cạnh tranh với những người khác cùng hoàn cảnh thiếu công nghệ, thiếu tiềm lực tài chính như mình mà thôi.

Trong khi đó, Gen Z thời nay tiếp cận vốn, công nghệ tốt hơn, nhưng bù lại, họ cũng phải cạnh tranh khốc liệt hơn với những người tương tự mình về mặt công nghệ, vốn liếng. Thế nên, rất khó để khẳng định thời nay hay thời xưa khó làm giàu hơn?

Tuy nhiên, có ba thứ mà tôi chắc chắn thế hệ trước thuận lợi hơn Gen Z ngày nay rất nhiều:

Thứ nhất, mấy chục năm trước, Việt Nam chưa mở cửa hoặc mở rất hạn chế, thế nên người của thế hệ trước chỉ phải cạnh tranh với người trong nước là chính. Thậm chí, do giao thông, liên lạc chưa thuận lợi, nên họ chỉ phải cạnh tranh cùng lúc với tương đối ít người cho cùng một "miếng bánh" tài nguyên. Trong khi đó, giới trẻ ngày nay vấp phải sự cạnh tranh quyết liệt từ mọi người trên toàn quốc và thậm chí cả người nước ngoài cho "miếng bánh" đó.

Thứ hai, về mặt dân số, số lượng việc làm. Có một logic rất đơn giản, đó là người thế hệ trước sinh ra khi đất nước ta mới chỉ có 50 triệu dân. Khi đó, mức độ cạnh tranh việc làm, cơ hội làm giàu chắc chắn không bao giờ bằng người thế hệ ngày nay. Gen Z được sinh ra khi đất nước đã đạt tới con số 100 triệu dân, nên rõ ràng, tỷ lệ chọi đã cao gấp đôi so với các thế hệ trước.

Thứ ba, hoàn cảnh sống của người thế hệ trước tương đối bình đẳng, mức sống tương đồng nên cạnh tranh công bằng hơn. Trong khi đó, thế hệ sau này sinh ra khi xã hội đã phân hóa giàu - nghèo, sang - hèn tương đối rõ ràng, ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp lên mức độ cạnh tranh khốc liệt hơn của thế hệ này so với thế hệ trước.

Tóm lại, ở đây, tôi không muốn khẳng định rằng Gen Z khổ hơn các thế hệ trước mà chỉ muốn nhấn mạnh rằng các bạn trẻ bây giờ cũng có những khó khăn riêng của thế hệ mình. Do đó, những người đi trước cũng nên có cái nhìn bao dung hơn, cảm thông hơn với các bạn trẻ, hiểu rằng Gen Z cũng phải nỗ lực rất nhiều để làm giàu chứ không phải thế hệ sinh ra đã chỉ biết hưởng thụ.