GDP Mỹ giảm 4,8% trong quý I, mức sụt giảm lớn nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ đã giảm 4,8% trong quý I/2020, theo số liệu chính phủ nước này công bố hôm thứ Tư, một dẫn chứng về thiệt hại mà đại dịch Covid-19 gây ra cho nền kinh tế nước này.

Trước đó, các chuyên gia kinh tế tham gia khảo sát của Dow Jones đưa ra dự đoán GDP quý I năm nay của Mỹ sẽ giảm 3,5%.

Đây là lần GDP Mỹ giảm đầu tiên kể từ mức giảm 1,1% trong quý I/2014 và cũng là mức giảm thấp nhất kể từ sau khi nền kinh tế số một thế giới gánh chịu sự thu hẹp GDP 8,4% trong quý IV/2008 - thời kỳ tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng tài chính.

Những nhân tố kìm hãm lớn đối với nền kinh tế Mỹ là từ chi tiêu dùng, đầu tư tài sản cố định ngoài khu vực dân cư, xuất khẩu và hàng tồn kho.

Riêng đầu tư tài sản cố định khu vực dân cư tăng 21%, do các chính sách hỗ trợ từ chính phủ liên bang và các tiểu bang cho các đối tượng thiệt hại vì đại dịch. Chi tiêu liên bang đã tăng 1,7%.

Tiêu dùng - chiếm 67% tổng GDP Mỹ - đã giảm 7,6% trong quý vừa qua do tất cả các cửa hàng không thiết yếu bị đóng cửa và nền tảng của nền kinh tế tiêu dùng Mỹ đã bị mất gần như hoàn toàn. Chi tiêu hàng hóa lâu bền giảm 16,1% trong khi chi tiêu cho dịch vụ giảm 10,2%.

Xuất khẩu hàng hóa giảm 8,7% và nhập khẩu giảm 15,3%, trong khi xuất nhập khẩu dich vụ giảm 30%.

Việc GDP Mỹ giảm cho thấy mặc dù quý đầu năm chỉ có hai tuần phong tỏa, tác động đã thể hiện rất rõ nét và tạo đà cho quý hai có thể là quý tồi tệ nhất trong kỷ nguyên hậu Thế chiến II.

Tiêu thụ hàng hóa giảm 1,3% trong khi dịch vụ sụt giảm 10,2%.

"Đây là một thảm họa khi chỉ hai tuần phong tỏa đã gây thiệt hại nằng nề cho nền kinh tế", Paul Ashworth, nhà kinh tế trưởng của Capital Economics tại Mỹ, nói. "Quý thứ hai sẽ còn tồi tệ hơn nhiều".

Thị trường, tuy nhiên, cho thấy ít phản ứng với các con số. Thay vào đó, Phố Wall tập trung vào tin tức tích cực từ Gilead, báo cáo cho biết thử nghiệm thuốc điều trị virus corona cho kết quả khả quan. Chỉ số Dow Jones mở cửa cao hơn khoảng 400 điểm so với cuối phiên trước đó.

"Các thị trường sẽ xem xét kỹ hơn dữ liệu GDP quý đầu tiên", Katie Nixon, giám đốc đầu tư của Northern Trust Wealth Management, nói. "Chúng ta đều biết tình hình rất tệ. Phản ứng thị trường gần như không liên quan đến hiện tại khi chúng ta đang chờ đón sự suy giảm mạnh hơn nhiều trong hoạt động kính tế quý hai".

Khó khăn còn ở phía trước

Hầu hết các nhà kinh tế đều nhìn nhận Mỹ đang suy thoái, mặc dù định nghĩa về mặt kỹ thuật nói chung thì phải có hai quý liên tiếp tăng trưởng âm. Trước đó, quý IV/2019, GDP Mỹ tăng 2,1%.

Phía quan điểm đó lý giải, kết quả sụt giảm GDP vừa qua phần lớn là do trong quý đầu tiên có một vài tuần ngừng hoạt động kinh tế do virus corona, và thậm chí đánh giá thấp thiệt hại thực sự.

Bản thân Cục Phân tích kinh tế thậm chí đã lưu ý trong một bản tin rằng số liệu ban đầu có lẽ chưa hoàn toàn chính xác.

Việc phong tỏa đã dẫn đến những thay đổi nhanh chóng về nhu cầu, khi các doanh nghiệp và trường học chuyển sang làm việc từ xa hoặc ngừng hoạt động; người tiêu dùng đã hủy bỏ đơn hàng, hạn chế hoặc chuyển hướng chi tiêu của họ. Hệ quả kinh tế đầy đủ của đại dịch Covid-19 không được định lượng trong ước tính GDP quý I/2020 bởi vì các tác động thường được ghi nhận chung trong dữ liệu nguồn và không được xác định riêng biệt.

Tuy nhiên, khi Bộ Thương mại thực hiện các điều chỉnh số liệu GDP công bố trước đó, con số hoàn toàn có thể giảm thêm khoảng 3 đến 4 điểm phần trăm, theo ước tính của Goldman Sachs.

Chẳng hạn như trong cuộc khủng hoảng tài chính trước đây, ước tính đầu tiên cho GDP quý IV/2008 là giảm 3,8%, sau đó số liệu cuối cùng được công bố cho thấy mức sụt giảm gấp hơn hai lần. Một vấn đề là với hầu hết các doanh nghiệp đóng cửa - Citigroup ước tính 95% GDP là theo đơn đặt hàng gia đình - rất khó để có được con số chính xác về sự dịch chuyển của hàng hóa và dịch vụ.

Nhà kinh tế học Spencer Hill cho rằng trên thực tế, kinh tế trong quý I thậm chí còn tồi tệ hơn số liệu vừa công bố. Việc sửa đổi số liệu với công bố sau cùng lớn hơn nhiều lần con số ước tính ban đầu là phổ biến trong giai đoạn các cuộc suy thoái diễn ra và các giai đoạn biến động kinh tế lớn khác.

Cụ thể, doanh số bán lẻ và đơn đặt hàng lâu bền cho tháng 3 không tệ như dự đoán đã chỉ ra một số vấn đề về thu thập dữ liệu.

"Để phản ánh cho khởi đầu của suy thoái kinh tế tại Mỹ và đứng trước thách thức đo lường riêng cho tác động kinh tế của virus corona, chúng tôi tin rằng khoảng cách giữa dữ liệu tăng trưởng và thực tế diễn biến nền kinh tế là lớn, theo hướng thực tế nghiêm trọng hơn con số công bố", Hill nói.