Gạo Việt có đánh mất cơ hội “vàng”?

Theo Hiệp hội lương thực Việt Nam hiện nay có khoảng 8.000 container với sản lượng 200.000 tấn gạo của doanh nghiệp hội viên đang “mắc kẹt” tại các cảng.

Trước tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp nhiều quốc gia xuất khẩu gạo ( kể cả Việt Nam) đã tạm dừng xuất khẩu để đảm bảo an ninh lương thực thì Thái Lan vẫn duy trì xuất khẩu gạo với giá cao. Liệu gạo Việt có đánh mất cơ hội vàng từ thị trường?

Theo Hiệp hội lương thực Việt Nam hiện nay có khoảng 8.000 container với sản lượng 200.000 tấn gạo của doanh nghiệp hội viên đang “mắc kẹt” tại các cảng. Nếu tính bình quân chi phí lưu lại cảng 300.000 đồng/container/ngày thì mỗi ngày các doanh nghiệp mất 2,4 tỷ đồng, tính đến nay hơn 15 ngày đồng nghĩa các doanh nghiệp mất thêm hơn 36 tỷ đồng.

Trao đổi với DĐDN, ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành IV (Vĩnh Long) cho biết kể từ ngày 23/3 đến nay 30 container tương đương với 750 tấn gạo của doanh nghiệp đang kẹt lại ở Cảng Sài Gòn với chi phí mỗi ngày doanh nghiệp phải chịu lên đến hàng chục triệu đồng.

“Chúng tôi đã tính đến phương án đưa hàng về lại kho để giảm chi phí nhưng thấy không khả thi vì ngoài vận chuyển còn phải thuê nhân công đưa hàng xuống và khi Chính phủ cho phép xuất lại thì phải đóng hàng và chuyển lên cảng chi phí rất tốn kém, do đó quyết định “nằm ở cảng” chờ. Hy vọng Chính phủ sẽ sớm cho xuất khẩu trở lại, trước mắt là giúp doanh nghiệp giải phóng hết lượng gạo đang xếp hàng chờ ở các cảng”, ông Thành kỳ vọng.

Tại buổi đối thoại với doanh nghiệp xuất khẩu do TP.Cần Thơ tổ chức, ông Phạm Văn Quang, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Trung Thạnh cho biết, lệnh dừng xuất khẩu gạo đã “chôn chân” doanh nghiệp. Hàng hóa không xuất được thì dòng vốn đóng băng không sinh lợi, doanh nghiệp sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi đến hạn thanh toán cho ngân hàng.

Trước tình cảnh hết sức khó khăn của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, ông Trần Quốc Hà, Giám đốc NHNN chi nhánh Cần Thơ cũng rất lo lắng nợ xấu phát sinh cao đối với nguồn vốn 7.700 tỷ đồng mà các ngân hàng thương mại cho vay xuất khẩu gạo.

Theo ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương TP.Cần Thơ: địa phương hiện còn tồn kho hơn 67.000 tấn lúa, 187.000 tấn gạo, 4 doanh nghiệp còn kẹt hàng trăm tấn gạo tại cảng vì lệnh dừng xuất khẩu gạo.

Có vuột mất cơ hội thị trường

Trong khi Việt Nam và một số quốc gia xuất khẩu gạo khác lo ngại thiếu hụt lương thực trong nước nên tạm dừng xuất khẩu thì Thái Lan lại chớp lấy thời cơ tăng giá gạo xuất khẩu.

Thông tin về thị trường trên Website của mình, Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết gạoThái Lan được chào bán đang tăng mạnh, nếu như ngày 26/3, gạo 5% tấm của Thái Lan được chào bán với giá 480-484 USD/tấn thì đến ngày 31/3, gạo 5% tấm của Thái Lan được đẩy lên mức giá 518-522 USD/tấn.

Chuyên gia phân tích thị trường lúa gạo Nguyễn Đình Bích cho rằng: khi Việt Nam, Ấn Độ, Pakistan và cả Campuchia tạm dừng xuất khẩu gạo, thì Thái Lan “một mình một chợ” nên họ dại gì mà không đẩy giá lên cao.
“Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ: sản lượng gạo toàn cầu năm 2019-2020 đạt hơn 499 triệu tấn, xấp xỉ so năm trước, lượng gạo tồn kho đạt mức kỷ lục 178 triệu tấn đủ 136 ngày tiêu dùng. Đáng chú ý là Thái Lan dù được dự báo sẽ mất mùa, sản lượng giảm 3 triệu tấn nhưng trong những ngày qua họ vẫn đẩy mạnh xuất khẩu gạo.

Hiện tượng Trung Quốc đẩy mạnh nhập khẩu gạo chưa chắc là họ thiếu lương thực vì kho dự trữ của họ rất lớn. Họ tăng nhập khẩu trong những ngày qua có thể là do khâu lưu chuyển trong nước chậm hơn, giá gạo trong nước đắt hơn so với nhập khẩu từ Việt Nam mà thôi. Còn đối với Philipines vốn là quốc gia rất thiếu gạo nên với tiến độ nhập khẩu như vậy thì cũng là bình thường. Trong khi đó sản lượng lương thực nước ta được dự báo đạt trên 43 triệu tấn lúa (hơn 22 triệu tấn gạo), tăng nửa triệu tấn nhưng trong năm tiêu dùng trong nước chỉ khoảng 10 triệu tấn. Dù sản lượng được dự báo dư thừa nhưng ngay thời điểm giá tốt nhất thì ta lại dừng xuất khẩu, điều này đồng nghĩa với “vuột” mất cơ hội xuất khẩu gạo với giá cao”, ông Bích phân tích.