Gã khổng lồ vận tải 99 năm tuổi của Mỹ phá sản, kéo theo 30.000 công nhân thất nghiệp

Yellow Corp. được thành lập năm 1924, từng là một trong những công ty vận tải lớn nhất nước Mỹ.

Yellow Corp, “gã khổng lồ” vận tải từng thống trị nước Mỹ, vừa chính thức nộp đơn xin bảo hộ phá sản, chấm dứt sứ mệnh của công ty 99 năm tuổi và khiến 30.000 nhân viên rơi vào cảnh thất nghiệp.

“Chúng tôi thật sự thất vọng khi phải thông báo rằng Yellow sẽ phải đóng cửa sau gần 100 năm hoạt động. Trong thời đại này, hiếm có ai làm việc tại 1 công ty suốt 20, 30, thậm chí là 40 năm. Nhưng nhiều nhân viên của Yellow đã làm như vậy. Qua nhiều thế hệ, Yellow đã cung cấp cho hàng trăm nghìn người Mỹ 1 công việc ổn định, có thu nhập tốt và cả sự nghiệp hoàn hảo”, CEO Darren Hawkins viết trong thông báo được phát đi.

Yellow hi vọng sẽ đạt được thỏa thuận với các chủ nợ và tòa án sẽ cho phép công ty chi trả một phần tiền lương cùng với phúc lợi cho người lao động, cũng như thanh toán cho các nhà cung ứng.

Danh sách chủ nợ mà Yellow tiết lộ trong hồ sơ gửi lên tòa án bao gồm nhiều tập đoàn nổi tiếng của Mỹ như Amazon, Home Depot, Goodyear Tire & Rubber Company.

Tháng trước, Yellow cảnh báo công ty đang đứng trước nguy cơ hết tiền và không thể tiếp tục hoạt động. Công ty chật vật đối phó với một loạt khó khăn, từ hoạt động kinh doanh trì trệ, núi nợ khổng lồ cho đến cuộc chiến với liên đoàn Teamsters - tổ chức đại diện cho 22.000 trong tổng số 30.000 nhân viên của hãng, bao gồm các tài xế và phần lớn là các công nhân bốc dỡ.

Từng là gã khổng lồ

Yellow Corp. được thành lập năm 1924, ban đầu hoạt động dưới tên Yellow Freight. Đây từng là một trong những công ty vận tải lớn nhất, thống trị mảng vận chuyển hàng hóa theo hình thức LTL (less-than-truckload, tức gom nhiều đơn hàng từ nhiều điểm trong 1 chuyến đi). Yellow cùng với 2 đối thủ Roadway và Consolidated Freight được xếp vào nhóm “Big Three” là 3 công ty lớn nhất trong ngành.

Tuy nhiên, sau khi các quy định quản lý ngành vận tải được nới lỏng năm 1984, nhóm Big Three gặp phải sự cạnh tranh khốc liệt từ những hãng vận tải không nằm trong các liên đoàn. Năm 2002, Consolidated phá sản.

Mặc dù không thuộc liên đoàn giúp các hãng vận tải LTL có lợi thế lớn về chi phí lúc mới thành lập, sau khi liên đoàn Teamsters nhiều lần nhượng bộ, khoảng cách được thu hẹp đáng kể. Sau đó, tình trạng thiếu tài xế xe tải trên toàn nước Mỹ khiến tiền lương tại các công ty nằm ngoài liên đoàn tăng lên.

Tuy nhiên Yellow còn gặp phải những rắc rối khác. Để thâu tóm một loạt đối thủ, trong đó có thương vụ mua lại Roadway với giá gần 1 tỷ USD năm 2004, Yellow đã vay nợ quá nhiều. Trong báo cáo tài chính gần nhất, công ty có khoảng 1,5 tỷ USD nợ dài hạn. Gần một nửa trong số đó là khoản vay chính phủ liên bang theo chương trình trợ cấp Covid-19 trong năm 2020. Đổi lại Bộ Tài chính Mỹ năm 30% cổ phần tại Yellow. Kể từ đó đến nay, số cổ phần này giảm gần một nửa giá trị.

Yellow vẫn là 1 ông lớn trong ngành nhưng tầm ảnh hưởng đã suy giảm đáng kể, chiếm khoảng 7% thị phần tính đến năm 2022.

Rắc rối chồng chất

Mặc dù kinh tế Mỹ vẫn khỏe mạnh, người tiêu dùng không còn chi nhiều tiền cho mua sắm hàng hóa như trong đại dịch. Thay vào đó, họ chi nhiều hơn cho các dịch vụ như đi du lịch, tới các sự kiện thể thao, buổi hòa nhạc và đi ăn hàng. Điều đó cũng đồng nghĩa những công ty như Yellow có ít khách hơn.

Theo số liệu từ AFS Logistics, khối lượng hàng hóa mà các hãng vận tải LTL vận chuyển đã giảm 17% từ năm 2021 đến 2022, và giảm thêm 5% trong quý I/2023. Không chỉ nhu cầu giảm, giá cước cũng giảm mạnh.

Tháng trước, Yellow đã không thể thanh toán đúng hạn cho quỹ hưu trí của liên đoàn cũng như các quỹ bảo hiểm y tế, dẫn đến công nhân đe dọa sẽ biểu tình vào ngày 24/7. Sau đó công ty đạt được thỏa thuận với liên đoàn và được gia hạn thêm 1 tháng.

Tuy nhiên cuối cùng thì Yellow đã không thể vượt qua. Cuối tuần trước, công ty có trụ sở ở Nashville thông báo đã nộp đơn theo Chapter 11 lên tòa án bang Delaware.