Fed đối mặt thách thức: Lạm phát tái bùng phát và tình trạng đình lạm tại Mỹ

Bài viết phân tích chi tiết về tình hình kinh tế Mỹ, đặc biệt tập trung vào mối lo ngại rằng Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) có thể đang đi theo hướng nới lỏng chính sách tiền tệ quá nhanh chóng dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Jerome Powell.

Một trong những lo ngại chính là việc Fed có thể giảm lãi suất trước kỳ bầu cử tổng thống vào tháng 11, nhằm hỗ trợ cho chiến dịch tái đắc cử của Kamala Harris.

Động thái này được so sánh với thời kỳ "lạm phát phi mã" của Arthur Burns, chủ tịch Fed những năm 1970, khi những quyết định tiền tệ không thận trọng đã dẫn đến lạm phát gia tăng.

Lạm phát đang trở lại

Mặc dù Fed đã cố gắng kiểm soát lạm phát trong thời gian qua, các dữ liệu mới đây cho thấy lạm phát có dấu hiệu tăng trở lại. Jim Reid, chiến lược gia tín dụng trưởng của Deutsche Bank, đã chỉ ra rằng hợp đồng hoán đổi lạm phát kỳ hạn 5 năm của Hoa Kỳ vừa ghi nhận mức tăng lớn nhất kể từ trước sự sụp đổ của Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) vào tháng 3 năm 2023. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng Fed có thể tiếp tục giảm lãi suất mạnh mẽ, ngay cả khi lạm phát chưa được kiểm soát triệt để.

Không chỉ Fed, các yếu tố khác như kỳ vọng Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ hành động quyết liệt hơn, những rủi ro địa chính trị mới, và gói kích thích kinh tế lớn của Trung Quốc cũng đang đẩy giá dầu và các hàng hóa khác tăng cao.

Bên cạnh đó, báo cáo bảng lương mạnh mẽ và các chỉ số kinh tế Mỹ tích cực, bao gồm CPI tăng bất ngờ, cũng là những yếu tố góp phần khiến Fed phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định tiếp tục chu kỳ nới lỏng chính sách.

Thách thức cho Fed: Kinh tế tăng trưởng nhưng lạm phát không giảm

Hiện tại, Fed đang đối mặt với tình huống khó khăn khi lạm phát tiền lương vẫn ở mức cao, khoảng 5%, và giá nhà tăng vọt tới 6%. Điều này gây khó khăn cho việc điều chỉnh chính sách tiền tệ, đặc biệt là khi thị trường chứng khoán đang ở mức cao kỷ lục.

Kết quả từ cuộc khảo sát hàng tháng của Fed New York cho thấy kỳ vọng lạm phát trong 3 năm tới tăng từ 2,5% lên 2,7%, và kỳ vọng 5 năm tới cũng tăng từ 2,8% lên 2,9%. Những thay đổi này cho thấy người tiêu dùng lo ngại rằng lạm phát sẽ khó kiểm soát hơn trong dài hạn.

Trong khi kỳ vọng lạm phát ngắn hạn không thay đổi nhiều, điều này chủ yếu là do giá xăng dầu có mức tăng thấp nhất trong hai năm qua, chỉ 3,4%. Tuy nhiên, kỳ vọng lạm phát cho các mặt hàng khác, như thực phẩm và tiền thuê nhà, vẫn duy trì ở mức cao. Đáng chú ý, giá nhà được kỳ vọng sẽ tăng khoảng 3%, trong khi chi phí chăm sóc y tế cũng tăng lên 6,6%, phản ánh áp lực giá cả lên người tiêu dùng.

Tình hình tài chính của các hộ gia đình: Bất ổn gia tăng

Ngoài những lo ngại về lạm phát, một vấn đề khác là tình hình tài chính của các hộ gia đình Mỹ. Theo khảo sát, ngày càng nhiều người Mỹ lo lắng về khả năng không thể trả được nợ. Tỷ lệ dự báo không trả được khoản nợ tối thiểu trong ba tháng tới đã tăng lên 14,2% vào tháng 9, mức cao nhất kể từ tháng 4 năm 2020. Điều này đặc biệt đáng chú ý đối với những người trong độ tuổi từ 40 đến 60, và các hộ gia đình có thu nhập trên 100.000 USD.

Dữ liệu này cho thấy sự phân hoá ngày càng lớn trong nền kinh tế Mỹ, khi một số hộ gia đình giàu có đang tận dụng được mức tăng trưởng của thị trường chứng khoán, trong khi hàng chục triệu người khác không có cổ phần nào trong các tài sản này và đang chịu áp lực nợ nần do lãi suất tăng. Đây là dấu hiệu rõ ràng của tình trạng đình lạm – một sự kết hợp giữa lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.

Tâm lý người tiêu dùng về thu nhập và chi tiêu: Xu hướng giảm

Ngoài ra, kỳ vọng về thu nhập và chi tiêu của các hộ gia đình Mỹ cũng có xu hướng giảm. Theo khảo sát, kỳ vọng tăng trưởng thu nhập của các hộ gia đình đã giảm xuống còn 3,0%, trong khi kỳ vọng về chi tiêu giảm xuống còn 4,9%. Điều này cho thấy người tiêu dùng Mỹ đang chuẩn bị cho một tương lai khó khăn hơn về mặt tài chính, với sự thắt chặt chi tiêu cá nhân trong bối cảnh lạm phát và lãi suất vẫn ở mức cao.

Mặc dù vậy, người tiêu dùng vẫn có một chút lạc quan về thị trường lao động. Khả năng tự nguyện nghỉ việc tăng lên 20,4%, cho thấy niềm tin vào khả năng tìm được việc làm mới vẫn khá cao. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc mọi hộ gia đình đều lạc quan về tương lai tài chính của mình.

Tầm nhìn chung: Một nền kinh tế bị phân hoá

Nhìn chung, bức tranh kinh tế Mỹ hiện tại là sự kết hợp giữa những dấu hiệu tăng trưởng mạnh mẽ ở một số lĩnh vực, trong khi những lĩnh vực khác lại gặp nhiều khó khăn. Cuộc khảo sát về kỳ vọng người tiêu dùng cho thấy sự bất mãn với tình hình kinh tế hiện tại, khi nhiều người cảm thấy tồi tệ hơn so với một năm trước, và tỷ lệ nợ quá hạn ngày càng tăng cao. Đây là một dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Mỹ đang trải qua giai đoạn phân hoá sâu sắc giữa người giàu và người nghèo.

Kết thúc bài viết, người ta đặt câu hỏi liệu Fed có thể xử lý được tình hình phức tạp này mà không làm tổn thương nền kinh tế. Nếu không cẩn trọng, chính sách nới lỏng lãi suất quá mức có thể dẫn đến siêu lạm phát trong vòng 3-9 tháng tới, buộc Fed phải đảo ngược và tăng lãi suất một cách đột ngột.

Với bối cảnh hiện tại, rất khó để dự đoán một cách chính xác con đường phía trước của nền kinh tế Mỹ, nhưng có một điều chắc chắn: những thách thức vẫn còn đó, và chúng sẽ không dễ dàng biến mất.