Fed có thể phải ‘thổi bay’ nền kinh tế, tiếp tục nâng lãi suất vào ngày 3/11?

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể sẽ tiếp tục nâng lãi suất thêm 0,75% trong kỳ họp diễn ra vào ngày 3/11 tới, lần thứ 4 liên tiếp ở mức này. Có khả năng sẽ có thêm một đợt mạnh tay như vậy trong cuộc họp diễn ra vào tháng 12 tới.

Tuy nhiên, đối với nhiều nhà đầu tư và người tiêu dùng Mỹ nói chung, câu hỏi đặt ra là: Liệu với những đợt tăng lãi suất ồ ạt như vậy, Fed có đẩy nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái?

Đây là điều mà Fed chưa từng đối mặt. Trước đó, các cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Mỹ như ông Alan Greenspan, ông Ben Bernanke và đương kim Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen chưa bao giờ phải tăng lãi suất liên tiếp với mức độ lớn như vậy.

Áp lực lạm phát vẫn lớn

Chưa rõ việc thắt chặt chính sách này sẽ gây ra những hệ lụy gì cho nền kinh tế Mỹ. Song thị trường nhà đất đã bắt đầu có những dấu hiệu căng thẳng. Lợi suất trái phiếu tăng đột biến. Lãi suất thế chấp, vốn biến động tương quan với trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm cũng đã tăng vọt trong năm nay.

Các nhà lập pháp của Đảng Dân chủ Mỹ cũng từng nhiều lần lên tiếng cảnh báo Chủ tịch Fed Jerome Powell và các quan chức Fed nên giảm tốc độ tăng lãi suất, do lo ngại chính sách tiền tệ thắt chặt có thể khiến nền kinh tế nước này rơi vào suy thoái.

Nhưng đối với Fed, miễn là thị trường lao động vẫn mạnh thì họ vẫn sẽ bỏ qua tất cả mọi thứ liên quan để tiếp tục tập trung vào nhiệm vụ chính là ổn định giá cả.

“Fed vẫn còn nhiều việc phải làm”, ông Steve Wyett - Trưởng chiến lược gia về đầu tư tại BOK Financial - nói. Ông cho rằng áp lực lạm phát phải mất một thời gian dài hơn nữa mới biến mất.

Ngoài ra, sự hồi phục về tăng trưởng GDP trong quý III sau 2 quý tăng trưởng âm cũng làm dịu đi một phần nào nỗi lo ngại về suy thoái. Điều đó có thể khiến Fed tiếp tục lập trường mạnh tay tăng lãi suất, ngay cả khi chính sách đó có thể dẫn đến nguy cơ suy thoái.

Fed sẽ tiếp tục lập trường “diều hâu”?

Có nhiều lo ngại cho rằng, Fed đã không cân nhắc kỹ về những tác động của các đợt tăng lãi suất. Lạm phát ở Mỹ có thể chưa đạt đỉnh, nhưng ngày càng có nhiều ý kiến nhìn nhận thời điểm đó đang rất gần.

“Điều quan trọng là các nhà hoạch định chính sách Mỹ cần phải chuẩn bị cho một đợt suy giảm cầu khi những tác động chậm hơn của việc tăng lãi suất và lạm phát bắt đầu tác động mạnh đến hoạt động của nền kinh tế”, ông Joseph Brusuelas - nhà kinh tế trưởng tại RSM US - cho hay.

Theo ông, nền kinh tế Mỹ “rõ ràng có nguy cơ rơi vào suy thoái trong thời gian tới”.

Tuy nhiên, theo CNN, có một yếu tố khác có thể khiến Fed tăng lãi suất mạnh trong hai cuộc họp tiếp theo và sau đó chậm dần. Đó là hàng năm sẽ có một đợt luân phiên các Chủ tịch Fed ở những khu vực được bỏ phiếu tại các cuộc họp chính sách của ngân hàng trung ương. Thay đổi tiếp theo là trước khi cuộc họp đầu tiên trong năm 2023 của Fed diễn ra vào ngày 1/2.

Các chuyên gia cho rằng, một số thành viên bỏ phiếu mới có thể sẽ không ủng hộ việc tăng mạnh lãi suất như hiện tại. Vì vậy, có thể sẽ có sự thay đổi từ lập trường diều hâu (ủng hộ tăng lãi suất) sang một lập trường khác ôn hòa hơn, có xu hướng thận trọng với các đợt tăng lãi suất trong tương lai.

Nhà kinh tế Carl Riccadonna và Andy Schneider của BNP Paribas Securities cho rằng, Fed sẽ ít hiếu chiến hơn trong năm 2023.

Các yếu tố tác động khác

Báo cáo việc làm là một chỉ báo để Fed xem xét khi hoạch định chính sách. Các nhà kinh tế dự báo tốc độ tăng trưởng việc làm sẽ chậm lại nhưng không đáng kể.

Theo ước tính từ Reuters, các chuyên gia dự báo Mỹ sẽ có thêm 200.000 việc làm trong tháng 10, giảm so với mức tăng 263.000 việc làm trong tháng 9. Tỷ lệ thất nghiệp cũng dự kiến tăng lên 3,6% trong tháng này sau khi giảm xuống 3,5% trong tháng 9, nhưng đó vẫn là mức thấp trong gần nửa thế kỷ.

Các nhà kinh tế cũng dự báo việc tuyển dụng của các doanh nghiệp cũng đang chậm lại, với chỉ 190.000 việc làm được tuyển dụng trong tháng 9 so với 208.000 việc làm trong tháng trước đó. Tuy nhiên, ngay cả như vậy thị trường lao động vẫn tích cực. Tốc độ tăng lương đã cao hơn mức trung bình, dù không nhanh bằng tốc độ tăng lạm phát.

Trong báo cáo việc làm tháng 9, chính phủ Mỹ cho biết thu nhập trung bình theo giờ đã tăng 5% trong 12 tháng qua. Trong khi đó, Fed thường nhận định mức tăng trưởng tiền lương hàng năm trong phạm vi 2-3% là một dấu hiệu cho thấy lạm phát đã được kiểm soát.

Thước đo lạm phát ưa thích của Fed là chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) trong tháng 9 đã tăng 6,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Vì vậy, tốc độ tăng trưởng tiền lương chậm lại dường như khó xảy ra khi thị trường lao động vẫn khả quan và giá cả tiêu dùng vẫn tiếp tục tăng cao.

“Mức độ tuyển dụng rất cao, không bền vững đang đẩy mức lương và lạm phát lên cao”, các nhà kinh tế tại The Hamilton Project, một nhóm nghiên cứu chính sách tại Viện Brookings, cho biết trong một báo cáo gần đây.