Facebook – TikTok khẩu chiến

Nếu Mark Zuckerberg cảnh báo những nguy cơ đến từ TikTok để lấy lòng chính phủ Mỹ thì TikTok lại công khai chỉ trích Facebook núp bóng chủ nghĩa yêu nước.

Mới 5 năm trước, CEO Facebook Mark Zuckerberg còn thuyết trình 20 phút bằng tiếng Trung tại Đại học Tsinghua, Bắc Kinh, trong đó khen ngợi “các công ty Trung Quốc tuyệt vời” như Alibaba, Xiaomi cũng như “lịch sử sáng tạo” của Trung Quốc.

Tuy nhiên, trong khi làm chứng trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ hôm 29/7, giọng điệu của người đứng đầu Facebook khác hẳn, cho thấy thế giới đã thay đổi hoàn toàn.

“Facebook ủng hộ một bộ nguyên tắc cơ bản”, bao gồm “giữ an toàn cho mọi người, duy trì truyền thống dân chủ như tự do biểu đạt”. Zuckerberg khẳng định chúng là “giá trị căn bản đối với hầu hết chúng ta nhưng không phải với tất cả mọi người trên thế giới, với mọi công ty chúng tôi cạnh tranh hay quốc gia họ đại diện”. “Nếu nhìn vào xuất phát điểm của công nghệ hàng đầu một thập kỷ trước, phần lớn là Mỹ. Ngày nay, gần một nửa là Trung Quốc”.

Thông điệp của Zuckerberg rất rõ ràng: Facebook là công ty Mỹ duy trì giá trị Mỹ, chống lại nguy cơ ngày một lớn từ Trung Quốc.

Phiên điều trần vừa kết thúc còn có sự tham gia của CEO Amazon Jeff Bezos, CEO Apple Tim Cook và CEO Google Sundar Pichai. Đây là lần đầu tiên CEO của cả 4 hãng cùng đứng trước Quốc hội để trả lời các câu hỏi dù chỉ qua hình thức họp trực tuyến.

Dù cả 4 CEO đều cảnh báo quy định mới tại Mỹ có thể dẫn tới việc Trung Quốc thống trị về đổi mới, Zuckerberg đi xa hơn khi lên án hành vi đánh cắp tài sản sở hữu trí tuệ của Trung Quốc. “Tôi cho rằng có tài liệu chứng minh chính phủ Trung Quốc đánh cắp công nghệ từ công ty Mỹ”, Mark Zuckerberg cho biết thêm.

Ngược lại, Cook và Bezos dù biết về báo cáo đánh cắp tài sản sở hữu trí tuệ song chưa bao giờ chứng kiến tại công ty của mình. Pichai tiết lộ Google từng bị tấn công mạng năm 2009, dường như xuất phát từ Trung Quốc.

Lời khai của Zuckerberg chệch một chút so với phát biểu chuẩn bị trước, trong đó sử dụng ngôn từ quả quyết hơn và cảnh báo “Trung Quốc đang xây dựng phiên bản Internet riêng, tập trung vào các ý tưởng khác nhau và xuất khẩu tầm nhìn của họ sang nước khác”.

Vài tiếng trước buổi điều trần, CEO TikTok Kevin Mayer công khai chỉ trích Facebook. Màn “khẩu chiến” diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Facebook và TikTok – công ty thuộc sở hữu của ByteDance Trung Quốc – ngày một căng thẳng.

Trong tuyên bố đăng sáng 29/7, ông Mayer cho biết TikTok chào đón sự cạnh tranh và phản đối các đòn tấn công của Facebook núp bóng chủ nghĩa yêu nước, nhằm đặt dấu chấm hết cho sự hiện diện của TikTok tại Mỹ.

Đây là tuyên bố đầu tiên của ông Mayer kể từ khi chuyển sang TikTok từ Disney. Ông còn cáo buộc Facebook ra mắt các sản phẩm bắt chước TikTok, đầu tiên là Lasso và hiện tại là Reels trên Instagram.

TikTok sẽ công bố mã nguồn thuật toán điều tiết nội dung để chuyên gia theo dõi việc thực thi chính sách theo thời gian thực. TikTok cũng sẽ ra mắt Trung tâm Trách nhiệm và minh bạch tại Los Angeles để lưu trữ tất cả luồng dữ liệu và mã từ nay về sau. Ông Mayer kêu gọi các công ty khác cũng làm như vậy.

Lời khai mới nhất của Zuckerberg cũng không phải lần đầu CEO Facebook nhắc tới Trung Quốc để “tranh thủ” tình cảm của chính phủ Mỹ. Vào tháng 10/2019, Zuckerberg chỉ đích danh TikTok khi bị lên án cách xử lý tin thất thiệt trên nền tảng, bao gồm quảng cáo chính trị.

Khi phát biểu tại Đại học Georgetown, người đứng đầu Facebook khẳng định: “Trong khi dịch vụ của chúng tôi như WhatsApp được người biểu tình và nhà hoạt động khắp thế giới sử dụng nhờ bảo vệ quyền riêng tư và mã hóa mạnh mẽ. Còn trên TikTok - ứng dụng Trung Quốc đang tăng trưởng nhanh chóng – việc nhắc đến các cuôc biểu tình này lại bị kiểm duyệt, kể cả tại Mỹ”.

Động thái gần đây của Zuckerberg trước Trung Quốc và các doanh nghiệp Trung Quốc quay ngoắt so với vài năm trước khi Facebook còn hi vọng xâm nhập thị trường này. Tuy nhiên, do căng thẳng Mỹ - Trung leo thang, quan hệ giữa Silicon và Bắc Kinh cũng không thể tránh khỏi bị xấu đi.

TikTok đối mặt với sự giám sát lớn từ Washington, trong đó có Ủy ban Đầu tư nước ngoài, cơ quan có thẩm quyền yêu cầu ByteDance thoái vốn tại TikTok nếu xác định TikTok đe dọa đến an ninh quốc gia. Tại buổi họp báo tại Nhà Trắng hôm 29/7, Bộ trưởng Ngân khố Steve Mnuchin xác nhận hội đồng đang đánh giá TikTok và sẽ trình khuyến nghị lên Tổng thống Trump trong tuần này.