EVN phải trả 40 tỷ đồng lãi vay mỗi ngày?

Theo BCTC hợp nhất năm 2022 đã được kiểm toán của Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), tính đến cuối năm, tổng nợ phải trả của EVN là 440.814 tỷ đồng trong đó tổng nợ vay tài chính (ngắn hạn và dài hạn) là 324.000 tỷ đồng.

Trong hơn 276.000 tỷ vay dài hạn, công ty mẹ chiếm 1/2 tổng dư nợ với 132.446 tỷ. Tổng công ty điện lực miền Bắc vay hơn 36.400 tỷ đồng; Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia vay gần 38.900 tỷ đồng; Tổng Công ty phát điện 2 – CTCP vay hơn 10.900 tỷ đồng…

EVN cho biết, các khoản vay dài hạn hiện là vay từ các tổ chức tài chính hoặc vay lại từ Bộ Tài chính. Phần lớn các khoản vay này có lãi suất thả nổi và tài sản đảm bảo (nếu có) là các tài sản hình thành từ vốn vay.

Với dư nợ vay tài chính này, EVN năm qua ghi nhận hơn 14.504 tỷ đồng chi phí lãi vay. Tương đương, mỗi ngày Công ty phải chi 40 tỷ đồng trả lãi vay.

EVN "phải trả người bán" hơn 79.100 tỷ đồng?

Bên cạnh đó, EVN còn đang ghi nhận khoản phải trả người bán ngắn hạn với tổng giá trị hơn 79.143 tỷ đồng (tăng 16.400 tỷ đồng so với đầu năm). EVN cũng cho biết khả năng trả nợ của tập đoàn là 100%.

Trước đó, giải trình về việc năm 2022 thua lỗ gửi các đại biểu quốc hội hồi tháng 5/2023, EVN cho rằng Tập đoàn đang phải mua điện với giá cao là nguyên nhân chính dẫn tới việc thua lỗ hiện nay.

Mới đây nhất, tại buổi làm việc giữa Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng Công ty điện lực Dầu khí Việt Nam PV Power (POW), phía POW nhấn mạnh đang gặp khó khăn trong việc thu hồi công nợ từ EVN. Đơn vị này cho biết số nợ tồn đọng đã xấp xỉ 13.000 tỷ đồng. Khoản phải trả người bán ngắn hạn là các bên liên quan lên đến hơn 1 tỷ USD, chiếm tỷ trọng lớn nhất được ghi tại Thuyết minh số 33 nhưng BCTC của EVN không có thuyết minh số 33.

Về tình hình kinh doanh, năm 2022, EVN công bố khoản lỗ sau thuế 20.747 tỷ đồng, trong khi năm 2021 doanh nghiệp lãi 14.725 tỷ đồng.

Trước đó, tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội của Quốc hội, đại biểu Tạ Thị Yên (Phú Yên) đã đặt vấn đề hiệu quả hoạt động kinh doanh của EVN khi năm 2022 công ty báo lỗ 26.000 tỷ đồng và xin điều chỉnh tăng giá điện tới 8 lần nhưng vẫn tiếp tục báo lỗ. Trong khi, các công ty con công bố lợi nhuận cao trong năm 2022. Nếu nói rằng EVN lỗ do giá đầu vào tăng cao, gồm nhiên liệu, lãi vay hay bị lỗ tỷ giá thì các công ty con cũng đối diện với khó khăn này.

Giải đáp vấn đề này, đại diện Bộ Công Thương đã nêu lý do xuất phát từ nguyên tắc vận hành thị trường. Trong đó, EVN là nơi mua duy nhất, đóng vai trò mua hộ, phải mua với chi phí cao trong khi giá bán điện tới khách hàng được điều tiết.

Phía Bộ cũng nói thêm, EVN không phải người mua duy nhất, khách hàng phải chịu giá điện cao từ đơn vị sản xuất. Đơn cử, nếu vận hành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, theo thiết kế, các nhà máy phát điện được chọn bán cho khách hàng trực tiếp.

Như vậy, nếu khách hàng mua điện của nhà máy sản xuất giá cao bằng dầu, khí, họ phải tự trả đúng giá, không ai mua hộ và bán với giá thấp nữa. Đấy là nguyên tắc của thị trường bán lẻ cạnh tranh.

EVN có 100.000 tỷ đồng gửi ngân hàng, hơn cả 3 ông lớn ACV, HPG và GAS cộng lại

Về tình hình tài chính, tiền và tương đương tiền đến hết năm 2022 còn 38.640 tỷ đồng (giảm gần 1.100 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm), trong đó tiền gửi kỳ hạn dưới 3 tháng tại ngân hàng đạt 31.130 tỷ đồng và hơn 7.500 tỷ đồng tiền tại quỹ. Ngoài ra EVN còn khoản tiền gửi dài hạn gần 62.900 tỷ đồng, giảm hơn 29.900 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm. Tổng tiền đi gửi ngân hàng các kỳ hạn và tiền tại quỹ hơn 101.540 tỷ đồng. Tỷ trọng tiền gửi dài hạn trên tổng tiền gửi của EVN chỉ chiếm gần 62%, còn lại tiền và tương đương tiền chiếm đến 38%?

Nếu mang đi so sánh với các ông lớn giàu tiền trên sàn như Hòa Phát (24.500 tỷ đồng), như PV Gas (gần 34.300 tỷ đồng), như Tổng Công ty cảng hàng không Việt Nam (ACV - khoảng 33.000 tỷ đồng)... thì lượng tiền đi gửi ngân hàng của EVN đang lớn hơn cả 3 ông lớn này cộng lại.

Tổng tài sản EVN đến 31/12/2022 đạt 666.165 tỷ đồng, giảm 39.237 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm, tương ứng giảm 5,6% so với đầu kỳ.

Trong khi tiền nhiều đi gửi ngân hàng, thì EVN cũng là chủ nợ lớn. Tổng nợ phải trả 440.814 tỷ đồng, giảm được gần 16.700 tỷ đồng so với đầu kỳ. Trong số đó vay nợ thuê tài chính ngắn hạn 47.587 tỷ đồng và vay nợ thuê tài chính dài hạn 276.678 tỷ đồng. Tổng vay nợ thuê tài chính ngắn và dài hạn 324.274 tỷ đồng. Tổng nợ tài chính ngắn và dài hạn chiếm 73,6% tổng nợ phải trả, trong đó nợ vay dài hạn chiếm trên 85% tổng nợ tài chính.

Vì sao EVN lại mang nhiều tiền như thế đi gửi ngân hàng, trong khi lại đi vay nợ các công ty con? Vì sao trong cơ cấu tiền gửi của EVN, tiền gửi ngắn hạn chiếm đến 38% tổng tiền của Tập đoàn?

Trước đó Kiểm toán Nhà nước công bố báo cáo kiểm toán năm 2022, cho kỳ kiểm toán báo cáo tài chính năm 2021 của một số doanh nghiệp, Tập đoàn, trong đó ghi nhận một số đơn vị chưa xây dựng quy chế quản lý tiền, định mức tồn quỹ tiền mặt/tiền gửi ngân hàng, quản lý dòng tiền chưa hiệu quả; quản lý nợ chưa chặt chẽ.

Đối với EVN, kiểm toán Nhà nước cho rằng Tập đoàn chưa có quy định về hạn mức số dư tiền gửi nhằm linh hoạt chuyển tiền gửi không kỳ hạn thành tiền gửi có kỳ hạn (Công ty mẹ); việc cân đối dòng tiền năm và hàng tháng tại một số đơn vị chưa cân đối giữa nguồn tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn, trong đó: Một số thời gian còn duy trì một lượng tiền gửi không kỳ hạn, ít giao dịch nhưng chưa cân đối để gửi có kỳ hạn (Công ty mẹ - EVN, TCT Điện lực TPHCM, TCT Điện lực miền Nam); hoặc một số hợp đồng tiền gửi với kỳ hạn ngắn hơn thời gian ổn định của số dư tiền gửi trong năm (TCT Phát điện 3 - CTCP, Công ty CP Nhiệt điện Bà Rịa thuộc TCT Phát điện 3 - CTCP).