EVN bị Thanh tra Chính phủ điểm loạt vi phạm, giá mua điện vượt xa mức khung

Thanh tra Chính phủ phát hiện hàng loạt vi phạm của EVN về việc thực hiện các quy định của pháp luật về giá mua điện, theo đó giá mua tại nhiều nhà máy thủy điện như Đồng Nai 2, thủy điện Sông Bung 4 A vượt xa mức khung.

Những khuyết điểm, vi phạm của EVN trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh được Thanh tra Chính phủ nêu ra tại kết luận vừa công bố.

Nhà máy thủy điện Đồng Nai 2.

Về thực hiện các quy định của pháp luật về giá mua điện, kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ tại Nhà máy Thủy điện Đồng Nai 2, tháng 5/2014, Công ty Mua bán điện (EPTC, thuộc EVN) và Công ty cổ phần Thủy điện Trung Nam ký hợp đồng mua bán với giá tạm tính 1.740 đồng, vượt khung giá quy định là chưa đúng quy định của Luật Điện lực (quy định giá mua điện không được vượt khung giá do Bộ Công Thương ban hành).

Sau khi chủ đầu tư phê duyệt quyết toán vốn đầu tư nhà máy thủy điện Đồng Nai 2, Công ty Mua bán điện và Chủ đầu tư đàm phán lại nhưng giá mua điện vẫn vượt khung quy định là ngoài thẩm quyền phê duyệt hợp đồng của Cục Điều tiết điện lực, tuy nhiên, Cục này chưa thực hiện kiểm tra hợp đồng mua bán điện, báo cáo Bộ trưởng xem xét, giải quyết theo thẩm quyền quy định.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, việc đàm phán giá điện trên cơ sở số liệu quyết toán vốn đầu tư do chủ đầu tư cung cấp, trong khi số liệu kiểm toán vốn đầu tư dự án do đơn vị kiểm soát độc lập thực hiện thiếu tin cậy, do đó giá mua điện đang thanh toán 1.740 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT) là chưa đảm bảo cơ sở pháp lý, nguyên nhân, lý do dẫn đến giá mua bán điện vượt khung quy định cần phải được Bộ Công Thương, EVN kiểm tra, xem xét để giá mua bán điện đảm bảo căn cứ chính xác, khách quan theo quy định của pháp luật.

Từ những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm dẫn đến việc đàm phán kiểm tra, phê duyệt, xử lý các vướng mắc về giá mua điện, hợp đồng mua bán điện của Nhà máy thủy điện Đồng Nai 2 diễn ra từ tháng 12/2008, đến nay chưa được giải quyết dứt điểm theo quy định của pháp luật và hợp đồng mua bán điện. Trách nhiệm thuộc về EVN, Cục Điều tiết điện lực và Bộ Công Thương.

Tương tự, giá mua điện EPTC đàm phán với Công ty cổ phần Phú Thạnh Mỹ - chủ đầu tư nhà máy thủy điện Sông Bung 4 - là 1.271,84 đồng/kWh, vượt 17% khung giá năm 2015. Tháng 7/2022, EVN và Công ty cổ phần Phú Thạnh Mỹ đã ký hợp đồng sửa đổi, bổ sung hợp đồng mua bán điện, trong đó giá chính thức là 1.110 đồng một kWh, bằng giá trần khung với nhà máy thủy điện năm 2019.

Những tồn tại, vi phạm này dẫn tới việc đàm phán, xử lý các vướng mắc về giá mua điện, hợp đồng mua bán của Nhà máy Thủy điện Đồng Nai 2 và Sông Bung 4 kéo dài nhiều năm chưa được xử lý dứt điểm. Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm thuộc về EVN, Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương.

Cùng với đó, EVN bị Thanh tra Chính phủ chỉ ra trong giai đoạn 2011 - 2020 đã không hoàn thành việc đầu tư nguồn và lưới điện truyền tải theo nhiệm vụ được giao tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh, đầu tư nguồn điện đạt 82,2% so với công suất được giao tại Quy hoạch, đáng chú ý là việc đầu tư lưới truyền tải chỉ đạt tỷ lệ thấp (cả về quy mô và số lượng); đường dây 200kV đạt 54%, trạm biến áp 500kV đạt 54%, trạm biến áp 200 kV đạt 64%…

Theo Thanh tra Chính phủ, việc đầu tư lưới điện truyền tải đạt kết quả thấp, nhiều dự án chậm tiến độ, không đáp ứng đủ năng lực truyền tải theo quy hoạch, nhất là việc giải tỏa công suất các nhà máy điện mặt trời nối lưới đầu tư ở khu vực miền Trung, Tây Nguyên; Không hoàn thành việc đầu tư lưới truyền tải cũng là một trong những nguyên nhân của thực trạng quá tải cục bộ phải cắt giảm công suất phát điện của các nhà máy, ảnh hưởng đến vận hành hệ thống điện…

Ngoài nguyên nhân khách quan trong quá trình thực thực hiện đầu tư các dự án điện nguồn điện, lưới điện truyền tải, trách nhiệm thuộc về EVN, các ban quản lý dự án đầu tư xây dựng, các đơn vị thành viên có liên quan.

Đối với EVN và các đơn vị thành viên, Thanh tra Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định pháp luật đối với EVN, các ban tham mưu, các đơn vị thành viên có liên quan, Ban Quản lý các dự án điện 2 về những khuyết điểm, vi phạm.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra những vi phạm của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV).

PVN và PVPower đã không hoàn thành việc đầu tư 12 dự án nguồn điện với tổng công suất 13.350 MW theo nhiệm vụ được giao tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh (đầu tư hoàn thành 1/12 dự án, đạt 8,3% về số lượng; công suất 1.200 MW/13.350 MW, đạt 8,98% về công suất).

PVN được giao làm chủ đầu tư 9 dự án, trong đó 7 dự án đang thực hiện nhưng chậm tiến độ với thời gian dài; 02 dự án chưa triển khai thực hiện (nhiệt điện khí Kiên Giang I và II). Ngoài nguyên nhân khách quan, trách nhiệm thuộc về PVN và PVPower.

Trong khi đó, EVN và Tổng công ty Điện lực (TKV) đã không hoàn thành nhiệm vụ đầu tư 06 dự án nguồn điện với tổng công suất 2.260 MW (đầu tư hoàn thành đưa vào vận hành 4/6 dự án, đạt 66,6% về số lượng dự án; tổng công suất 950 MW/2.260 MW, đạt 42% về công suất). Ngoài các nguyên nhân khách quan, trách nhiệm thuộc về TKV và Tổng công ty Điện lực - TKV.