EVFTA không đem lại "cú nhảy vọt" về ưu đãi thuế cho ngành gỗ Việt Nam

Trước khi Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực, hơn 46% các mặt hàng gỗ Việt Nam nhập vào vào EU đã có mức thuế bằng 0.

Hơn 46% các mặt hàng gỗ Việt Nam nhập vào vào EU đã có mức thuế bằng 0 trước khi EVFTA có hiệu lực.

Vì vậy, các mức thuế ưu đãi mới sẽ không thể tạo động lực mới nhằm nâng cao sức cạnh tranh, mở rộng thị trường cho các mặt hàng gỗ của Việt Nam xuất vào EU trong tương lai.

Đây là kết quả nghiên cứu của Báo cáo Tác động của EVFTA tới các mặt hàng gỗ của Việt Nam xuất khẩu vào EU do nhóm nghiên cứu của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST), Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định (FPA Bình Định), Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM (HAWA), Hiệp hội chế biến gỗ tỉnh Bình Dương (BIFA) và Forest Trends vừa công bố.

Cụ thể, Việt Nam xuất khẩu tổng số 253 mặt hàng gỗ vào EU với kim ngạch trên 500 triệu USD mỗi năm.

Trước khi EVFTA có hiệu lực, 117 mặt hàng (tương đương với 46,2%) như dăm gỗ/viên nén, gỗ tròn, gỗ xẻ,…đã có mức thuế nhập khẩu vào EU ở mức 0%.

Dù chỉ chiếm dưới 50% trong tổng số các mặt hàng gỗ Việt Nam xuất khẩu vào EU hàng năm nhưng kim ngạch nhóm này đạt khoảng 500 triệu USD, tương đương gần 90% trong tổng số kim ngạch xuất khẩu tất cả các mặt hàng gỗ của Việt Nam vào thị trường 27 quốc gia thuộc khối EU (trừ Anh).

Điều này có nghĩa rằng, về phương diện thuế, EVFTA được thực thi sẽ không có tác động đối với nhóm các mặt hàng vốn đã hưởng thuế bằng 0 nhiều năm qua.

Việc đưa mức thuế về 0% khi EVFTA có hiệu lực cũng sẽ không có nhiều ý nghĩa với nhóm tất cả các mặt hàng còn lại.

Đơn cử, 104 mặt hàng có mức thuế từ 1,7% đến 6% trước EVFTA được thực thi sẽ được đưa về 0% từ đầu tháng 08/2020.

Nhưng kim ngạch trong nhóm này hàng năm chỉ khoảng 50 triệu USD, tương đương dưới 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu tất cả các mặt hàng gỗ của Việt Nam vào EU,…

Bảng: Tỷ trọng đóng góp trong tổng kim ngạch trên 500 triệu USD mỗi năm của các nhóm hàng cũng như mức thuế trước và sau khi EVFTA có hiệu lực.

Pháp, Đức và Hà Lan là các thị trường tiêu thụ lớn nhất các mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam trong EU.

Kim ngạch từ 3 thị trường này hàng năm chiếm khoảng 57% trong tổng kim ngạch.

“Nếu có tác động về thay đổi về thuế là kết quả của Hiệp định EVFTA, chủ yếu xảy ra tại ba thị trường chính là Pháp, Đức và Hà Lan. Các tác động này sẽ nhỏ hơn ở 7 thị trường có kim ngạch nhỏ từ 20-50 triệu USD”, theo Báo cáo Tác động của EVFTA tới các mặt hàng gỗ của Việt Nam xuất khẩu vào EU.

Các nghiên cứu viên thực hiện Báo cáo cũng cho rằng, với kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng được hưởng các ưu đãi về thuế khi EVFTA có hiệu lực không cao (trên dưới 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu).

Tuy nhiên, đây chỉ là những đánh giá trên phương diện thuế trong khi nội dung của EVFTA bao gồm các lĩnh vực rộng hơn thuế, như phát triển bền vững, xóa bỏ rào cản trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, mở rộng đầu tư công, sở hữu trí tuệ,...

Do đó thời gian tới, cần có những đánh giá tổng hợp hơn về tác động của EVFTA tới ngành gỗ Việt Nam, bao gồm tác động về các khía cạnh vừa nêu như phát triển bền vững, sở hữu trí tuệ,...