EU thông qua kế hoạch phục hồi trị giá 2 nghìn tỷ USD

27 chính phủ thuộc Liên minh châu Âu (EU) đã đạt được thỏa thuận đột phá về kích thích tài khóa mới, sau các cuộc đàm phán kéo dài bốn ngày tại Brussels, Bỉ.

Ủy ban châu Âu - cơ quan điều phối của EU - được giao nhiệm vụ huy động trên thị trường tài chính một khoản tiền lớn chưa từng có là 750 tỷ euro (857 tỷ USD). Nguồn quỹ này sẽ được phân bổ cho các quốc gia và các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch Covid-19, bao gồm cả tài trợ và cho vay.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho biết sáng thứ Ba rằng việc đạt được thỏa thuận này có thể coi là một thời khắc quan trọng đối với châu Âu.

"Châu Âu giờ đây đang đứng trước một cơ hội lớn để thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng và phát triển mạnh mẽ hơn", Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen chia sẻ quan điểm trên.

Nguyên thủ các quốc gia thuộc EU đã tập hợp lại trong các cuộc đàm phán bắt đầu từ sáng thứ Sáu tuần trước để thảo luận về một quỹ được đề xuất và ngân sách cho giai đoạn tiếp theo của EU.

Tuy nhiên, sự khác biệt sâu sắc về quan điểm phân chia số tiền tài trợ và các khoản vay, cách thức giám sát khoản đầu tư và cách liên kết nó với các giá trị dân chủ của EU đã kéo dài cuộc đàm phán, khiến nó trở thành một trong những hội nghị thượng đỉnh dài nhất trong lịch sử EU.

Nhưng đến cuối cùng, tất cả đã đồng ý phân phối 390 tỷ euro, trong tổng số 750 tỷ quỹ, dưới hình thức tài trợ - giảm đáng kể so với đề xuất ban đầu của Pháp và Đức vào tháng 5 là 500 tỷ euro tài trợ.

EU cũng thống nhất rằng việc phát hành nợ ròng sẽ kết thúc vào năm 2026 và họ sẽ hoàn trả tất cả các khoản nợ mới phát sinh vào năm 2058.

Trong khi đó, các quốc gia thành viên cũng sẽ phải phát triển các dự thảo kế hoạch về cách họ sẽ đầu tư vào các quỹ mới. Những kế hoạch được gọi là Cải cách và Phục hồi này sẽ phải được các đối tác châu Âu của họ chấp thuận.

Ngoài quỹ hỗ trợ phục hồi, EU cho biết ngân sách cho giai đoạn tiếp theo của họ, được dành để tài trợ cho các đề xuất ngân sách trong giai đoạn 2021 - 2027, sẽ có tổng trị giá 1.074 tỷ euro. Như vậy, tổng cộng cả hai khoản đầu tư trong giai đoạn sắp tới lên tới 1.824 tỷ euro (trên 2 nghìn tỷ USD).

"Quỹ hỗ trợ phục hồi này sẽ giúp chúng ta tăng gần gấp đôi ngân sách của châu Âu trong những năm tới", Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết vào sáng thứ Ba.

Các thành viên EU thống nhất dành 30% tổng chi tiêu từ quỹ phục hồi và ngân sách EU giai đoạn tiếp theo để giải quyết các vấn đề về khí hậu. EU cho biết họ muốn trung lập carbon vào năm 2050.

Quỹ phục hồi sẽ bắt đầu hoạt động từ tháng 1/2021 và sẽ không có tài trợ mới cho đến lúc đó. Điều này là do EU đã thực hiện các biện pháp hỗ trợ khác kể từ khi cuộc khủng hoảng Covid-19 xảy ra để cung cấp thanh khoản cho các quốc gia thành viên khi cần.

Trước đó vào tháng Tư, các bộ trưởng tài chính của EU đã phê duyệt gói kích thích tài khóa ngắn hạn trị giá 540 tỷ euro.

Ngoài ra, Ngân hàng Trung ương châu Âu đang mua trái phiếu chính phủ như là một phần của Chương trình mua khẩn cấp nhằm đối phó với tác động kinh tế từ đại dịch, với tổng trị giá 1,35 nghìn tỷ euro.

Với các khoản tài trợ lớn như vậy, các chính phủ châu Âu sẽ phải tìm nguồn thu ngân sách mới để bù đắp cáo khoản nợ bổ sung, trong đó có thể bao gồm các loại thuế mới.

Thỏa thuận nêu rõ cần phải có một loại thuế đối với chất thải nhựa không có khả năng tái chế, được đưa ra kể từ ngày 1/1/2021, và một cơ chế điều chỉnh đối với giới hạn phát thải carbon nên được áp dụng từ ngày 1/1/2023...

Thỏa thuận mới nhất tại Brussels tạo một tiền lệ cho việc vay nợ phổ biến ở cấp EU, một điều mà nhiều quốc gia, bao gồm cả Đức, từng phản đối trong một thời gian dài. Nhưng những lập trường đối lập này đã dịu đi kể từ cuộc khủng hoảng Covid-19.

"Với nỗ lực và sự thống nhất quan điểm trong nội khối, EU đang phát đi một tín hiệu mạnh mẽ về sự gắn kết nội bộ. Trong ngắn hạn, hiệu ứng niềm tin có thể còn quan trọng hơn cả số tiền tài trợ vừa được công bố", các nhà phân tích của ngân hàng Berenberg cho biết trong một bản tin phát hành hôm thứ Ba.