ECB và Fed chuẩn bị hạ lãi suất, mở ra chu kỳ nới lỏng tiền tệ mới

Thế giới đang chứng kiến một bước ngoặt quan trọng trong chính sách tiền tệ toàn cầu. Các ngân hàng trung ương lớn, đặc biệt là Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang chuẩn bị chuyển hướng sang chính sách nới lỏng tiền tệ. ECB dự kiến sẽ giảm lãi suất vào ngày 12/9, mở đường cho Fed thực hiện động thái tương tự. Xu hướng này phản ánh sự chuyển dịch từ việc tập trung kiềm chế lạm phát sang hỗ trợ tăng trưởng kinh tế nhiều hơn.

Chu kỳ tiền tệ nghiêng về hướng nới lỏng đồng bộ

Các quan chức Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) đã báo hiệu rằng họ sẽ thực hiện cắt giảm lãi suất lần thứ hai, ba tháng sau lần cắt giảm đầu tiên diễn ra vào tháng Sáu.

Cùng với động thái cắt giảm lãi suất vào ngày 04/9 của Ngân hàng trung ương Canada (BoC), những đồn đoán về lần điều chỉnh hạ lãi suất thứ hai của ECB được đưa ra trong bối cảnh các nền kinh tế lớn trên thế giới đang chuyển dịch một cách đồng bộ hơn sang hướng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, thay vì tập trung vào rủi ro lạm phát.

Cuộc họp của ECB diễn ra chỉ vài ngày trước khi Fed họp, thời điểm được cho là sẽ chứng kiến quyết định hạ lãi suất lịch sử của thể chế nước Mỹ.

Trong khu vực Eurozone, sự giảm tốc của một chỉ số quan trọng về tăng trưởng tiền lương trong quý II/2024 đã giúp củng cố tâm lý của các nhà hoạch định chính sách. Tương tự, báo cáo giá tiêu dùng của Mỹ dự kiến công bố tuần tới có thể tạo cho các quan chức Fed sự yên tâm rằng lạm phát đang ổn định, sau khi số liệu cuối tuần trước cho thấy việc tuyển dụng ở nền kinh tế lớn nhất thế giới là thấp hơn dự báo.

Đối với các nhà đầu tư, câu hỏi đặt ra là biên độ giảm lãi suất sẽ như thế nào, để từ đó họ tìm kiếm manh mối về khả năng mở ra một chu kỳ nới lỏng sâu hơn theo hướng sử dụng chính sách tiền tệ để kích thích kinh tế.

Ông David Powell - chuyên gia kinh tế trưởng của Bloomberg Economics - chia sẻ: “Chúng tôi dự đoán ECB sẽ cắt giảm lãi suất thêm 25 điểm cơ bản vào tháng 12. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào tỷ lệ tăng trưởng tiền lương và lạm phát dịch vụ”.

Triển vọng tăng trưởng sẽ là trọng tâm bài phát biểu họp báo của Chủ tịch ECB Christine Lagarde ngày 12/9 - đặc biệt là trong bối cảnh dữ liệu mới công bố cho thấy tăng trưởng quý II của Eurozone yếu hơn so với báo cáo ban đầu.

Thời kỳ lãi suất cao sắp đến hồi kết

Đối với nền kinh tế lớn nhất thế giới, Fed đang tiến gần đến hồi kết của thời kỳ lãi suất cao, trong bối cảnh Ngân hàng trung ương này tìm cách hạ lãi suất lần đầu tiên sau bốn năm.

Nếu Fed nới lỏng chính sách tiền tệ tại cuộc họp tiếp theo vào ngày 18/9 như dự kiến, quyết định đó sẽ chính thức đánh dấu sự kết thúc của chiến dịch chống lạm phát quyết liệt nhất kể từ những năm 1980 tại Mỹ. Lãi suất chuẩn của Fed hiện ở mức cao nhất trong 23 năm là 5,25-5,5%.

Giai đoạn nới lỏng chính sách tiền tệ của Ngân hàng trung ương này dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2025 và 2026. Sự thay đổi đó sẽ lan tỏa khắp nền kinh tế Mỹ bằng cách giúp người Mỹ vay những gì họ cần chi tiêu với mức giá rẻ hơn. Các doanh nghiệp cũng sẽ dễ dàng vay vốn để cung cấp tài chính cho hoạt động của mình hơn.

Đối với Chủ tịch Fed Jerome Powell, sự kiện này có thể cho phép ông tuyên bố một thành tựu mà nhiều người tiền nhiệm của ông chưa làm được, bao gồm cả "thần tượng" chống lạm phát của ông là cựu Chủ tịch Paul Volcker.

Hiện thời, trong tầm tay ông Powell là một mục tiêu ít người tiền nhiệm đạt được: Kịch bản nền kinh tế Mỹ sẽ "hạ cánh mềm". Trong kịch bản này, lạm phát sẽ giảm xuống ngưỡng mục tiêu 2% mà không khiến nền kinh tế Mỹ rơi vào một cuộc suy thoái.

Tuy nhiên, vẫn còn nguy cơ tình trạng “hạ nhiệt” của thị trường lao động trở nên xấu đi và kéo nền kinh tế Mỹ đi xuống, buộc Fed phải hạ lãi suất mạnh tay hơn.

Trong bài phát biểu gần đây nhất tại Jackson Hole, ông Powell đã nói rõ rằng Fed đã sẵn sàng bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất. Nhưng ông không nói rõ quy mô đợt cắt giảm đầu tiên và liệu nó có chắc chắn diễn ra tại cuộc họp vào tháng Chín hay không.

Hiện tại, các nhà giao dịch đang đặt cược rằng Fed có 65% khả năng hạ lãi suất 25 điểm cơ bản tại cuộc họp tháng Chín.

Sau hai năm mạnh tay điều chỉnh chính sách tiền tệ để đối phó với lạm phát phi mã, Fed đã tăng lãi suất lần cuối cùng vào tháng 7/2023 và duy trì nó quanh mức cao nhất trong 22 năm là 5,25-5,5% kể từ đó.

Các nhà đầu tư bắt đầu năm 2024 với suy nghĩ rằng chiến dịch chống lạm phát của Fed đã kết thúc. Họ đã hy vọng Ngân hàng trung ương sẽ có tới sáu lần điều chỉnh trong cả năm nay.

Điều đó ngay lập tức dẫn đến căng thẳng giữa Fed và Phố Wall. Các quan chức Fed liên tục phản đối những kỳ vọng đó, nói rằng họ cần thấy nhiều tiến triển hơn về lạm phát trước khi sẵn sàng ngừng tăng lãi suất.

Sự thận trọng của Fed dường như là có cơ sở khi lạm phát tăng trở lại trong quý I/2024, khiến các nhà hoạch định chính sách phải điều chỉnh dự đoán số lần hạ lãi suất cả năm xuống chỉ còn một lần.

Tuy nhiên, khi lạm phát tiếp tục giảm trong quý II và tỷ lệ thất nghiệp bắt đầu tăng cao hơn, một số tiếng nói phê bình Fed đã trở lại. Họ lập luận rằng Ngân hàng trung ương đã giữ lãi suất quá cao trong thời gian quá dài và có nguy cơ làm đảo lộn khả năng kinh tế Mỹ “hạ cánh mềm”.

Ông Alan Blinder - cựu Phó Chủ tịch Fed và giáo sư kinh tế tại Đại học Princeton là một trong những người lập luận rằng Fed đã có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng Bảy. Theo ông, Ngân hàng trung ương này đã "hơi chậm chân". Tuy vậy, ông Blinder cho rằng khả năng suy thoái của kinh tế Mỹ chưa tăng lên, đồng thời lưu ý rằng dữ liệu kinh tế hiện không khác nhiều so với tháng Bảy. Nhưng ông cho biết, thị trường việc làm không thể hạ nhiệt "quá nhiều".

Các quan chức Fed vẫn tin tưởng rằng kinh tế Mỹ sẽ không rơi vào một cuộc suy thoái nghiêm trọng. Khi được hỏi liệu thị trường lao động có thể hạ nhiệt mà không đẩy nền kinh tế vào suy thoái hay không, Chủ tịch Fed chi nhánh Atlanta - ông Raphael Bostic - cho hay triển vọng đó là có thể nhưng vẫn cần theo dõi thêm để chắc chắn tình hình đi đúng hướng.

Chủ tịch Fed chi nhánh Philadelphia - ông Patrick Harker - cũng chia sẻ quan điểm tương tự. Ông tự tin rằng “hiện tại tình hình vẫn rất ổn”.

Nhìn chung, giới quan sát chỉ ra rằng những tín hiệu về cắt giảm lãi suất của Fed cho thấy họ tin tưởng rằng áp lực lạm phát đã được kiềm chế. Ưu tiên của Fed hiện nay là hỗ trợ nền kinh tế, đặc biệt là sau khi tỷ lệ thất nghiệp tăng gần đây dẫn đến lo lắng về khả năng xảy ra suy thoái. Lãi suất thấp hơn thường thúc đẩy hoạt động kinh tế gia tăng bằng cách kích thích vay và đầu tư./.