Đường sắt Cát Linh - Hà Đông làm chậm, đội vốn là lỗi của Bộ GTVT

Đó là nhận định của ông Đoàn Xuân Tiên - phó tổng kiểm toán Nhà nước - tại buổi họp báo công bố báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018 vào chiều 5-7.

Cụ thể, ông Tiên cho rằng dự án phải thực hiện theo thiết kế tổng thể, nhưng vì chậm tiến độ nên Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho phép thực hiện theo thiết kế từng phần.

Theo ông Tiên, dù thực hiện giải pháp như vậy nhưng tiến độ vẫn không đảm bảo. Thực hiện chắp vá như thế ảnh hưởng đến tiến độ và có khả năng rủi ro cả về chất lượng. "Trong vấn đề quản lý nhà nước, Bộ GTVT cần nghiêm túc đánh giá"- phó tổng kiểm toán nêu ý kiến.

Về kết quả kiểm toán dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, trả lời báo giới, ông Trần Hải Đông -trưởng đoàn Kiểm toán chuyên ngành 5, Kiểm toán Nhà nước - cho biết dự án này có hai vấn đề nổi cộm là chậm tiến độ và đội vốn.

Cụ thể, dự án đã tăng mức tổng đầu tư từ 8.700 tỉ lên 18.000 tỉ đồng. Nguyên nhân là trong quá trình lập dự án chưa nghiên cứu kỹ, khi thực hiện thì thay đổi phương án dẫn đến tăng chi phí; bàn giao mặt bằng chậm, tiến độ thực hiện kéo dài khiến chi phí nhân công, vật liệu tăng cao…

Tổng mức đầu tư tăng lên 18.000 tỉ đồng nhưng chủ đầu tư chưa báo cáo Thủ tướng Chính phủ để xem xét và chỉ đạo xin chủ trương Quốc hội, trong khi theo quy định của Luật Đầu tư công, dự án có mức vốn đầu tư trên 10.000 tỉ đồng thì phải báo cáo Quốc hội.

Ngoài ra, khi phân tích tính kinh tế của dự án, chủ đầu tư chưa xem xét đến chi phí vận hành. Vấn đề này chiếm tỉ trọng lớn trong giai đoạn khai thác dẫn đến đánh giá tính hiệu quả của dự án không chính xác. Thực tế, tính toán ban đầu dự án này lỗ.

Về tiến độ dự án, cũng theo ông Đông, ban đầu dự kiến dự án thực hiện từ năm 2008 và hoàn thành vào tháng 11-2013. Nhưng sau đó ký hợp đồng EPC thực hiện trong 48 tháng kể từ năm 2010 nhưng đến nay vẫn chưa xong dù sau rất nhiều lần điều chỉnh.

Về nguyên nhân tiến độ dự án này chậm, đại diện Kiểm toán Nhà nước đánh giá đây là dự án đường sắt đô thị đầu tiên được thực hiện ở Việt Nam. Do đó, các cơ quan chức năng mất nhiều thời gian nghiên cứu ban hành chính sách về chủ đầu tư, tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ sở tài chính...

Mặt khác, quá trình lập dự án đầu tư có một số tồn tại dẫn tới phát sinh thỏa thuận đấu nối cơ sở hạ tầng, phương án kiến trúc, phê duyệt điều chỉnh dự án, tiến độ bàn giao mặt bằng chậm 1-5 tháng.

Ngoài ra, hồ sơ thiết kế giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng có khác bệt dẫn tới thời gian thiết kế thẩm tra điều chỉnh nhiều lần.

Tổng thầu thực hiện dự án được chỉ định trực tiếp từ Hiệp định khung giữa Chính phủ Việt Nam và Trung Quốc. Do đó, khi thực hiện, dự án phụ thuộc rất nhiều vào vốn và tổng thầu.