Đường nhập khẩu tăng vọt bất thường, Bộ Công Thương vào cuộc điều tra

Mới đây, trước tình trạng lượng đường nhập khẩu tăng bất thường, Bộ Công Thương đã có thông tin chính thức về việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan.

Nhập khẩu đường tăng vọt bất thường

Theo đại diện Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương cho biết, ngày 25/8, cơ quan này đã tiếp nhận hồ sơ yêu cầu điều tra của Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) và đại diện cho 6 công ty sản xuất đường mía trong nước.

Trong cáo buộc tại hồ sơ yêu cầu, các sản phẩm đường mía của Thái Lan bị áp dụng thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp đã có dấu hiệu lẩn tránh qua một số quốc gia ASEAN khác, bao gồm: Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia và Myanmar.

Trước đó, ngày 15/6/2021, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1578/QĐ-BCT áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp chính thức đối với một số sản phẩm đường mía với mức thuế lần lượt là 42,99% và 4,65%.

Đường Thái Lan tiếp tục được ngành chức năng tổ chức điều tra vì nghi vấn gây thiệt hại cho ngành sản xuất trong nước. (Ảnh: VOV)

Theo đánh giá từ VSSA, mặc dù Việt Nam đã chính thức áp thuế chống bán phá giá nhưng thời gian qua, hiện tượng đường nhập khẩu đường vào Việt Nam từ một số quốc gia ASEAN như Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar và Indonesia vẫn diễn biến bất thường.

Cụ thể, tổng lượng nhập khẩu đường từ 5 quốc gia trên trong 6 tháng năm 2021 lên tới 399.189 tấn, tăng gấp 10 lần so với con số 38,61 tấn của cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, toàn bộ số đường xuất khẩu này chỉ phải chịu thuế 5% so với mức thuế lẽ ra phải đóng là 33,88% và 48,88% tùy theo từng loại, điều này gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước.

Ngoài ra VSSA cho rằng, hoạt động xuất khẩu đường tăng đột biến đang cho thấy dấu hiệu của động thái lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp khi cả 5 nước trên đều có nhập khẩu đường từ Thái Lan.

Ông Nguyễn Văn Lộc, quyền Tổng thư kí VSSA cho biết, hành vi buôn lậu đường đã xảy ra trong nhiều năm trở lại đây.

Theo đó, ông Lộc khẳng định, hành vi nói trên có dấu hiệu lẩn tránh thuế do năng lực sản xuất đường của Lào và Campuchia điều thua kém Việt Nam nhưng lại nhập khẩu đường giá rẻ được trợ cấp của Thái Lan.

"Điều này càng thấy thấy rõ hơn từ khi Việt Nam có động thái điều tra và chính thức áp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm đường Thái Lan, sản lượng đường xuất khẩu của những quốc gia kể trên đã tăng lên rõ rệt, ngay cả trong thời điểm Việt Nam đang ra sức chống dịch Covid-19.

Hiệp hội đã có báo cáo Bộ Công Thương về những dấu hiệu bất thường này. Sau khi được Cục Phòng vệ thương mại hướng dẫn, Hiệp hội đang tích cực đẩy nhanh việc hoàn thiện hồ sơ đề nghị khởi xướng điều tra hành vi bán phá giá đường", ông Lộc cho biết.

Sẽ yêu cầu các quốc gia đẩy thời gian nghiên cứu hồ sơ tối thiểu chỉ 45 ngày

Nhận định về vụ việc trên, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho biết, theo Luật Quản lý ngoại thương Việt Nam và quy định trong WTO, khi thấy có hiện tượng vi phạm về phòng vệ thương mại, đại diện các nhà sản xuất trong nước sẽ chuẩn bị hồ sơ để kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước thực hiện các quy trình điều tra.

Trong đó, ngoài việc phản ánh hiện tượng, các nhà sản xuất trong nước còn phải thu thập đầy đủ nội dung, chứng cứ về mức độ thiệt hại. Nguyên đơn trong vụ việc phải đảm bảo tính đại diện của một ngành sản xuất và người đứng đơn phải đạt trên 50% tỷ lệ ủng hộ.

Ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại. (Ảnh: Ngọc Hải)

"Ngay sau khi tiếp nhận phản ánh của VSSA, Cục Phòng vệ thương mại cũng đã hướng dẫn Hiệp hội lấy ý kiến của các thành viên, tổng hợp số liệu về tình hình sản xuất, tiêu thụ của ngành và gửi mẫu hồ sơ để VSSA hoàn thiện những thông tin chi tiết. Sau khi tiếp nhận đầy đủ hồ sơ, cơ quan quản lý nhà nước xem xét và thông báo công khai cho các quốc gia có lượng đường xuất khẩu gia tăng theo phản ánh của Hiệp hội", ông Dũng cho hay.

Theo quy định của Luật Ngoại thương Việt Nam, thời gian để đánh giá thiệt hại của ngành sản xuất trong nước thường là 1 năm. Trong trường hợp đặc biệt có thể thấp hơn nhưng không thấp hơn dưới 6 tháng. Trong thời gian này, VSSA cần thu thập toàn bộ số liệu sản xuất, sản lượng, số liệu nhập khẩu, biến động giá cả… sau đó tổng hợp lại để làm bằng chứng.

Cùng với đó, cần phải có thời gian cho các quốc gia nhận đơn xem xét và xử lý. Thời gian nghiên cứu đơn theo quy định tối đa là 60 ngày và tối thiểu là 45 ngày. Trong trường hợp đường nhập khẩu tăng nhanh, Bộ Công Thương có thể yêu cầu các quốc gia đẩy nhanh tiến trình xem xét ở mức thời gian tối thiểu là 45 ngày.