Đừng nên vô trách nhiệm với NĐT quá mức

2 tuần trước, khi TTCK trở nên tiêu cực đột ngột với diễn biến giảm điểm quá nhanh và quá sốc, một vị CEO quỹ tư nhân được “mời” lên phát biểu tại toạ đàm do báo đầu tư tổ chức ngày 12/5 và một vài lần trên chương trình VTV khớp lệnh cho rằng VNINDEX sẽ về mức 950đ. Chẳng có gì đáng kể nếu như đây là một nhận định “bình thường”. Thế nhưng, nếu soi kỹ và logic các lập luận này lại thì chúng ta sẽ thấy có rất nhiều điều cần phải nói ở đây.

Thứ nhất: Trong bối cảnh thị trường sụt giảm nghiêm trọng, VNINDEX hạ cánh từ trên 1500đ về 1200đ, tương ứng giảm 20 – 25%, và rất nhiều cổ phiếu mất phân nửa, thậm chí 70% thị giá chỉ trong một thời gian ngắn đã khiến NĐT phải thở oxi để cầm cự tài khoản của mình. Nhịp giảm quá nhanh và sốc mà chưa có nhịp hồi gỡ gạc đã khiến tâm lý chán nản, khói lửa lầm than bao trùm khắp mọi nơi. Những dự đoán chẳng biết là khách quan hay chủ quan một cách tiêu cực như vậy, giả sử về 950đ đúng như vị CEO đó nói tức là VNI đi bụi 37-40%, thì nhiều cổ cánh giảm sẽ giảm trên 80%, như vậy NĐT còn cái nịt.

Tôi cho rằng, với bối cảnh thị trường hoảng loạn như vậy, không nên để cho những phát ngôn tiêu cực quá mức xuất hiện. CEO đó có thể lấy lý do FED tăng lãi suất, lạm phát cao để dự báo thì 950đ, hay 600đ, 300đ đều “hợp lý “ mà, nhưng chẳng có một công thức nào chỉ ra con số đó. Vậy dự báo kiểu đó thì ai cũng dự báo được. Hơn nữa, với những talk show hay chương trình có đông người follow, các chuyên gia nên hiểu rằng, các phát ngôn của mình sẽ tác động phần nào đến quyết định của NĐT, đặc biệt trong bối cảnh bà con đêm mất ngủ, ngày mất ăn như vậy. UBCK, BTC thì đang đau đầu tìm cách tháo gỡ khó khăn, ổn định tâm lý thị trường, mà lại có những thành phần “phá đám” như vậy thử hỏi có ổn không?

Thứ 2: Tôi còn nhớ các phát biểu trước hồi cuối năm ngoái, khi CEO đó cũng chém rằng, trong điều kiện vĩ mô thuận lợi của Việt Nam, VNINDEX sẽ lên 1800đ. Hiện các báo trích dẫn “phát biểu dự báo” đó đã bị xoá. Có hay không sự giả dối và không dám nhận trách nhiệm ở đây, hẳn những ai đã đọc thì sẽ rõ. Với một người làm quản lý quỹ như vị ấy, chắc hẳn các nguồn thông tin không hề ít, các dự báo về việc vĩ mô có thay đổi như FED, Lạm phát,…hẳn vị ấy không thể nào không đọc..và chẳng lẽ khi dựa vào các thông tin ấy lại lạc quan lên 1800đ chăng? Đầu năm, nhiều CTCK, tổ chức tài chính cũng ra báo cáo chiến lược và cho rằng, TTCK vẫn rất lạc quan. Vậy khi những dự báo vĩ mô kia đi “đúng hướng”, không lẽ nào quan điểm của vị CEO đó lại xoay nhanh đến vậy.

Thực sự tôi biết, phong cách đầu tư của vị đó như thế nào. Lối chơi all in vào cổ phiếu có tính đầu cơ rất cao. Được ăn cả, ngã thì rút lui và chúng ta không nên khoe thành tích trong thời kỳ thị trường thuận lợi, khi đó ai chơi chả có lời. Và nhận định thị trường về 950đ trong khi vị đó đã bán sạch cp. Một huyền thoại đầu tư đã nói: Không ai mong thị trường xuống bằng anh chàng vừa mới bán xong. Họ mong xuống để hả hê cho quyết định của mình, họ mong xuống để cho rằng mình bán là đúng, và có thể vì những lợi ích khác mà họ muốn phán thị trường còn rơi.

Khi TTCK cho họ cơ hội kiếm tiền, cho họ tên tuổi, thì đừng nên vô trách nhiệm như vậy. Dẫu biết rằng, trong hoàn cảnh tiêu cực, chẳng ai lạc quan nổi nhưng chí ít đừng đổ thêm dầu vào lửa một cách thậm tệ. 1200đ về 950đ là một khoảng cách rất xa, một chặng đường đầy máu me, thây chất thành đống, tan cửa nát nhà chứ không phải chỉ là mất đi thêm mười mấy phần trăm về điểm số.

Thị trường vẫn là thị trường. Và khi mọi thứ tiêu cực nhất, khi mà những người vô trách nhiệm nhất cũng phán thị trường sập sâu hơn nữa thì thị trường có đáy ngắn hạn. Thị trường chẳng theo ông nào chém cả. Nó là quy luật cung cầu, khi giá đủ rẻ thì người mua lại xếp hàng đông lên. Trong thời gian này, tôi cũng có quan điểm riêng mình.

Tôi không vote cho cửa thị trường về mức đó, thậm chí chỉ là 1000đ tôi cũng không nghĩ rằng VNI lại bỏ mặc NĐT như vậy.

Nếu để ý trong mấy ngày qua, có sự kiện thủ tướng tham quan và làm việc với NYSE – Sàn GDCK lớn nhất thế giới, thì đây là câu chuyện vĩ mô chứ không đơn thuần chỉ là một buổi tham quan. Quan điểm của chính phủ là muốn xây dựng một thị trường vốn phát triển, không thể dựa mãi vào tín dụng ngân hàng, cơ quan quản lý đã nhận ra rằng thị trường vốn của VN rất có thể “đi vào vết xe đổ của Shanghai”. Với 15 năm phát triển mà VNINDEX vẫn 1200đ là điều quá bất thường. VNI vẫn quanh quẩn như vậy làm chết toàn bộ các sản phẩm dài hạn thì rất khó để dịch chuyển được sự phụ thuộc của nền kinh tế vào tín dụng bank. Nên tôi cho rằng, kiểu gì cũng phải giữ mặt bằng điểm số cao, ít nhất là trên 1200đ, càng cao càng tốt. Vấn đề là bằng cách nào cho phù hợp với bối cảnh hiện tại thì chưa rõ, nhưng thay đổi được nội tại, làm trong sạch, minh bạch củng cố niềm tin cho NĐT là quan trọng nhất. Kể cả việc thay đổi cách làm, sàng lọc chất lượng của các chương trình, talk show về chứng khoán mà có đông NĐT theo dõi.

Khi dịch chuyển tín dụng sang thị trường vốn, nhiều bác cũng đặt câu hỏi rằng lợi ích của các tỷ phú bank quá nhiều ở đó liệu họ có dễ dàng buông không, và nhóm cổ bank sẽ như thế nào? Với vị thế của các tỷ phú bank bây giờ họ có quá nhiều tiền rồi, nên sẽ đồng thuận cho thị trường thôi. Hơn nữa, trái phiếu cũng là miếng bánh to của họ, ở các thị trường vốn yếu chẳng có ông bank nào khoẻ được. Cho nên mong muốn chung của các bank, nhất là tư nhân bây giờ ai cũng muốn xây dựng một thị trường vốn phát triển, vì sân sau của các bank ấy đều là các tập đoàn.

Khi viết bài này, tôi không hề có ý tức giận với ai cả, cũng không phải vì thị trường đã có đáy rồi mới viết. Vì tôi đã nói điều này từ những tuần trước đó rồi. Nhưng cùng làm trong lĩnh vực tài chính – chứng khoán, tôi cho rằng, các vị chuyên gia cần cân nhắc, thận trọng kỹ với các phát biểu của mình, kể cả là những người lạc quan quá mức. Các vị nên hiểu rằng, NĐT là những người dễ bị tổn thương nhất, dễ bị cảm tính nhất, khi họ đã mất phương hướng thì mỗi câu nói của quý vị cũng càng như đổ thêm dầu vào lửa, làm cho mức độ hoảng loạn bị đẩy lên cao trào. Quý vị vẫn là quý vị, nhưng sau NĐT là cả một cuộc sống. Dẫu rằng, ai chơi ở cái thị trường này cũng phải chịu trách nhiệm cho bản thân mình, không thể đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho một ai đó.