Dự thảo giảm giá thuế GTGT 2% tác động như thế nào đến nền kinh tế?

Trong công văn gửi Bộ Tài chính ngày 17/4, Chính phủ đã đồng ý trình phương án giảm 2% thuế VAT. Theo đó, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đồng ý về nguyên tắc Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho phép xây dựng, ban hành Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Trước đó, Bộ Tài chính đề xuất, năm 2023, giảm 2% mức thuế suất thuế VAT với tất cả các hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng áp dụng thuế suất 10% (còn 8%); giảm 20% mức tỷ lệ % để tính VAT đối với cơ sở kinh doanh (bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh) khi thực hiện xuất hóa đơn đối với tất cả các hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT 10%; dự kiến áp dụng từ ngày 1-7 đến hết ngày 31-12-2023.

Dự thảo không còn giới hạn một số loại mặt hàng hoá, dịch vụ như Nghị định 15/2022/NĐ-CP mà đã áp dụng thống nhất việc giảm thuế VAT với “nhóm hàng hoá, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%”.

Đầu tiên chúng ta cần hiểu GTGT là một loại thuế gián thu, được cấu thành trong giá bán của sản phẩm, là sắc thuế được áp dụng rộng rãi ở gần như tất cả các hàng hóa, dịch vụ và có tầm ảnh hưởng rộng nhất trong đời sống người dân. Nên việc giảm thuế GTGT sẽ tác động cả đến tiêu dùng, đến sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp (DN), nghĩa là tác động đến cả cung và cầu của nền kinh tế.

Về phía cầu, việc giảm thuế giá trị gia tăng sẽ làm giảm giá cuối cùng của hàng hóa dịch vụ mà người tiêu dùng phải chi trả. Nói cách khác là người tiêu dùng sẽ mua được nhiều hơn so với cùng một số tiền trước đây, hay cùng một số lượng hàng hóa, dịch vụ thì số tiền phải trả là ít hơn. Hàng hóa, dịch vụ rẻ hơn là một trong những lý do quan trọng khiến cho động lực tiêu dùng tăng lên. Từ đó góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người lao động.

Về phía cung, với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, việc giảm thuế GTGT từ 10% xuống 8% còn giúp doanh nghiệp giảm tiền vốn chi ra để trả tiền thuế GTGT ở các khâu đầu vào khi mua nguyên, nhiên, vật liệu và các yếu tố đầu vào khác trong một chu kỳ luân chuyển vốn. Điều đó có nghĩa là doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được nguồn tài chính tương đương khoảng 2% (bằng tỷ lệ giảm thuế), số tiền này sẽ được đưa vào tái đầu tư, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh phát triển, mở rộng quy mô hoặc trực tiếp giảm bớt giá thành sản phẩm.

Tuy nhiên, đối với Nhà nước, khi giảm thuế GTGT thì ngân sách cũng sẽ bị giảm thu từ loại thuế này. Nhưng mặt khác, giảm thuế GTGT sẽ tác động lên giá tiêu dùng, giúp mặt bằng giá tiêu dùng giảm. Điều này có tác động tốt trong việc kiềm chế lạm phát, nên đó lại là điều tích cực đối với điều hành kinh tế vĩ mô. Ngoài ra, số tiền này sẽ “nằm lại” trong túi của các hộ gia đình, các cá nhân và cả doanh nghiệp, lượng tiền ấy sẽ tiếp tục tiêu dùng và lưu thông ra ngoài thị trường giúp sản xuất và tiêu dùng trong nước tốt hơn và phục hồi. Như vậy, việc giảm thuế 2% sẽ giúp đạt hai mục tiêu là hỗ trợ tăng trưởng kinh tế từ phía sản xuất kinh doanh, từ phía tiêu dùng và giảm giá thành sản phẩm, góp phần kiềm chế lạm phát.

Cuối cùng, dự thảo không còn giới hạn một số loại mặt hàng hoá, dịch vụ như Nghị định 15/2022/NĐ-CP mà áp dụng thống nhất việc giảm thuế VAT với “nhóm hàng hoá, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%” sẽ giúp cho doanh nghiệp và người dân không còn bị lúng túng trong triển khai thực hiện hay không thể nắm rõ mặt hàng nào thuộc danh mục được giảm thuế, mặt hàng nào không.

Mặc dù thời gian đề xuất giảm thuế GTGT trong 6 tháng hơi ngắn trong khi DN, nhất là DN bán lẻ, phải điều chỉnh giá bán theo mức thuế mới, in ấn và dán lại hàng loạt bảng giá cũng tốn thời gian, công sức nhưng những lợi ích mà việc giảm thuế mang lại tới nền kinh tế là lớn hơn nhiều. Kỳ vọng dự thảo sớm được chính thức phê duyệt và áp dụng trong thời gian tới.