Dư địa chính sách tiền tệ đã cạn kiệt tín dụng tập trung cho lĩnh vực ưu tiên

Theo các chuyên gia, hiện dư địa chính sách tiền tệ đã cạn kiệt khi mà lãi suất điều hành của NHNN ở mức rất thấp so với nhiều năm trở lại đây; mặt bằng lãi suất trên thị trường cũng đứng ở mức rất thấp...

Trong cuộc họp của Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM mới đây, Hiệp hội Lương thực - Thực phẩm TP.HCM (FFA) đề nghị có cơ chế ưu tiên cho các doanh nghiệp hội viên ngành này được tiếp cận vốn với lãi suất thấp để nhanh chóng phục hồi sản xuất kinh doanh.

Liên quan đến vấn đề này, đại diện NHNN chi nhánh TP.HCM cho biết, các doanh nghiệp ngành lương thực thực phẩm chủ yếu là DNNVV, có hoạt động xuất khẩu và ngành nghề liên quan nông nghiệp nông thôn. Đây đều là những lĩnh vực thuộc 5 lĩnh vực ưu tiên trong chính sách tín dụng của NHNN bao gồm: nông nghiệp và nông thôn, xuất khẩu, DNNVV, công nghiệp hỗ trợ, ứng dụng công nghệ cao. Theo quy định hiện hành, lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên tối đa chỉ là 4,5%/năm.

Bên cạnh đó, xác định lương thực thực phẩm là mặt hàng thiết yếu nên hàng năm NHNN Việt Nam luôn chỉ đạo các TCTD đáp ứng đầy đủ vốn vay với lãi suất ưu đãi. Chẳng hạn, vừa qua NHNN đã chỉ đạo các TCTD chủ động cân đối, đảm bảo đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu vốn và mở rộng thêm hạn mức tín dụng đã cấp cho thương nhân, doanh nghiệp để có nguồn vốn thu mua tạm trữ thóc, gạo và nâng diện tích, chất lượng kho chứa, bảo quản, chế biến thóc, gạo…

Với chính sách tín dụng ưu đãi đối với 5 nhóm lĩnh vực ưu tiên, theo đánh giá của các chuyên gia, đây là một định hướng đúng để hướng dòng tín dụng tập trung vào sản xuất – kinh doanh, đặc biệt là những lĩnh vực cần khuyến khích theo chỉ đạo của Chính phủ. Không chỉ tập trung tín dụng mà các lĩnh vực này còn được hưởng mức lãi suất cho vay ưu đãi thấp hơn so với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường khác.

Thực hiện chỉ đạo của NHNN, thời gian qua các ngân hàng đều hướng dòng tín dụng tập trung đầu tư cho các lĩnh vực này. Nhờ đó, dư nợ tín dụng đối với các lĩnh vực ưu tiên thường có tốc độ tăng trưởng cao hơn so với mức tăng tín dụng chung. Đặc biệt, tín dụng đối với lĩnh vực doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng mạnh, ở mức 19,02%.

Tuy nhiên theo các chuyên gia, hiện dư địa chính sách tiền tệ đã cạn kiệt khi mà lãi suất điều hành của NHNN ở mức rất thấp so với nhiều năm trở lại đây; mặt bằng lãi suất trên thị trường cũng đứng ở mức rất thấp, khó có thể cắt giảm thêm. Nếu cắt giảm lãi suất xuống sâu hơn có thể sẽ khiến dòng tiền gửi đảo chiều chảy vào các kênh đầu cơ thì còn nguy hiểm hơn khi nó tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro cho cả hệ thống ngân hàng và nền kinh tế.

Bên cạnh đó, quy mô tín dụng trong nền kinh tế đang rất lớn. Hiện dư nợ tín dụng/GDP của Việt Nam thuộc hàng cao nhất trên thế giới, nếu để tỷ lệ này tiếp tục tăng cao và vốn vay trung dài hạn cũng dựa nhiều vào ngân hàng thì sẽ tạo áp lực lớn đối với việc cân đối vốn của hệ thống ngân hàng và cân đối vĩ mô.

Một rủi ro nữa là nợ xấu của các ngân hàng đang có xu hướng gia tăng dưới tác động của đại dịch Covid-19. Vì vậy một trong những yêu cầu bắt buộc đối với các TCTD hiện nay là việc mở rộng tín dụng phải đi kèm với chất lượng tín dụng. “Ngân hàng có thể giảm lãi suất, nhưng không thể hạ chuẩn tín dụng”, một chuyên gia ngân hàng nhấn mạnh.