Đột phá kinh tế từ du lịch: Thủ phủ 'vàng đen' lột xác

Từ bức tranh du lịch buồn tẻ, đơn điệu những năm đầu 2000, Quảng Ninh đã vươn lên như một trong những điểm đến ấn tượng nhất VN, thu hút tới 1/3 tổng lượng khách quốc tế của cả nước.

Từ du lịch “ăn đong”

Có một thời nói đến Quảng Ninh, nhiều người nghĩ ngay đến “đặc sản” than đá và vịnh Hạ Long. Những mỏ than và ngành công nghiệp khai mỏ từng đóng góp chính cho kinh tế Quảng Ninh, nhưng theo sau đó là ô nhiễm do bụi than, bùn đất từ các bãi thải lộ thiên tràn ra mỗi lần mưa lũ khắp các vùng Cẩm Phả, Uông Bí, thậm chí là Hạ Long.

Những năm đầu thập niên 1990, Quảng Ninh nổi lên như điểm đến ấn tượng với di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long. Nhưng nhiều năm sau đó, du lịch Quảng Ninh như một “người đẹp ngủ quên”, có tiềm năng nhưng không chịu chăm chút, sáng tạo sản phẩm, chỉ loanh quanh với tour đi vịnh, tắm biển. Quảng Ninh có tất cả những ưu đãi của thiên nhiên mà nhiều địa phương khác phải ao ước, có rừng, biển, vịnh Hạ Long, danh lam Yên Tử và hàng trăm di tích lịch sử, danh thắng khác..., nhưng lại thiếu đi tầm nhìn chiến lược và đầu tư du lịch chiều sâu. Đây cũng là lý do dù có những lợi thế đặc biệt, du lịch Quảng Ninh từng được định vị với những tính từ “nghèo nàn, đơn điệu”.

Đầu thập niên 2000, bờ biển Bãi Cháy - từng là một trong những bãi tắm đẹp phía bắc, ngập rác và bùn thải, khiến du khách đến tắm biển chỉ ngậm ngùi. Ngay cả giai đoạn 2010, nhiều hãng tàu du lịch nước ngoài đã chọn Hạ Long là điểm dừng chân đưa khách tàu biển đến tham quan, nhưng khách chỉ lưu trú trong ngày rồi quay lại tàu rời Hạ Long. Bởi ngoài tham quan vịnh Hạ Long, du khách cũng không có nhiều lựa chọn để vui chơi, thiếu bãi biển sạch để tắm, chưa kể các dịch vụ vui chơi, giải trí ban đêm, ăn uống, mua sắm chỉ lác đác, thiếu hấp dẫn.

Thế nhưng Quảng Ninh đã lột xác. Từng nhiều lần quay lại Đà Nẵng, Nha Trang, thậm chí Singapore, Thái Lan... nhưng kỳ nghỉ hè năm nay chị Hiền Mai (Hà Nội) đã chọn Hạ Long làm điểm dừng chân cho gia đình. “Tôi từng đến Hạ Long cách đây gần chục năm, nhưng loanh quanh chỉ tắm, ăn hải sản nên nhanh chán và cũng không có ý định quay lại. Nhưng mấy năm nay, bạn bè đi Hạ Long nhiều, review nhiều cả chỗ ăn, chỗ chơi, chỗ check in nên năm nay quyết định đi. Và thực sự không thất vọng”, chị Mai nói. Bài review rất dài trên tài khoản Facebook của chị sau chuyến đi nhắc đến cả sự thuận tiện trong đi lại, hệ thống khách sạn, resort đẳng cấp, cũng như sự hào hứng của hai cậu con trai khi được chơi không biết chán ở khu vui chơi giải trí Sun World Halong Complex.

Bà Nguyễn Thị Huyền, Giám đốc điều hành Vietrantours, cho biết hiện nay khách du lịch đi VN ngắn ngày thì Hạ Long cũng không thể thiếu trong lịch trình của họ. Đường sá rất thuận lợi nên với các thị trường Đông Nam Á, khách thường trực tiếp bay đến Hà Nội, sau đó đi Hạ Long nghỉ một đêm tại khách sạn. Với khách cao cấp, thì việc lưu trú tại Hạ Long càng không thể thiếu, họ thường chọn dịch vụ cao cấp nghỉ vài ngày trên du thuyền 5 sao trên vịnh, đồng thời còn sử dụng rất nhiều dịch vụ giải trí khác ở Hạ Long.

Trong quy hoạch phát triển tổng thể du lịch vịnh Hạ Long đến năm 2010, UBND tỉnh Quảng Ninh từng đặt ra chỉ tiêu đón 6,8 triệu lượt khách và tăng gấp 1,5 lần vào năm 2020. Nhưng chỉ đến năm 2018, Quảng Ninh đã vượt gấp đôi mục tiêu đặt ra 10 năm trước, khi đón trên 12 triệu lượt khách. Lượng khách du lịch 1 năm đến Quảng Ninh gấp 10 lần dân số của tỉnh. Trong đó, khách quốc tế đạt 5,2 triệu lượt, chiếm 1/3 tổng lượng khách quốc tế đến VN năm 2018. Tám tháng đầu năm 2019, Quảng Ninh đã đón tới 10,2 triệu lượt khách du lịch.

Từ thủ phủ “vàng đen”, Quảng Ninh đã lột xác thành một điển hình thành công của ngành công nghiệp không khói. Từ năm 2012, lãnh đạo tỉnh đã thuê tập đoàn tư vấn hàng đầu thế giới về xây dựng chiến lược McKinsey (Mỹ) để lập quy hoạch tổng thể phát triển. Nhiều định hướng và giải pháp để du lịch trở thành đòn bẩy, đưa Quảng Ninh trở thành một trong những trung tâm du lịch quốc tế đã được đưa ra và thực hiện. Một trong số đó là huy động linh hoạt mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp.

Đây là cánh cửa mở khiến chỉ trong 3 - 4 năm, Quảng Ninh đã thu hút được một nguồn lực khổng lồ từ các tập đoàn tư nhân lớn đổ vào hạ tầng giao thông, du lịch giải trí, bất động sản du lịch... Những nhà đầu tư chiến lược như Sun Group, Vingroup, FLC... đã tạo nên một bức tranh mới, đa sắc màu và hấp dẫn cho Quảng Ninh.

Đặc biệt, Sun Group đã đầu tư thắp sáng cầu Bãi Cháy bằng 16 triệu gam màu đèn LED, khiến Hạ Long lung linh sáng bừng về đêm; bãi tắm Bãi Cháy cũng được tập đoàn này cải tạo, từ một vùng biển ô nhiễm thành bãi tắm cát trắng nước trong. Tổ hợp vui chơi giải trí quy mô Sun World Halong Complex với cáp treo Nữ Hoàng, khu vui chơi trên đỉnh Ba Đèo, công viên chủ đề Dragon, công viên nước Typhoon... tạo thành điểm nhấn đặc biệt cho du khách. Cùng với nhiều nhà đầu tư khác, sự xuất hiện của Sun Group đã tạo ra xu thế du lịch nghỉ dưỡng khép kín từ phương tiện di chuyển đến vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng: đi đường của Sun, bay đến sân bay của Sun (sân bay Vân Đồn) và vui chơi tại khu giải trí Sun World. Tới đây, tập đoàn này cũng sẽ đầu tư thêm nhiều sản phẩm nghỉ dưỡng, du lịch sức khỏe mới như khu nghỉ dưỡng Sun Premier Village Halong Bay, khu nghỉ dưỡng suối khoáng Quang Hanh...

So với con số 10 triệu lượt khách của Phuket hay Pattaya (Thái Lan), 8,5 triệu khách quốc tế của Bali (Indonesia) thì 5 triệu lượt khách quốc tế đến Quảng Ninh vẫn còn khá khiêm tốn. Thế nhưng khai thác hiệu quả tài nguyên, đầu tư mạnh về cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch, đổi mới quảng bá... đã giúp Quảng Ninh bứt phá dẫn đầu trong ngành công nghiệp không khói tại VN là minh chứng rõ ràng nhất cho việc đột phá du lịch để phát triển kinh tế.