Động thái bất ngờ: Khối ngoại bán ròng liên tục dù triển vọng nâng hạng chứng khoán Việt Nam

Khối ngoại tiếp tục bán ròng trên thị trường chứng khoán Việt Nam, khiến nhà đầu tư thất vọng dù triển vọng nâng hạng ngày càng rõ ràng. Nhưng liệu nâng hạng mới có đủ để thu hút dòng vốn ngoại đến với thị trường?

Khối ngoại đã bước sang tháng thứ 9 liên tiếp bán ròng trên sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE), với tổng giá trị luỹ kế từ đầu tháng 4 đến nay lên đến hơn 25.000 tỷ đồng (~ 1 tỷ USD). Xu hướng này vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại và không loại trừ khả năng sẽ sớm xóa tan thành quả mua ròng mạnh của khối ngoại vào cuối năm ngoái.

Hiện tại, giao dịch khối ngoại không còn quá ảnh hưởng đến thị trường như trước, thậm chí một số giai đoạn có phần lép vế trước dòng tiền nội. Tuy nhiên, động thái bán ròng triền miên của khối ngoại chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư trong nước. Bên cạnh đó, xu hướng này cũng cho thấy sự thận trọng nhất định của nhà đầu tư nước ngoài vào chứng khoán Việt Nam dù triển vọng nâng hạng đang ngày càng rõ ràng.

Không thể phủ nhận những tác động tích cực của việc được các tổ chức FTSE, MSCI nâng hạng lên thị trường mới nổi. Thị trường chứng khoán nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung sẽ có thể được hưởng lợi ở một số khía cạnh như tăng cường tính hội nhập toàn cầu, nâng tầm thị trường chứng khoán Việt Nam và vị thế quốc gia; doanh nghiệp có nhiều cơ hội tiếp cận với các nhà đầu tư nước ngoài tiềm năng.

Tuy nhiên, để thực sự hấp dẫn dòng vốn ngoại đến với thị trường chứng khoán Việt Nam, nâng hạng có lẽ mới chỉ là điều kiện cần. Thực tế, nâng hạng chưa phải đích cuối cùng, điều khó khăn nhất đó là phải tồn tại trong nhóm mới nổi đó. Có rất nhiều quốc gia khi được nâng hạng, nhưng chỉ sau một năm đã bị loại, nguyên nhân do không cạnh tranh được về mặt vốn hóa, không cạnh tranh được về mặt thanh khoản của thị trường. Đây là 2 tiêu chí rất quan trọng.

Để thu hút dòng vốn ngoại, không chỉ cần nâng hạng thị trường mà còn cần đảm bảo chất lượng hàng hóa. Hiện tại, thị trường chứng khoán Việt Nam đang mất cân bằng giữa các nhóm ngành. Các cổ phiếu tài chính (ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm), bất động sản chiếm tỷ trọng lớn về mặt số lượng cũng như tỷ trọng vốn hóa. Đây là các nhóm ngành có tính chu kỳ cao và phụ thuộc nhiều vào tăng trưởng tín dụng.

Trong khi đó, các lĩnh vực có khả năng tăng trưởng bền vững hơn, ít rủi ro hơn lại chiếm tỷ trọng nhỏ với số lượng cổ phiếu khiêm tốn. Đây là những nhóm ngành thu hút sự quan tâm lớn của khối ngoại và thường được nhà đầu tư chấp nhận mức định giá cao. Sự thiếu hụt này là một trong những rào cản khiến nhà đầu tư ngoại khó tiếp cận với chứng khoán Việt Nam.

Thiếu hàng hóa mới, việc đa dạng các sản phẩm đầu tư trở nên khó khăn. Danh mục của các quỹ đầu tư chủ động lớn đều là những gương mặt quen thuộc. Các bộ chỉ số tham chiếu cho các quỹ ETF cũng có cơ cấu chủ yếu gồm cổ phiếu ngân hàng, chứng khoán, bất động sản. Nhà đầu tư gần như không có lựa chọn khác, các mô hình quản lý tài sản gặp thách thức trong việc phát triển dù được đánh giá có tiềm năng lớn.

Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang được các tổ chức xếp hạng như MSCI và FTSE Russell xếp vào nhóm thị trường cận biên. Tuy nhiên, nâng hạng chỉ là một phần trong việc thu hút dòng vốn ngoại. Để thực sự hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài, thị trường cần cải thiện chất lượng hàng hóa và đa dạng hóa các sản phẩm đầu tư. Chỉ khi đó, triển vọng nâng hạng sẽ thực sự trở thành hiện thực.