Đông Nam Á trên bờ vực rơi vào khủng hoảng Covid-19 như Nam Á

Hầu như không bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19 trong năm 2020, Đông Nam Á hiện đang có nguy cơ đối mặt với một làn sóng Covid-19 mới, đè nặng lên hệ thống y tế và đe dọa nền kinh tế của các nước trong khu vực.

Làn sóng Covid-19 mới tràn vào Đông Nam Á

Tại Thái Lan, các bệnh viện đã quá tải khi số ca mắc Covid-19 tăng cao. Thái Lan đã chứng kiến số ca bệnh tăng vọt sau lễ hội té nước Songkran vào giữa tháng 4.

Tới nay, Thái Lan ghi nhận hơn 135.000 ca mắc Covid-19 và hơn 800 ca tử vong do dịch bệnh. Các nhà chức trách đã phải nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh lây lan trong các nhà tù, chợ và nơi ở của công nhân xây dựng.

Ở nước láng giềng Malaysia, số ca Covid-19 dao động ở mức hơn 6.000 ca mỗi ngày trong tuần qua. Hôm 25/5, Malaysia ghi nhận 7.289 ca mắc Covid-19 mới, một ngày sau khi ghi nhận 61 ca tử vong cùng 711 trường hợp cần chăm sóc đặc biệt.

Bộ Y tế Malaysia cho biết, hơn 1/3 số bệnh nhân Covid-19 mới trong tháng 4 cần oxy bổ sung, đồng thời cảnh báo rằng quốc gia này đã xuất hiện biến chủng SARS-CoV-2 có độc lực cao hơn.

Tại Philippines, số ca mắc Covid-19 tăng cao do biến thể mới xuất hiện vào tháng 12/2020 đã khiến các bệnh viện quả tải. Số ca Covid-19 ở nước này đã tăng vọt lên hơn 15.000 ca/ngày, gấp 3 lần con số cao đỉnh điểm vào năm 2020. Khi các bệnh viện quả tải, nhiều bệnh nhân Covid-19 đã tử vong tại nhà, buộc chính phủ Philippines phải quay trở lại áp đặt lệnh phong tỏa nghiêm ngặt ở thủ đô Manila và các khu vực lân cận.

Việc hạn chế phòng dịch được áp dụng ở Metro Manila và 4 tỉnh lân cận, nơi sinh sống của 1/4 dân số cả nước và là những nơi có nhiều ca mắc Covid-19 nhất, từ ngày 29/3-10/4 đã làm giảm một nửa số ca lây nhiễm. Tuy nhiên, có nhiều lo ngại rằng Philippines sắp phải đối mặt với một đợt bùng phát khác. 55% xét nghiệm tại một khu vực phía Nam Metro Manila, với dân số khoảng 3 triệu người, đang cho kết quả dương tính với SARS-CoV-2.

“Khu vực này đang xuất hiện các biến thể đáng quan tâm, có khả năng lây truyền cao gấp 2 lần so với chủng virus ban đầu. Ngoài ra, mức độ nghiêm trọng do biến thể này gây ra cao hơn so với chủng SARS-CoV-2 ban đầu”, Tiến sĩ Abhishek Rimal, người điều phối y tế khẩn cấp khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế (IFRC) cho biết.

4 biến thể bao gồm B117 có nguồn gốc ở Anh, biến thể B1351 được phát hiện đầu tiên ở Nam Phi và biến thể P1 được tìm thấy lần đầu tiên ở Brazil. Philippines đã phát hiện một biến thể có khả năng lây truyền cao khác, gọi là “đột biến kép” B1617, lần đầu tiên được xác định ở Ấn Độ và cũng được phát hiện ở Malaysia, Campuchia, Indonesia, Thái Lan, Singapore.

Trong khi sự tăng vọt số ca bệnh ở Thái Lan và Malaysia là đáng lo ngại, các chuyên gia lo lắng hơn về các quốc gia khác, nơi hệ thống y tế không được trang bị tốt, như Campuchia, Lào và Myanmar.

Campuchia và Lào, phần lớn đã kiểm soát được Covid-19 vào năm 2020 nhờ các biện pháp phòng dịch nhanh chóng và nghiêm ngặt, đang chứng kiến ​​sự gia tăng số ca bệnh theo cấp số nhân.

Các bệnh viện ở Campuchia quá tải đến nỗi Thủ tướng Hun Sen ngày 7/4 đã ra lệnh cho các quan chức y tế chuẩn bị điều trị cho bệnh nhân Covid-19 tại nhà.

Số ca mắc Covid-19 tại Campuchia đã tăng 50 lần kể từ tháng 2 lên 25.205 ca vào ngày 23/5.

“Nếu nói về số ca mắc bệnh thì Thái Lan và Malaysia đứng đầu. Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ 2 quốc gia này có số lượng người được xét nghiệm cao và có hệ thống y tế mạnh mẽ. Trong khi đó, Campuchia, Lào và Myanmar không có hệ thống y tế phát triển đồng đều. Bởi vậy, số ca bệnh ngày càng tăng ở những nước này sẽ là một vấn đề đáng lo ngại”, Tiến sĩ Abhishek nói.

Dịch bệnh Covid-19 tại nhiều nước Đông Nam Á đang diễn biến phức tạp khi liên tiếp phát hiện những ổ dịch liên quan đến biển thể mới lây lan nhanh hơn.

Nguy cơ Đông Nam Á đối mặt với kịch bản như Nam Á

Các kịch bản đang diễn ra ở Đông Nam Á có thể sẽ tương tự như những gì chúng ta đã thấy ở Ấn Độ và Nepal. Tình hình dịch bệnh có thể ngày càng diễn biến phức tạp khi có nhiều người bỏ qua các quy tắc phòng dịch. Tại Malaysia, hàng nghìn người đã cố gắng vượt qua biên giới các bang trong lễ hội Hari Raya Aidilfitri vào tháng 5 bất chấp các quy định cấm đi lại.

Indonesia, nơi số các ca bệnh hàng ngày ở mức gần 6.000 ca, có nguy cơ chứng kiến 8.000 ca Covid-19 mới hàng ngày vào giữa tháng 6. Số ca nhiễm virus tại nước này có thể đạt đỉnh khi 2,6 triệu người quay trở lại các thành phố lớn sau kỳ nghỉ lễ Hari Raya.

Nhiều chuyên gia cho biết, một cách để giảm số ca tử vong do Covid-19 là thông qua miễn dịch cộng đồng. Chính phủ các nước đã tăng cường chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 nhưng tiến độ vẫn rất chậm.

Thái Lan, quốc gia đã tiêm chủng cho khoảng 3 triệu người hoặc hơn 4% dân số, đã bị chỉ trích nặng nề vì chiến dịch tiêm chủng ban đầu khi chủ yếu chỉ dựa vào vaccine AstraZeneca được sản xuất trong nước mà đến tháng 6 mới có mặt trên thị trường.

Trong thời gian chờ đợi, Thái Lan sử dụng các lô hàng vaccine của Sinovac và vaccine AstraZeneca nhập khẩu. Ngày 13/5, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Thái Lan đã cấp phép sử dụng vaccine Moderna. Điều này sẽ tạo điều kiện cho các bệnh viện tư nhân được phép tiêm vaccine Covid-19 và đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng.

Malaysia đã tăng gấp 3 lần số liều vaccine được sử dụng trung bình trong 7 ngày so với chỉ 2 tuần trước. Thủ tướng Muhyiddin Yassin hôm 23/5 cho biết, 80% dân số có thể được tiêm chủng trước cuối năm nay.

Sẽ mất một khoảng thời gian dài trước khi Đông Nam Á có thể đạt được miễn dịch cộng đồng. Một dự báo của Economist Intelligence Unit công bố vào tháng 4 cho thấy, các quốc gia trong khu vực này sẽ không thể đạt được miễn dịch cộng đồng cho tới ít nhất là cuối năm 2022.

Những bài học rút ra từ các đại dịch trong quá khứ đó là virus sẽ tiến hóa không ngừng và đợt bùng phát thứ hai có nguy cơ gây ra số ca tử vong nhiều hơn đợt đầu tiên. Khu vực Nam Á không may đang gánh chịu làn sóng Covid-19 thứ hai tồi tệ vào lúc này. Với biên giới mong manh và sự di chuyển của người dân cao, Đông Nam Á có thể sẽ phải đối mặt cùng một kịch bản với Nam Á nếu các quốc gia không cùng nhau hành động.

“Châu Á đã kiểm soát rất tốt làn sóng Covid-19 đầu tiên. Nhưng những gì chúng ta thấy bây giờ là một lượng lớn bệnh nhân Covid-19 ở Nam Á và các bệnh viện đang chật kín. Đó là một lời nhắc nhở đối với các nước Đông Nam Á rằng, cần phải tăng gấp đôi nỗ lực trong việc ngăn chặn đại dịch. Nếu chậm trễ, chúng ta có thể thấy một tình trạng như ở Nepal hoặc Ấn Độ”, Tiến sĩ Abhishek của IFRC nói./.