Đòn bẩy tài chính - Con dao hai lưỡi trong đầu tư

Sử dụng đòn bẩy đúng đắn cũng như chiếc chìa khóa bên cành hoa hồng này, sẽ mở ra cảm xúc hân hoan với cuộc đời mình.

1. Đợt rồi, ngồi với cậu bạn đầu tư, cậu bạn chiến binh một thời bảo rằng cậu đang điêu đứng vì khoản lỗ không hề nhỏ khi thị trường chứng khoán Việt Nam giảm không phanh covid năm rồi. Hỏi lý do thì ra do cậu sử dụng margin quá nhiều để mua các cổ phiếu.

Đến hiện tại cậu đang muốn rà soát lại toàn bộ những thứ liên quan đến mảng đầu tư này từ phương pháp giao dịch, tâm lý giao dịch, quản trị vốn đầu tư, chiến thuật gồng lời gồng lỗ,...

Cũng may, cậu còn trẻ, vẫn đang có thu nhập khá tốt, chưa lập gia đình, và cũng chỉ sử dụng tiền hiện có của mình để đầu tư. Nên việc bắt đầu lại với cậu dường như cũng nhẹ nhàng và ít hệ lụy hơn rất nhiều người. Có chăng là ảnh hưởng tâm lý nặng nề của cậu chiến binh này sau cú sốc thị trường mùa covid.

2. Một cô bạn khác, lại kiếm được khá nhiều tiền từ thị trường chứng khoán đợt rồi. Không phải vì cô giỏi hơn, mà đơn giản cô thuộc tuýp người an toàn, cô không dùng margin để mua cổ phiếu vào giai đoạn trước.

Cô cũng quản trị vốn khá tốt, nên số tiền cô đang đầu tư vào thị trường chỉ là 5% vốn hiên có. Khi thị trường xuống dốc, cô đổ thêm 10% tiền vốn vào nữa, và hiện tại thị trường tăng lên thì số lượng cổ phiếu cũ cũng đã có xíu lãi, mà phần tiền cô đổ thêm vào thị trường thì lại kiếm thêm một khoảng lợi nhuận kha khá cho năm rồi.

Ví dụ, nhà đầu tư John muốn mua 1.000 cổ phiếu ABC với giá 10 đô la một cổ phiếu, tổng giá trị cổ phiếu là 10.000 đô la. Nhưng hiện tại trong tài khoản chứng khoán của John chỉ đang có 5.000 đô la. John phân tích và dự đoán rằng mức giá cổ phiếu này sẽ tăng lên 14 đô la trong thời gian tới.

- Trường hợp 1: John có thể mua 500 cổ phiếu với giá 10 đô la, và anh sẽ dùng 5.000 đô la đang có sẵn trong tài khoản để mua và sở hữu 500 cổ phiếu này, nếu thị trường thuận lợi và giá cổ phiếu tăng lên 12 đô la một cổ phiếu, thì anh sẽ bán ra số lượng cổ phiếu mình đang sở hữu để mang về mức lợi nhuận 2 đô la x 500 cổ phiếu = 1.000 đô la.

- Trường hợp 2: John có thể mua 1.000 cổ phiếu với giá 10 đô la, và anh sẽ sử dụng đòn bẩy tài chính, bằng cách vay nợ của công ty chứng khoán. Anh dùng 5.000 đô la đang có sẵn trong tài khoản cộng với 5.000 đô la vay nợ để mua và sở hữu 1.000 cổ phiếu này. Nếu thị trường thuận lợi và giá cổ phiếu tăng lên 12 đô la một cổ phiếu, thì anh sẽ bán ra số lượng cổ phiếu mình đang sở hữu để mang về mức lợi nhuận 2 đô la x 1.000 cổ phiếu = 2.000 đô la. Và giả sử anh phải trả một khoản phí cho việc sử dụng khoản nợ này là 100 đô la, thì John sẽ thu về 1.900 đô la trong lần giao dịch này.

Vậy, điểm lợi ích của việc sử dụng đòn bẩy tài chính là gì? Nếu John không dùng đòn bẩy tài chính, thì anh có mức lợi nhuận là 1.000 đô la, và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu 5.000 đô la của anh là 20%. Và khi John dùng đòn bẩy tài chính, cũng với số vốn anh đã bỏ ra thì tỷ suất lợi nhuận anh thu về sẽ là 38%.

Tất nhiên là, việc gì cũng có hai mặt của nó, trong ví dụ trên chúng ta chỉ nêu mặt tốt của việc sử dụng đòn bẩy tài chính nhưng lại không nói vể rủi ro khi dùng nó để đầu tư hay kinh doanh.

Vậy nếu như thị trường không diễn biến như mong đợi của John thì sao? Nếu giá cổ phiếu đang 10 đô la, sau khi John mua, giá cổ phiếu giảm xuống còn 8 đô la và sau đó mới tăng lên lại 10 đô la và 12 đô la điểm mục tiêu sau đó của John thì sao?

- Trong trường hợp 1, John không sử dụng đòn bẩy giao dịch, và anh chỉ mua 500 cổ phiếu với giá 10 đô la, khi giá cổ phiếu giảm xuống còn 8 đô la, thì giá trị cổ phiếu của anh còn 4.000 đô la, và sau đó anh sẽ đợi khi thị trường tăng giá, và giá cổ phiếu đạt đến mức giá mục tiêu là 12 đô la, lúc đó anh sẽ bán toàn bộ cổ phiếu của mình và thu về lợi nhuận mong đợi.

- Trong trường hợp 2, khi John sử dụng đòn bẩy tài chính, giá cổ phiếu giảm giá, lúc đó công ty chứng khoán mà họ sẽ gửi cho John những mức cảnh báo và yêu cầu John nộp thêm một số tiền nhất định để giữ lại toàn bộ 1.000 cổ phiếu này. John chỉ có 2 giải pháp, một là anh phải nạp thêm tiền vào tài khoản tương ứng với mức độ giảm giá của cổ phiếu theo thông báo của công ty chứng khoán, và hai là anh buộc phải bán một số lượng cổ phiếu mình đang nắm giữ hoặc công ty chứng khoán sẽ xử lý bắt buộc một số lượng cổ phiếu cần thiết để cân bằng trạng thái cho mình.

Bạn có thể hiểu nguyên lý như này, giả sử công ty chứng khoán đang cho John vay 5.000 đô la để mua cổ phiếu ABC, nhưng giả sử quy định của công ty chứng khoán trong trường hợp này là phần trăm cho vay tối đa tương ứng chỉ là 50% tổng giá trị cổ phiếu. Nghĩa là John 5.000 đô la – công ty chứng khoán 5.000 đô la = tổng giá trị cổ phiếu là 10.000 đô la. Khi giá cổ phiếu giảm còn 8 đô la chẳng hạn, thì tổng giá trị cổ phiếu chỉ còn 8.000 đô la, trong khi đó công ty chứng khoán đang cho John vay 5.000 đô la, điều này vượt tỷ lệ phần trăm tối đa cho vay của công ty chứng khoán, nên họ sẽ yêu cầu John bù đắp thêm một số tiền để đưa tỷ lệ về đúng con số yêu cầu.

Vậy nên, nếu như John không có nguồn tiền dự phòng bên ngoài từ các dòng tiền khác để bổ sung khi thị trường diễn biến không theo ý, thì John cũng nên cân nhắc khi sử dụng đòn bẩy tài chính của mình hoặc là John có thể chỉ dùng một phần nhỏ trong khả năng của mình thôi.

Đòn bẩy tài chính, về bản chất nếu chúng ta biết sử dụng thì nó sẽ tạo ra rất nhiều lợi ích, nhưng nếu không cẩn thận thì nó sẽ mang lại một hệ quả khôn lường và phá hỏng những dòng tiền khác của mình. Thế nên, tôi mong rằng bạn hãy tìm hiểu một số kiến thức nhất định và thật cẩn trọng khi sử dụng đòn bẩy tài chính nhằm gia tăng tỷ suất lợi nhuận cho đồng vốn chủ sở hữu của mình, cả trong đầu tư lẫn kinh doanh.