Doanh nghiệp phập phồng lo lãi suất tăng

Ngay những ngày đầu năm, nhiều nhà băng đã tăng lãi suất huy động khiến doanh nghiệp lo lãi vay sẽ sớm điều chỉnh tăng theo.

Lãi suất giao dịch trên thị trường liên ngân hàng (NH) những ngày sau Tết Nguyên đán Nhâm Dần tăng khoảng 50% so với trước tết. Lãi suất bình quân liên NH ngày 9.2 tăng lên 3,2%/năm (từ 2,42%/năm trước đó) đối với kỳ hạn qua đêm, 1 tuần từ 2,2%/năm lên 3,39%/năm, 2 tuần từ 2,47%/năm lên 2,52%/năm, 1 tháng từ 2,75%/năm lên 3,31%/năm, 3 tháng từ 2,92%/năm lên 3,22%/năm…

Trên thị trường mở (OMO), NH Nhà nước đã 4 ngày liên tục bơm tiền khi mua lại giấy tờ có giá của các thành viên tham gia thị trường với kỳ hạn 14 ngày, lãi suất 2,5%/năm. Ngày 10.2, hai thành viên trúng thầu 154,53 tỉ đồng. Trước đó một ngày có 7 thành viên trúng thầu 7.937,99 tỉ đồng; ngày 8.2 có 4 thành viên trúng thầu 4.478,49 tỉ đồng; ngày 7.2 có 1 thành viên trúng thầu 1.508,41 tỉ đồng. Động thái này cho thấy, thanh khoản của các NH sau tết có phần “căng”.Doanh số giao dịch cũng tăng khá mạnh ở kỳ hạn qua đêm, lên 155.466 tỉ đồng, tăng hơn 50.000 tỉ đồng; 1 tuần tăng gần 6.000 tỉ đồng, lên 6.058 tỉ đồng. Cũng có một số kỳ hạn giảm như 2 tuần giảm khoảng 28.000 tỉ đồng, còn 6.230 tỉ đồng; 1 tháng giảm 1.100 tỉ đồng, xuống còn 950 tỉ đồng… Diễn biến thị trường liên NH năm nay hoàn toàn trái ngược những năm trước đó, lãi suất thường giảm sau tết khi nguồn tiền trên thị trường đổ về NH.

Điều này cũng ngay lập tức được phản ảnh qua bảng lãi suất huy động của các NH. Dù trước kỳ nghỉ tết, lãi suất tiết kiệm đã nhích lên từ 0,1 - 0,3%/năm nhưng ra tết, nhiều NH tiếp tục điều chỉnh tăng thêm. Techcombank vừa tăng lãi suất huy động tiết kiệm thêm 0,1%/năm, kỳ hạn gửi 3 tháng lên 2,8%/năm, 6 tháng lên 3,9%/năm, 12 tháng lên 4,6%/năm… Sau khi gây bất ngờ cho thị trường khi tiếp tục tăng lãi suất huy động tiết kiệm từ 0,3 - 0,7%/năm vào những ngày đầu năm, mức cao nhất lên 12,2 - 12,4%/năm sản phẩm Prime Savings, VP Bank đã “quay xe” giảm lãi suất từ 0,3 - 5%/năm chỉ sau vài ngày áp dụng mức mới. Các kỳ hạn từ 6 tháng trở lên xuống còn 6,96%/năm ở tháng gửi đầu tiên, những tháng còn lại áp dụng lãi suất 5,8%/năm.

Trước những diễn biến lãi suất 1 tuần nay, phó tổng giám đốc phụ trách kinh doanh vốn một NH cổ phần lớn cũng thừa nhận là “lạ” và hoàn toàn trái ngược với những năm trước đó. Bởi thường tăng trưởng tín dụng tháng 1 là nhanh nhất trong vòng 10 năm trở lại đây, lên 2,74%, trong khi tốc độ tăng trưởng huy động chỉ 0,71%. Chính vì nguồn tiền NH huy động chậm hơn cho vay nên nhà điều hành mới thực hiện bơm tiền ra hỗ trợ cân đối. “Thị trường không biến động cũng buồn vì vài năm trở lại đây thanh khoản NH luôn dồi dào. NH khó cho vay chứng tỏ nền kinh tế còn khó khăn. Nay cho vay được nhiều chứng tỏ nền hoạt động sản xuất kinh doanh đang dần hồi phục trở lại”, vị này nhận định.

Dù vậy, ông cũng thừa nhận, số dư tỷ lệ dự trữ bắt buộc của một số NH có xu hướng giảm, mỏng hơn nhiều so với giai đoạn trước đây. Điều này phản ánh rõ ràng nhất, thanh khoản của NH bị kẹt dẫn đến việc lãi suất huy động tăng lên. Tín dụng tăng nhanh cộng thêm yếu tố lượng tiền người dân rút ra khỏi hệ thống nhiều để phục vụ nhu cầu chi tiêu cuối năm đã làm lượng tiền đọng lại trên tài khoản NH phải giảm đi. “Nhưng tình trạng này chỉ là “thoáng qua” khi lượng tiền đổ về NH những ngày gần đây bắt đầu tăng lên lại, tỷ lệ dự trữ dư thừa của một số NH cũng tăng lên hằng ngày. Mặt bằng lãi suất sẽ nhanh chóng ổn định trở lại”, vị này khẳng định.

Ông Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng NH BIDV, nhận xét biến động lãi suất thời gian gần đây tăng vừa mang tính cục bộ lẫn yếu tố thời vụ. Sau tết, các NH sẽ cần chuẩn bị nguồn vốn đáp ứng nhu cầu vốn sắp tới của các khách hàng nên tranh thủ huy động nguồn tiền nhàn rỗi từ dân cư. Cũng không ngoại trừ một số NH nhỏ gặp khó khăn thanh khoản cục bộ. Vì vậy, mặt bằng lãi suất huy động năm nay có thể sẽ tăng nhẹ khi dòng tiền trên thị trường có xu hướng phân bổ vào bất động sản, chứng khoán, tiền số, khởi nghiệp… Tuy nhiên, gửi tiền tiết kiệm vẫn an toàn và hấp dẫn khi lãi suất cao hơn so với lạm phát. Lãi suất huy động mà tăng nhanh thì khó có thể giảm lãi vay xuống được. Trong khi đó, Chính phủ cũng như NH Nhà nước đang định hướng lãi suất cho vay không tăng và phấn đấu giảm từ 0,5 - 1%/năm khi gói hỗ trợ lãi suất vay 2% được triển khai gói hỗ trợ phục hồi kinh tế.

Theo đánh giá của Công ty chứng khoán SSI, tăng trưởng tín dụng tháng 1 mạnh nhất trong vòng 10 năm qua là tín hiệu tích cực cho thấy nền kinh tế đang phục hồi mạnh mẽ và tương đồng với các số liệu vĩ mô tháng 1.

Theo Công ty chứng khoán SSI, trong năm 2022, tăng trưởng tín dụng sẽ đạt khoảng 14%, mặt bằng lãi suất sẽ chạm đáy vào năm 2022 và triển vọng tăng lãi suất phụ thuộc vào tốc độ phục hồi của nền kinh tế. Theo kịch bản cơ sở, lãi suất huy động sẽ tăng 0,2 - 0,25 điểm % trong nửa cuối năm 2022.