Doanh nghiệp nào sẽ hưởng lợi khi tỷ giá USD/VND lên đỉnh lịch sử?

Trong báo cáo tác động tỷ giá gần đây, Chứng khoán Mirae Asset đánh giá chênh lệch giữa chính sách giảm lãi suất của Việt Nam, và duy trì lãi suất cao của FED đã tạo ra một khoảng cách nhất định, khiến tỷ giá gia tăng.

Cập nhật diễn biến tỷ giá

Tính từ đầu năm đến nay, FED đã có 4 lần tăng lãi suất và 2 lần giữ nguyên, mỗi lần tăng 25 điểm cơ bản. Nếu xét từ 2022, FED đã tăng lãi suất 11 lần và lãi suất hiện đang chạm ngưỡng cao nhất trong vòng 22 năm trở lại đây.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Mỹ được công bố tăng 0,6% trong tháng 8/2023, và cao hơn 3,7% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức cao vượt dự báo, và cách xa so với mục tiêu 2% cho năm 2023 của FED. Điều này tạo áp lực khiến FED có thể phải duy trì mức lãi suất cao đến hết quý 1/2024. Đồng thời, tạo áp lực khiến Chỉ số US Dollar Index (DXY) - đo lường biến động của đồng đô la Mỹ so với 6 đồng tiền chủ chốt, neo quanh vùng cao nhất từ đầu năm 2023 đến nay, trên ngưỡng 105 điểm

Chênh lệch giữa chính sách giảm lãi suất của Việt Nam, và duy trì lãi suất cao của FED đã tạo ra một khoảng cách nhất định, khiến tỷ giá gia tăng. Vì vậy, việc tiếp tục giảm lãi suất của NHNN sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong thời gian tới.

Tỷ giá trung tâm giữa đồng Việt Nam (VND) và đô la Mỹ (USD) được Ngân hàng Nhà nước công bố 26/09/2023 ở mức 24.076 đồng/USD, hiện đang quanh mức đỉnh cao nhất lịch sử. Áp dụng biên độ 5%, các ngân hàng thương mại được phép giao dịch với tỷ giá trần là 25.229 đồng/USD và tỷ giá sàn là 22.400 đồng/USD. NHNN cho biết, đến thời điểm hiện nay, đồng Việt Nam mất giá so với đầu năm chỉ khoảng 1,8 - 2%, trong khi ngay cả những nước lớn cũng mất giá đến 9 - 10%.

Tính từ 30/06/2023 đến 26/09/2023, tỷ giá trung tâm của NHNN đối với USD/VND tăng 1,15% và cao hơn 0,18% so với mức tăng 0,97% vào cùng thời điểm 30/06/2022 đến 26/09/2022. Đáng chú ý, điều này có thể tác động khiến hoạt động kinh doanh của một số doanh nghiệp vay USD, xuất nhập khẩu có thể gặp sự thay đổi ngay trong quý 3.

Tác động đến các doanh nghiệp niêm yết

Tính tới ngày 26/09/2023 tỷ giá bán USD tại Vietcombank đạt 24.540 đồng, tăng 3,3% so với 30/06/2023. Với mức tăng này, chúng tôi ước tính mức độ tác động lên lợi nhuận trước thuế theo các bảng thống kê bên dưới. Do báo cáo tài chính quý 2/2023 công bố chưa đầy đủ nên chúng tôi sử dụng báo cáo tài chính năm 2022 làm cơ sở ước tính tác động. Ngoài ra, các cổ phiếu dưới đây được chúng tôi tổng hợp trong phạm vi nghiên cứu, sẽ không thể bao hàm hết tất cả những doanh nghiệp niêm yết.

Lưu ý: Chúng tôi đánh giá tác động dựa trên 3 yếu tố trong các bảng số liệu bên dưới, tuy nhiên có thể có nhiều yếu tố tác động trái chiều diễn ra.

1/ Doanh nghiệp vay nợ bằng USD

Chúng tôi cho rằng các công ty có nợ vay bằng USD cao sẽ bị ảnh hưởng khi USD tăng giá dẫn đến lỗ chêch lệch tỷ giá hối đoái. Điều này kéo theo sự thay đổi làm sụt giảm lợi nhuận của doanh nghiệp vay USD. Tuy nhiên, tùy vào doanh nghiệp cụ thể nếu phát sinh doanh thu từ USD, hoặc hưởng lợi từ chêch lệch tỷ giá đồng ngoại tệ khác từ đó đối ứng nhằm cân bằng khoản lỗ chêch lệch tỷ giá.

Lưu ý: Những doanh nghiệp lợi nhuận trước thuế 2022 âm, chúng tôi sẽ không ước tính tác động làm giảm lợi nhuận.

2/ Doanh nghiệp xuất khẩu

Chúng tôi cho rằng, những doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ từ hoạt động xuất khẩu sẽ hưởng lợi từ chêch lệch tỷ giá khi USD/VND tăng. Các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam bao gồm: hàng dệt may, thủy sản, giày dép, điện tử, nông sản, cao su và gỗ.

Ngành dệt may (GIL, TCM, TNG, …) nhìn chung dưới áp lực của tỷ giá sẽ nhận tác động 2 chiều, bởi phần lớn nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài sau đó gia công xuất khẩu. Vì vậy, biến động tỷ giá sẽ ít làm thay đổi kết quả kinh doanh.

Ngành công nghệ (FPT, CMG, …) hưởng lợi từ hoạt động gia công và xuất khẩu phần mềm. Đối với FPT doanh nghiệp hưởng lợi chênh lệch tỷ giá từ xuất khẩu nhưng FPT có khoảng 381 triệu USD nợ vay, điều này sẽ làm giảm phần lãi chênh lệch tỷ giá từ hoạt động xuất khẩu.

Ngành thủy sản (VHC, ANV, MPC, IDI, FMC, …) hưởng lợi khi doanh nghiệp thủy sản phần lớn doanh thu đến từ hoạt động xuất khẩu, đồng thời nợ vay bằng USD không lớn.

Ngành cao su (DPR, PHR, …) thường nợ vay bằng USD không đáng kể và là những doanh nghiệp cao su xuất khẩu ròng, do đó hưởng lợi khi tỷ giá USD/VND tăng.

Ngành thực phẩm (LTG, TAR, PAN, …) là những doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn, có thể hưởng lợi chênh lệch tỷ giá khi USD/VND tăng.

3/ Doanh nghiệp nhập khẩu

Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu nguyên vật liệu bằng USD sẽ gặp khó khăn khi USD tăng giá, đồng thời giá cả của các mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam tăng làm giảm nhu cầu của người tiêu dùng từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp nhập khẩu.