Doanh nghiệp khó vay vốn hay không dám vay?

Tăng trưởng tín dụng từ đầu năm đến nay quá thấp và được Ngân hàng Nhà nước lý giải do nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan nhưng thực tế các doanh nghiệp vẫn than khó vay vốn.

Doanh nghiệp bị giảm hạn mức, khó vay

Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT Vietravel Holdings, cho hay cuối tuần rồi ông có dự buổi tọa đàm thường kỳ giữa các doanh nghiệp (DN) của Hiệp hội DN TP.HCM (HUBA). Tại đây, rất nhiều DN cho biết họ vẫn không thể tiếp cận được vốn. Vì vậy theo ông, số DN không có nhu cầu vay do sản xuất giảm, thu hẹp hoạt động… sẽ không thể nhiều. Đơn cử, về phía công ty du lịch Vietravel, các hợp đồng tín dụng trước đây đều bị cắt hạn mức tín dụng chỉ còn khoảng 30 - 50%. Thậm chí, một số hợp đồng không được gia hạn nên buộc DN phải trả hết nợ.

Còn đối với Hãng hàng không Vietravel Airlines thì hoàn hoàn không thể vay được vốn từ ngân hàng (NH) do thua lỗ kể từ khi đại dịch Covid-19 đến nay. Cả hai lĩnh vực du lịch và hàng không đều bị các nhà băng đánh giá có tỷ lệ rủi ro cao nên chỗ không cho vay, chỗ giảm mạnh hạn mức cho vay. Trong khi đó, nhu cầu vốn để hoạt động của công ty là thường xuyên và khá lớn.

"Vấn đề lãi suất (LS) cao khiến nhiều DN không muốn vay vì lợi nhuận làm ra không đủ trả lãi là có nhưng không phải là mấu chốt. Nhiều DN như chúng tôi vẫn chấp nhận trả lãi cao nhưng cũng không được NH cho vay. Vay tín chấp cũng không được? Vay theo hợp đồng đã ký với đối tác cũng không xong.

Đại dịch Covid-19 là vô tiền khoáng hậu nên cần phải có những chính sách khác biệt, mang tính đột phá hơn so với lúc bình thường thì mới gọi là hỗ trợ DN vượt qua khó khăn. Còn các NH đều vẫn giữ nguyên mọi điều kiện cho vay thì sẽ có nhiều DN khó "vượt" rào cản này. Chỉ riêng TP.HCM nếu muốn kinh tế hồi phục, tăng trưởng trở lại thì phải giải tỏa được vấn đề tín dụng cho DN vì bây giờ các đơn vị như thiếu ô xy, không thể hoạt động được gì", ông Nguyễn Quốc Kỳ nói.

Mới đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản VN (VASEP) đã có công văn số 59/CV-VASEP tổng hợp báo cáo và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn có liên quan cho ngành thủy sản trong giai đoạn hiện nay. Công văn nêu rõ DN thủy sản chủ yếu là sản xuất hàng xuất khẩu thường vay USD. Từ quý 3/2022, nhiều NH đã thông báo và áp dụng ngay sau đó việc tăng LS vay USD từ 2,1 - 2,8% lên 3 - 3,3% và thậm chí đến 4,5%, và hiện tại thì đa phần đang ở mức cao 4,1 - 4,9%, có những DN cao hơn 5%.

Bên cạnh đó, một vấn đề đáng quan ngại nữa là việc "siết tín dụng", hạn chế cho vay dưới mức tín dụng được cấp, các khoản vay mới chỉ được giải ngân tương ứng với khoản vay cũ khi phải trả nợ trước đó. Đồng thời, nếu tính thêm hàng loạt chi phí khác như phí chuyển tiền từ nước ngoài về (0,05%), phí thanh toán L/C (0,1%), phí ký hậu bill (10 USD), phí xử lý chứng từ (10 USD), phí chấp nhận L/C trả chậm (50 USD),… VASEP kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính và NH Nhà nước (NHNN) quan tâm xem xét giảm LS vay USD xuống dưới 4% và LS vay tiền đồng xuống dưới 7% để hỗ trợ DN xuất khẩu.

Đồng thời cho các DN thủy sản được giãn nợ 4 - 6 tháng đối với các khoản vay đến lịch phải trả trong quý 2 - 3/2023 và tiếp tục được vay theo hạn mức để DN có thể thu gom ổn định nguồn nguyên liệu của nông - ngư dân và chế biến, trữ hàng chuẩn bị cho xuất khẩu ở các quý tiếp theo.