Doanh nghiệp có thưởng tết cho người lao động?

Đại dịch Covid-19 kéo dài khiến các doanh nghiệp lao đao, nhưng nhiều đơn vị vẫn xoay xở thưởng tết cho người lao động.

Năm nay, Tết dương lịch và Tết Nguyên đán đều vào tháng 1.2022 (dương lịch), nên thời điểm này nhiều doanh nghiệp (DN) đã xây dựng xong phương án thưởng tết cho người lao động (NLĐ).

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Công ty xuất nhập khẩu Vina T&T Group (TP.HCM), bày tỏ: “Trong suốt thời gian giãn cách, dù phải tạm dừng hoạt động, nhưng công ty vẫn trả lương ngừng việc cho NLĐ. Trong khi nhiều DN cầm cự, cắt giảm nhân sự, chúng tôi vẫn cố gắng thưởng 1 tháng lương cho NLĐ. Nếu không bị ảnh hưởng của dịch, NLĐ có thể được thưởng danh hiệu thi đua, thêm từ 3 - 4 tháng lương”.

Theo các DN, không chỉ có quỹ tiền lương, tiền thưởng và gần như cạn kiệt để trả lương ngừng việc cho lao động, nhiều DN đã phải “gánh” thêm các chi phí phát sinh trong thời gian giãn cách. Vì vậy, để xoay xở thưởng tết NLĐ là một nỗ lực rất lớn. Ông Nguyễn Quang Tạo, Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Kinh doanh Công ty CP đầu tư xây dựng và thương mại Ngãi Cầu (Bắc Ninh), cho hay: “Những năm trước, ngoài tháng lương thứ 13, chúng tôi còn thưởng tết theo doanh số. Tuy nhiên, năm nay, công ty bị ảnh hưởng 4 tháng dịch bệnh, 2 lần phải chuyển sang hoạt động “3 tại chỗ”, chi phí xét nghiệm, chi phí tổ chức hoạt động… cho những tháng này đội lên gấp 2 - 3 lần. Vì vậy, năm nay, chúng tôi cố gắng để ai cũng có tết, mỗi NLĐ sẽ được 1 tháng lương, từ 7 - 15 triệu đồng. Rất mừng là NLĐ cũng chia sẻ, thông cảm với DN trong bối cảnh này”.

Mặc dù dệt may là một trong những ngành bị ảnh hưởng nhiều nhất của dịch Covid-19, nhưng ông Thân Đức Việt, Tổng giám đốc Công ty May 10 (Hà Nội), cho biết công ty đã quyết định thưởng 1,5 tháng lương cho NLĐ (tương tương 11 triệu đồng), thu nhập bình quân của NLĐ trong năm 2021 tăng 8% so với năm 2020. “Thị trường cuối năm phục hồi rất tốt, đặc biệt các đơn hàng từ châu Âu, Nhật Bản gia đều tăng. Dự kiến năng lực sản xuất trong quý 4 có thể bù đắp cho quý 3 bị ảnh hưởng của đợt giãn cách. Trong năm tới, chúng tôi có chiến lược mở rộng sản xuất kinh doanh tại 3 tỉnh Thái Bình, Thanh Hóa và Quảng Bình, nhu cầu thu hút nhân lực lên tới gần 4.000 người. Vì vậy, về cơ bản thưởng tết chúng tôi vẫn giữ ổn định như trước khi có dịch Covid-19”, ông Việt nói.

Với khối DN FDI, thưởng tết năm nay cũng không có thay đổi nhiều. Chị Lê Thị Vân, phụ trách nhân sự một DN phần mềm của Nhật Bản, chia sẻ: “Đến nay, NLĐ vẫn làm việc tại nhà, nhưng lương vẫn được đảm bảo. Còn thưởng tết, NLĐ chắc chắn sẽ được thưởng tháng thứ 13, ở mức từ 10 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng”.

Ông Phạm Minh Huân, nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH, nhận định mặc dù mức độ hồi phục kinh tế còn chậm, DN rất khó khăn, song DN vẫn cố gắng có tiền thưởng tết để giữ chân NLĐ. Ông Huân chia sẻ: “Bộ luật Lao động không quy định bắt buộc DN phải thưởng tết cho lao động, nhưng từ lâu thưởng tết đã thành văn hóa của người Việt. Tâm lý của NLĐ ai cũng mong, ngóng thưởng tết. Tuy nhiên, thưởng tết năm nay sẽ khó có mức cao đột biến và chênh lệch lớn giữa các khối DN. Khối DN FDI vẫn duy trì mức thưởng theo doanh số. Còn các DN tư nhân và khối DN nhà nước dù khó khăn sẽ vẫn cố gắng xoay xở có thưởng cho NLĐ”.
Theo ông Huân, một số lĩnh vực sẽ thưởng tết ở mức khả quan như: tài chính, ngân hàng, dược phẩm, bất động sản, xăng dầu, công nghệ thông tin… Một số ngành nghề bị ảnh hưởng lớn như du lịch, dịch vụ, vận tải… sẽ không có thưởng hoặc rất ít.

Về bức tranh tổng thể thưởng tết năm 2022, một lãnh đạo của Bộ LĐ-TB-XH cho hay: “Năm nay, nhiều DN, nhất là DN phía nam, còn rất khó khăn, do đó vấn đề thưởng tết chưa đề cập ở thời điểm này. Dự kiến giữa tháng 12, Bộ LĐ-TB-XH có công văn yêu cầu các địa phương báo cáo tình hình lao động, tiền lương, tiền thưởng, nợ lương của DN trên địa bàn. Sau đó mới có nhận định về tình hình thưởng tết năm 2022”.

Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động (LĐLĐ) VN, cho biết từ nay đến Tết Nguyên đán 2022, Tổng LĐLĐ VN cũng yêu cầu công đoàn các cấp nắm tình hình, giám sát người sử dụng lao động trong việc thực hiện chế độ tiền lương, tiền thưởng trong dịp tết. Triển khai các biện pháp phát hiện, ngăn ngừa tranh chấp lao động, đình công trái luật phát sinh trong dịp tết. Công đoàn các cấp cũng sẽ đẩy mạnh thương lượng tập thể để đàm phán với DN trong việc thực hiện chế độ nâng lương, thưởng tết cho lao động.

Năm nay, Tổng LĐLĐ cũng ban hành sớm kế hoạch chăm lo tết cho NLĐ, đặc biệt là công nhân lao động tại các DN bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. “Tổng LĐLĐ sẽ dành 2.400 tỉ đồng từ nguồn tài chính công đoàn hỗ trợ tiền tết cho tất cả công nhân lao động tại các DN (dự kiến khoảng 8 triệu người) với mức 300.000 đồng/người. Đối với những công nhân có hoàn cảnh khó khăn, tùy theo hoàn cảnh, chúng tôi sẽ hỗ trợ thêm từ 1 - 2 triệu đồng/người từ nguồn xã hội hóa”, ông Hiểu thông tin.

Cần chính sách hỗ trợ tết đột xuất cho người lao động

Bà Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học - lao động xã hội, cho rằng năm nay, Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ tết đột xuất cho NLĐ. “Chính phủ có thể huy động nguồn hỗ trợ tết cho NLĐ từ nguồn xã hội hóa, giống như quỹ hỗ trợ vắc xin. Muốn đẩy lùi dịch bệnh, ổn định sản xuất kinh doanh chúng ta cũng cần đầu tư và hỗ trợ NLĐ. Mức hỗ trợ có thể chỉ vài trăm nghìn nhưng NLĐ sẽ cảm thấy ấm lòng. Đây cũng là cách thể hiện truyền thống “lá lành đùm lá rách” của người Việt”, bà Lan Hương nói.