Điều Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ trông đợi ở cuộc gặp ông Biden

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cho biết, ông và người đồng cấp Mỹ sẽ nhân cuộc gặp ngày 14/6 để gạt sang một bên những bất đồng quá khứ, trong đó vấn đề Ankara mua hệ thống tên lửa S-400 của Nga.

Reuters đưa tin, trước khi tới dự hội nghị thượng đỉnh NATO cùng ngày ở Brussels (Bỉ), ông Erdogan bày tỏ trông đợi một "cách tiếp cận vô điều kiện" từ Washington khi ông ngồi lại với Tổng thống Joe Biden trong cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ sau bầu cử ở Mỹ năm ngoái.

Người đứng đầu chính quyền Ankara hé lộ thêm sẽ nêu ra nhận thức của Nhà Trắng về vụ sát hại người Armenia năm 1915 của đế quốc Ottoman khi đó. Hồi tháng 4, Tổng thống Biden khiến Ankara tức giận khi tuyên bố rằng đó là "tội diệt chủng".

Ông Erdogan từng tỏ ra thất vọng về cách tiếp cận xa cách và nhiều chỉ trích của tân Chính phủ Mỹ. Ông đã phải đợi 3 tháng kể từ khi Tổng thống Biden nhậm chức mới có sự tiếp xúc đầu tiên – đó là cuộc điện đàm khó xử hồi tháng 4, khi chủ nhân Nhà Trắng bình luận về vụ "diệt chủng" người Armenia.

"Chúng tôi cần đặt các mối quan hệ Thổ - Mỹ lên hàng đầu trên bàn làm việc", Tổng thống Erdogan nói với các phóng viên tại sân bay Istanbul hôm 13/6. "Có rất nhiều tin đồn cả bên trong lẫn bên ngoài, vì vậy chúng tôi cần nói về cách thức có thể gạt bỏ những rắc rối này, về những điều chúng tôi có thể làm và chúng tôi sẽ làm. Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ là một quốc gia mà còn là một nước liên minh".

Mối quan hệ lạnh giá giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ - hai thành viên NATO – bị phủ bóng bởi hàng loạt bất đồng, trong đó có việc Washington hỗ trợ các chiến binh Syria bị Thổ Nhĩ Kỳ coi là khủng bố. "Một quốc gia đồng minh có lập trường như vậy về một vấn đề chẳng liên quan gì đến NATO, về vấn đề người Armenia, đã làm cho chúng tôi lo lắng bất an. Không thể tiếp tục mà không nhắc (ông Biden) về điều đó", ông Erdogan nói.

Thổ Nhĩ Kỳ thừa nhận nhiều người Armenia sống dưới Đế chế Ottoman đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ với quân Ottoman trong Thế chiến 1, nhưng phủ nhận rằng vụ giết người được dàn dựng một cách có hệ thống và cấu thành tội ác diệt chủng.

Mỹ đã hủy bán 100 chiến cơ F-35 cho Ankara sau thương vụ mua S-400 năm 2019. Ông Erdogan cáo buộc Washington thất hứa về các tên lửa Patriot thay thế của Washington. "Thật không may là có một Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện cam kết của mình và một nước Mỹ không giữ (lời hứa) hoặc tuân thủ hợp đồng", ông nói. "Chúng ta cần phải thấy một cách tiếp cận vô điều kiện từ Mỹ, không có bất kỳ từ 'nhưng' nào. Điều đó tăng thêm sự hợp tác và sức mạnh của NATO".

Washington cho rằng các hệ thống S-400 của Nga không tương thích với các hệ thống phòng thủ của NATO và chiến cơ F-35, nhưng Ankara bác bỏ điều này.