Điều gì sẽ xảy ra khi cuộc đua nâng lãi suất tiết kiệm nóng lên

Việc tăng lãi suất có thể khiến doanh nghiệp và cá nhân hạn chế vay vốn, dẫn đến tăng trưởng tín dụng chậm lại. Điều này cũng ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận của ngân hàng.

Trong bối cảnh ít nhất hơn 20 ngân hàng đã nâng lãi suất huy động trong từ khoảng cuối tháng 4 và trong tháng 5,6, bà Hồ Nguyễn Thủy Tiên – Giám đốc Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt và ông Trần Tánh, Phó Phòng Nghiên Cứu Phân Tích, Khách hàng Tổ chức, Chứng khoán Yuanta đã đưa ra nhận định riêng về ảnh hưởng từ những đợt nâng lãi suất huy động này đến lợi nhuận ngành ngân hàng quý tới.

Hai mặt của cuộc đua nâng lãi suất tiền gửi

Theo bà Hồ Nguyễn Thủy Tiên, theo chiều hướng tiêu cực, lãi suất huy động tăng, chi phí huy động vốn tăng, đây là yếu tố chính ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng. Khi lãi suất huy động tăng, chi phí vốn của ngân hàng cũng sẽ tăng, dẫn đến giảm biên độ lợi nhuận (NIM).

Bà Tiên lo ngại nhu cầu vay vốn có thể giảm. Việc tăng lãi suất có thể khiến doanh nghiệp và cá nhân hạn chế vay vốn, dẫn đến tăng trưởng tín dụng chậm lại. Điều này cũng ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận của ngân hàng.

Tuy nhiên, không phải chỉ có những tác động tiêu cực. Theo chiều hướng tích cực, lãi suất huy động tăng có thể thu hút thêm nguồn huy động, lãi suất huy động cao hơn có thể thu hút thêm nhà đầu tư gửi tiền, giúp ngân hàng tăng nguồn vốn để cho vay và đầu tư.

Bà Hồ Nguyễn Thủy Tiên – Giám đốc Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt.

Ngoài ra, ngân hàng có thêm cơ hội tăng thu nhập từ dịch vụ phi lãi: Khi lãi suất tăng, lãi suất trái phiếu cũng sẽ tăng, tạo cơ hội cho ngân hàng tăng thu nhập từ hoạt động đầu tư trái phiếu và cung cấp dịch vụ bảo hiểm.

Nhìn chung, mức độ ảnh hưởng của việc tăng lãi suất huy động đến lợi nhuận ngành ngân hàng quý tới sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm: mức độ tăng lãi suất, tốc độ tăng trưởng tín dụng, khả năng thu hút nguồn huy động của từng ngân hàng và sự thay đổi của lãi suất thị trường.

Lợi nhuận ngân hàng bị ảnh hưởng

Nhận định về thời điểm mà việc nâng lãi suất huy động ảnh hưởng đến lợi nhuận ngân hàng, bà Hồ Nguyễn Thủy Tiên cho rằng việc các ngân hàng nâng lãi suất huy động từ cuối tháng 4 và tháng 5-2024 sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của các ngân hàng trong quý III và các quý tiếp theo. Cụ thể, lợi nhuận quý III-2024 của các ngân hàng khả năng cao sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực do chi phí huy động vốn tăng trong tháng 5 và tháng 6-2024.

Mức độ ảnh hưởng sẽ phụ thuộc vào tỷ trọng tiền gửi ngắn hạn của mỗi ngân hàng. Đối với các ngân hàng có tỷ trọng tiền gửi ngắn hạn càng cao, thì lợi nhuận có thể càng bị giảm mạnh hơn.

Tuy nhiên, lợi nhuận của các ngân hàng còn phụ thuộc mức độ tăng lãi suất, nếu lãi suất tiếp tục tăng, ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận có thể sẽ kéo dài sang các quý tiếp theo. Ngoài ra nếu lãi suất cho vay tín dụng tăng nhanh hơn lãi suất huy động, biên lợi nhuận của ngân hàng có thể được cải thiện,...

Ông Trần Tánh, Phó Phòng Nghiên cứu Phân tích, Khách hàng Tổ chức, Chứng khoán Yuanta khẳng định lợi nhuận ngân hàng có thể bắt đầu thấy ảnh hưởng ngay từ quý II-2024 và rõ nét hơn trong các quý sau. Ông Tánh cho rằng mức lợi nhuận ngân hàng sụt giảm từ việc chạy đua nâng lãi suất huy động lần này ước tính khoảng tối thiểu 50 điểm cơ bản.

Còn về thời điểm các ngân hàng tăng lãi suất tín dụng, ông Tánh khẳng định việc này không thể sớm diễn ra bởi các ngân hàng hiện vẫn đang thực hiện theo chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước về việc giữ lãi suất thấp để hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp, vì vậy việc nâng lãi suất tín dụng đầu ra sớm nhất sẽ diễn ra vào quý III hoặc quý IV-2024.

Theo phân tích của ông Tánh, trong bối cảnh hiện tại dư địa để Ngân hàng Nhà nước giảm lãi suất gần như không còn. Ngân hàng Trung ương Mỹ chưa có tín hiệu giảm lãi suất trong thời gian ngắn, khả năng cao Việt Nam cũng không thể giữ lãi suất thấp được nữa.

“Thời kỳ tiền rẻ có thể khẳng định là không còn”, ông Tánh nhấn mạnh. Tuy nhiên cũng còn phải cân đối với việc khi nào Fed hạ lãi suất cơ bản đồng USD. Giờ đây, nhiều người đang dự báo về khả năng Fed hạ lãi suất vào quý III-2024. Hiện tại cũng đang xuất hiện một số dự báo về kịch bản Fed sẽ hạ lãi suất một tuần trước ngày bầu cử Mỹ, nhờ vậy áp lực lên tỷ giá tiền đồng của Việt Nam giảm đi nhiều. Trong năm nay sẽ có ít nhất một lần Fed giảm lãi suất.