Điệp khúc thua lỗ và khoản nợ thuế 821 tỷ không muốn trả của Coca Cola

Tổng cục Thuế đã ban hành quyết định xử phạt hành chính về thuế đối với Coca Cola Việt Nam với tổng số tiền lên đến hơn 821 tỷ đồng.

Ngày 8/5/1886, Coca Cola được John S.Pemperton sáng chế và bán tại hiệu thuốc Jacobs tại Mỹ. Trong suốt năm này, mỗi ngày Coca Cola bán được trung bình 9 ly, đánh dấu sự ra đời của hãng nước giải khát hàng đầu thế giới.

Gần 100 năm sau, vào tháng 2/1994, Coca Cola đặt chân vào thị trường Việt Nam với số vốn đầu tư 163 triệu USD, sau khi Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại với Việt Nam.

Tháng 8/1995, liên doanh đầu tiên giữa Coca Cola Đông Dương và Công ty Nông nghiệp và Thực phẩm Vinafimex được thành lập đặt trụ sở tại miền Bắc. Tiếp nối liên doanh này là Coca Cola Chương Dương tại miền Nam.

3 năm sau đó, vào tháng 1/1998, thêm một liên doanh nữa xuất hiện tại miền Trung - Coca Cola Non Nước. Đó là quyết định liên doanh cuối cùng của Coca Cola Đông Dương tại Việt Nam, được thực hiện do sự hợp tác với Công ty Nước Giải Khát Đà Nẵng.

Tuy nhiên, các liên doanh đều không có lãi, khiến các đối tác Việt Nam với năng lực tài chính yếu hơn không thể trụ vững. Tháng 10/1998, Chính phủ cho phép các công ty liên doanh trở thành công ty 100% vốn đầu tư nước ngoài.

Chính sách này giúp Coca Cola mua lại phần vốn góp của các đối tác Việt Nam, sở hữu toàn bộ 3 liên doanh, để rồi năm 2001 chính thức trở thành công ty 100% vốn nước ngoài, với số vốn đầu tư 350 triệu USD. Khi đó, tổng công suất 3 nhà máy của Coca Cola khoảng 400 triệu lít/năm.

Đáng nói, sau khi trở thành công ty 100% vốn nước ngoài, Coca Cola vẫn liên tục báo lỗ trong suốt một thời gian dài. Thông tin từ KTNN Cục thuế TP. HCM cho biết, từ khi bắt đầu hoạt động ở Việt Nam năm 1992, Công ty Coca Cola liên tục báo lỗ.

Đến tháng 12/2012, tổng số lỗ lũy kế của Coca Cola Việt Nam lên đến 3.768 tỷ đồng, vượt quá số vốn đầu tư ban đầu. Trong khi đó, sản lượng thực tế của công ty tăng trưởng khoảng 20% mỗi năm và công ty mở rộng nhà máy sản xuất.

Vấn đề ở chỗ, mặc dù "liên tục" báo lỗ nhưng Coca Cola vẫn liên tục mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh ở Việt Nam.

Cuối tháng 10/2012, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành, ông Muhtar Kent tới Việt Nam và tuyên bố rót thêm 300 triệu USD vào Việt Nam trong 3 năm tới. Sang năm 2014 đầu tư thêm 210 triệu USD để mở rộng kinh doanh tại Việt Nam.

Năm 2018, Coca Cola cho biết đã đầu tư gần 1 tỷ USD vào Việt Nam, cùng năm, rộ lên thông tin Tập đoàn này tìm mặt bằng để xây dựng nhà máy thứ 4 tại Hà Nội với tổng vốn đầu tư 300 triệu USD.

Chính điệp khúc thua lỗ - mở rộng khiến nhiều người đặt ra nghi vấn Coca Cola chuyển giá, lách thuế. Thế nhưng, điều đặc biệt là sau khi dư luận xôn xao về việc Coca Cola báo lỗ, cùng nghi vấn chuyển giá, thì doanh nghiệp này liền bất ngờ... báo lãi.

Số liệu từ Cục thuế T.P. HCM cho biết, năm 2013 và 2014 Coca Cola báo lãi lần lượt 150 tỷ và 357 tỷ đồng, giúp xoa dịu câu chuyện không nộp thuế của Coca Cola.

Tiếp đó, Hai năm 2015 và 2016, doanh thu của Coca cola Việt Nam đều đạt gần 7.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế khoảng 500 tỷ đồng mỗi năm. Dù có lãi nhưng do liên tục báo lỗ nhiều năm trước, lũy kế đến cuối năm 2016, Coca Cola vẫn lỗ gần 2.700 tỷ đồng. Trước đó lỗ lũy kế của Coca Cola Việt Nam cuối năm 2014 lên tới gần 4.000 tỷ đồng.

Tại thời điểm đó, nhiều ý kiến cho rằng cần ít nhất 5 năm nữa để Coca Cola Việt Nam có thể xóa hết lỗ lũy kế.

Đến năm 2017, Coca Cola Việt Nam ghi nhận doanh thu gần 7.220 tỷ đồng, lợi nhuận giảm mạnh 50%, chỉ còn hơn 225 tỷ đồng bất chấp doanh số vẫn có sự tăng trưởng.

Hai năm sau, doanh thu của Coca Cola tăng lên mức 9.300 tỷ đồng vào năm 2019, trong khi đó nhờ biên lãi gộp được cải thiện, doanh nghiệp báo lãi 810 tỷ đồng.

Tổng tài sản của Coca Cola Việt Nam đạt 7.235 tỷ đồng vào năm 2016, đến năm 2019 tăng lên 9.700 tỷ đồng. Đối ứng bên nguồn vốn, nợ phải trả của doanh nghiệp trong giai đoạn này cũng phình to từ 1.680 tỷ đồng đến 2.530 tỷ đồng.

Với vốn điều lệ 8.230 tỷ đồng, có thể thấy khoản lỗ lũy kế nhiều năm trước của Coca Cola Việt Nam vẫn chưa được vá lấp, vốn chủ sở hữu vẫn bị bào mòn, đứng ở mức 7.140 tỷ đồng cuối năm 2019.

Năm 2019, cũng là giai đoạn Tổng cục Thuế bắt đầu thực hiện đợt thanh tra về thuế và có quyết định xử phạt đối với doanh nghiệp, tuy nhiên kết quả vẫn còn "dây dưa" đến tận bây giờ.

Trước đó, từ tháng 3/2017 đến tháng 12/2019, Tổng cục Thuế đã thực hiện một đợt thanh tra thuế tại Coca Cola Việt Nam để thanh tra lượng hồ sơ trong suốt thời kỳ 9 năm hoạt động của doanh nghiệp, giai đoạn từ năm 2007-2015.

Theo Tổng cục Thuế, Coca Cola Việt Nam đã vi phạm về kê khai thuế dẫn đến bị truy thu và bị xử phạt. Cụ thể, cơ quan thuế quyết định truy thu thuế với số tiền hơn 471 tỷ đồng, trong đó thuế giá trị gia tăng hơn 60 tỷ đồng, thuế thu nhập doanh nghiệp hơn 359 tỷ đồng, thuế nộp thay nhà thầu nước ngoài khoảng 52 tỷ đồng.

Ngoài ra, Coca Cola Việt Nam còn bị tính tiền chậm nộp hơn 288 tỷ đồng và phạt vi phạm hành chính hơn 61,6 tỷ đồng. Tổng cộng số tiền Coca Cola Việt Nam bị truy thu, phạt và tiền chậm nộp là hơn 821 tỷ đồng.

Ngay sau đó, Coca Cola Việt Nam đã có đơn khiếu nại lên Tổng cục Thuế với 10 nội dung, chủ yếu liên quan đến việc cơ quan thuế không chấp nhận cho doanh nghiệp được đưa vào chi phí được trừ với các khoản mà trước đây Coca Cola Việt Nam đã kê khai như sản phẩm, vật phẩm khuyến mại; vỏ chai, két nhựa, tiền đặt cọc vỏ chai; một số chi phí mà doanh nghiệp chưa cung cấp được tài liệu chứng từ...

Đến cuối năm 2020, Tổng cục Thuế ra quyết định từ chối giải quyết khiếu nại của Coca Cola Việt Nam về kết quả thanh tra nêu trên. Trong trường hợp không đồng ý với quyết định này Coca Cola Việt Nam có quyền khiếu nại đến Bộ Tài chính hoặc khởi kiện ra tòa.