Diễn biến Hồng Kông sau Luật Nhân quyền của Mỹ

Hôm 19 tháng 11, khi mà diễn biến ở HK đang xảy ra rất căng và nhiều người đã cho rằng Mỹ đã bỏ rơi HK. Riêng tôi thì tôi đã nói rằng những gì đang xảy ra ở HK là những cơ hội hiếm đối với Mỹ nên Mỹ không dễ gì bỏ qua, chẳng qua là họ chưa làm gì nhiều thôi. Và tôi cũng nói có thể Mỹ chờ cho TQ ra tay mạnh rồi họ mới có động thái.

Hôm nay, sau khi Mỹ đã ký ban hành Luật Nhân quyền cho HK, tôi phân tích tiếp những ý đồ của Mỹ từ luật này và những sự lựa chọn mà TQ có đối với HK.

Trước hết, ta điểm sơ qua một số nội dung chính của Luật Nhân quyền HK này.

Luật này nói HK là một phần của Trung Quốc nhưng có một hệ thống kinh tế và pháp lý đa phần riêng biệt.

Mỹ sẽ thực hiện "rà soát thường niên" để đánh giá lại (ít nhất mỗi năm 1 lần) liệu TQ có hạn chế bớt các quyền tự do dân sự và luật pháp của HK có được bảo vệ bởi Luật Cơ bản của HK hay không.

Mỹ sẽ giám sát HK để đảm bảo thành phố này nó đủ tự chủ để được hưởng qui chế giao thương đặc biệt. Qui chế giao dịch thương mại đặc biệt có nghĩa là HK không bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt hoặc thuế quan của Mỹ áp vào TQ đại lục.

Luật cũng nói rằng Mỹ có thể cho phép cư dân HK được cấp visa vào Mỹ, ngay cả khi họ đã bị bắt vì là tham gia biểu tình bất bạo động.

Ngoài ra ông Trump còn ký một luật theo đó cấm bán đạn dược do Mỹ chế tạo, chẳng hạn đạn hơi cay và đạn cao su, cho chính quyền đặc khu hành chính này. (tổng hợp từ báo chí trong ngoài nước).

Tại sao tôi nói dự luật này đặt TQ vào một thế kẹt. Tôi giải thích nhận định của mình dưới đây:

1. Nếu TQ bất chấp luật này mà đàn áp biểu tình và ngăn chặn làn sóng đòi dân chủ hóa ở HK, thì có nghĩa họ vi phạm luật mà Mỹ đề ra. Điều này cho phép Mỹ rút lại những đặc quyền về giao thương giữa HK với Mỹ. Và như vậy vị thế trung tâm tài chính khu vực của HK bị đe dọa.

HK lâu nay đóng vai trò như là một đầu mối lớn thu hút vốn, cung cấp cho nền kinh tế TQ. Nay với các lệnh trừng phạt, chính sách áp thuế cao của Mỹ đối với TQ lục địa, thì vị trí của HK ngày càng quan trọng hơn (vì các lệnh trừng phạt của Mỹ không áp dụng với HK).

Để biết tầm quan trọng của HK hãy xem trường hợp đăng ký niêm yết của Alibaba ở HK vừa qua.

Vậy có thể nói, TQ sẽ phải rất thận trọng khi handle vụ HK vì TQ không muốn HK bị mất vai trò trung tâm tài chính khu vực. Đặc biệt trong tình hình kinh tế suy giảm ở TQ, và quan hệ hai bên, Mỹ-Trung đang rất căng thẳng như hiện nay.

2. Nhưng nếu TQ chấp nhận để cho HK tự do diễn biến, người HK được quyền tự do và được độc lập trong các quyết định về chính sách của mình, và TQ không thể áp đặt luật lệ để đẩy bớt dần những thành phần, định chế không thân thiện với TQ ra khỏi HK (như luật dẫn độ vừa bị phản đối), thì có nghĩa là TQ mất quyền kiểm soát ở HK.

Điều này có nghĩa là TQ phải chấp nhận sống chung với một "ổ tình báo", với sự hiện diện đông đảo của các định chế không thân thiện với TQ ngay trong lòng lãnh thổ của mình. Nó không chỉ là cái gai trong mắt, mà là một ngòi nổ hẹn giờ, thường xuyên đe dọa không biết sẽ bùng ra lây lan vào lục địa bất kỳ lúc nào.

Rõ ràng là TQ cũng khó mà chấp nhận được thực tế này.

Và đó là lý do vì sao mà tôi nói TQ đang lâm vào thế "tiến thoái lưỡng nan" đối với HK sau khi Mỹ ký Luật Nhân quyền HK. TQ đã kịch liệt phản đối Mỹ sau khi Mỹ ký luật này.

Qua nội dung Luật Nhân quyền HK này, mọi người cũng thấy ông Trump thể hiện là người rất giỏi chơi đòn kinh tế. Và tôi cho rằng, HK chắc chắn nằm trong action plan đối phó với TQ của ông Trump.

Tôi cũng không kỳ vọng ông Trump sẽ hành động vì lợi ích của người HK, ông ấy luôn đặt lợi ích của Mỹ trên hết.

Còn ông Tập, an ninh hay kinh tế, ông Tập coi trọng cái nào hơn?

Trong bài thuyết trình của tôi tại VBO2020 về các xu hướng lớn, tôi nói xung đột HK sẽ còn kéo dài, có thể là trong nhiều năm.