Đi vay 5.000 tỷ đồng, hơn 10 năm sau không biết trả nợ bằng loại tiền nào!

Ngân hàng Chính sách xã hội (VBSP) được Ngân hàng Nhà nước cho vay số tiền hơn 5.000 tỷ đồng từ năm 2009, nhưng đến nay đơn vị này vẫn chưa biết trả nợ bằng tiền Việt Nam đồng hay USD.

Báo cáo kết luận của Kiểm toán Nhà nước về VBSP vừa được Kiểm toán Nhà nước vừa đưa ra cho biết: Trong giấy nhận nợ của các bên đều không ghi nhận nguyên giá trị đồng tiền tương ứng, không có thời hạn vay, không có lịch trả nợ.

Cụ thể, trong Văn bản số 252/KTNN-TH, Kiểm toán Nhà nước cho biết, về quản lý vốn và các quỹ, năm 2018, Ngân hàng Chính sách xã hội được cấp bổ sung vốn điều lệ số tiền 3.190 tỷ đồng, số dư vốn điều lệ hết năm là hơn 13.890 tỷ đồng, tuy nhiên, ngân hàng này chưa thực hiện đăng ký thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2014.

Về trích lập dự phòng rủi ro tín dụng, quy kiểm toán cho thấy tại thời điểm hết năm 2018, số dư quỹ dự phòng rủi ro tín dụng nguồn vốn trung ương đang vượt quá số dư tối đa theo duy định với hơn 89 tỷ đồng.

Do năm 2019, ngân hàng này đã thực hiện trích lập dự phòng rủi ro tín dụng nguồn vốn trung ương theo quy định, nên đoàn kiểm toán không thực hiện kiến nghị điều chỉnh số liệu dự phòng năm 2018.

Đặc biệt, về việc quản lý, sử dụng vốn, tiền và tài sản của Nhà nước, theo Kiểm toán Nhà nước hiện khoản vay từ quỹ dự trữ ngoại hối để cho vay học sinh, sinh viên số tiền 5.000 tỷ đồng, hết tháng 8/2009, Ngân hàng Nhà nước đã trích từ Quỹ Dự trữ ngoại hối số ngoại tệ tương đương 5.000 tỷ đồng chuyển cho VBSP.

Theo giấy nhận nợ tháng 8/2009 giữa Ngân hàng Nhà nước với Ngân hàng Chính sách xã hội, số tiền vay ghi nhận 5.000 tỷ đồng phương thức giải ngân là Ngân hàng Nhà nước trích từ Quỹ dự trữ ngoại hối số ngoại tệ tương đương 5.000 tỷ đồng theo tỷ giá chuyển cho VBSP.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước mua lại số ngoại tệ 5.000 tỷ đồng cho Quỹ Bình ổn tỷ giá và giá vàng theo tỷ giá bình quân liên ngân hàng của ngày giao dịch.

Tuy nhiên, theo Kiểm toán Nhà nước, trong giấy nhận nợ không ghi nhận số nguyên tệ tương ứng, không có thời hạn vay, không có lịch trả nợ.

Đến thời điểm tháng 9/2020, VBSP đang ghi nhận đây là khoản nợ Ngân hàng Nhà nước bằng Việt Nam đồng, tuy nhiên nếu trường hợp phải nhận nợ bằng USD, thì VBSP sẽ phát sinh khoản lỗ chênh lệch tỷ giá lớn.

Theo báo cáo của VBSP thì Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và đơn vị này đã có nhiều lần làm việc để xác định đồng tiền nhận nợ, phương án xử lý nợ đối với khoản vay này để báo cáo Chính phủ. Tuy nhiên, đến thời điểm kiểm toán tháng 9/2020, các bên vẫn chưa thống nhất được đồng tiền nhận nợ, phương án xử lý nợ.

Kiểm toán Nhà nước cho biết: Về cơ bản VBSP đã hoàn thành các nhiệm vụ được giao và góp phần tích cực vào việc thực hiện các chương trình, mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và đảm bảo an sinh xã hội.

Tuy nhiên, công tác quản lý tài chính, tại thời điểm hết ngày 31/12/2018 số dư quỹ dự phòng rủi ro tín dụng nguồn trung ương đang vượt quá số dư tối đa với số tiền hơn 89 tỷ đồng.

Số dư nguồn vốn ủy thác để cho vay phát triển lâm nghiệp theo hợp đồng vay phụ với Bộ Tài chính theo dõi trên cân đối cao hơn trên biên bản xác nhận nợ giữa Bộ Tài chính và VBSP số tiền hơn 539 triệu đồng.

Kiểm toán Nhà nước đề nghị VBSP có biện pháp để kiểm soát việc giải ngân, thu nợ trong một ngày cùng một đối tượng, tránh rủi ro cho việc vay mới, để trả nợ cũ.

Bên cạnh đó, đối với các khoản vay chưa trả nợ gốc theo phân kỳ trả nợ, VBSP cần chỉ đạo các chi nhánh tăng cường đôn đốc thu hồi nợ để giảm áp lực trả nợ vào phân kỳ trả nợ cuối cùng, nâng cao thói quen trả nợ theo lịch trả nợ của người vay.

Đối với các khoản vay nhà ở xã hội theo Nghị định 100 của Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước đề nghị ngân hàng này chỉ đạo các chi nhanh lưu bổ sung các chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn, thẩm định nguồn trả nợ có đầy đủ căn cơ sở căn cứ trên thu nhập, chi phí sinh hoạt của gia đình hộ vay.