Đề xuất hạ tiền phạt nồng độ cồn: Nhậu mức tối thiểu có an toàn?

Theo chuyên gia, dù nồng độ cồn của người điều khiển xe chỉ ở mức 50 miligam/100 mililit máu (mức phạt tối thiểu) cũng có thể làm giảm sự cảnh giác, kém nhanh nhạy để xử trí các tình huống nguy hiểm.

Bộ Công an vừa đề xuất hạ thấp mức phạt tiền so với quy định hiện hành đối với hành vi vi phạm về nồng độ cồn chưa vượt quá 50 miligam/100 mililit máu hoặc chưa vượt quá 0,25 miligam/1 lít khí thở (mức vi phạm tối thiểu) khi tham gia giao thông, để phù hợp với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm.

Cụ thể, đối với người điều khiển ô tô và các loại xe tương tự ô tô, xe chở người 4 bánh có gắn động cơ, xe chở hàng 4 bánh có gắn động cơ điều khiển xe trên đường, Bộ Công an đề xuất mức phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng, thay vì mức phạt 6-8 triệu đồng hiện hành.

Mức phạt đề xuất với xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự là 400.000-600.000 đồng (quy định hiện tại là 2-3 triệu đồng), còn xe máy chuyên dùng là 800.000-1 triệu đồng (hiện tại 3-5 triệu đồng).

Lực lượng cảnh sát giao thông kiểm tra nồng độ cồn đối với tài xế vào ban đêm (Ảnh: Đ. Cường).

Đề xuất trên được nhiều Đại biểu Quốc hội và người dân ủng hộ, cho rằng phù hợp với thực tiễn cuộc sống, mang tính nhân văn, phù hợp hơn với phong tục tập quán và điều kiện kinh tế của đại đa số người dân lao động.

Bên cạnh đó, cũng có ý kiến còn tranh cãi về việc mức vi phạm tối thiểu nêu trên đã khiến người dân mất kiểm soát khi điều khiển phương tiện giao thông hay chưa. Đồng thời, câu hỏi đặt ra là việc uống rượu bia thế nào, nhậu xong nghỉ bao lâu thì không còn khả năng vi phạm quy định về nồng độ cồn?

Nồng độ cồn mức tối thiểu có "an toàn"?

Trao đổi với phóng viên Dân trí, Phó giáo sư Đỗ Văn Dũng, nguyên Phó hiệu trưởng, nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TPHCM cho biết, việc sử dụng rượu bia sẽ ảnh hưởng đến khả năng điều khiển xe, và nồng độ cồn càng cao sẽ càng có nguy cơ gây tai nạn giao thông.

Cụ thể, ở mức nồng độ cồn trong máu là 0,08% (80 miligam/100 mililit máu), khả năng tập trung, xử lý tình huống và phối hợp cơ đều bị ảnh hưởng, nguy cơ tai nạn tăng rất nhanh. Đó là lý do hầu như không có quốc gia cho phép điều khiển xe ở nồng độ cồn trong máu từ 0,08% trở lên.

Ở mức thấp (khoảng 0,05%, 50 miligam/100 mililit máu), rượu bia tạo cảm giác sảng khoái, thoải mái, phần nào làm giảm bớt mức độ cảnh giác, giảm khả năng kiểm soát các cơ nhỏ, như cơ ở nhãn cầu.

Khi điều khiển xe ở nồng độ này, khả năng của mắt theo dõi các vật thể chuyển động bị ảnh hưởng, điều khiển xe khó khăn hơn và kém nhanh nhạy để xử trí các tình huống nguy hiểm.

Phó giáo sư Dũng nhận định, một người có kỹ năng lái xe tốt, cẩn thận, lái ở tốc độ vừa phải, có sảng khoái vẫn luôn cảnh giác thì có thể không gây tai nạn ở mức độ cồn 0,05%. Nhưng dù sao, việc có nồng độ cồn trong máu cũng làm tăng nguy cơ gây tai nạn giao thông.

Thống kê ở Hoa Kỳ, mỗi ngày có khoảng 40 người chết vì tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia. Trong đó, có khoảng 32 trường hợp mang nồng độ cồn trong máu là 0,08% trở lên, 8 trường hợp có nồng độ cồn trong máu ở nồng độ thấp (từ 0,01% đến 0,07%).

"Khi ý thức chấp hành giao thông của một số người dân còn chưa cao, đường sá chưa hoàn toàn đạt tiêu chuẩn và với mong muốn bảo vệ sức khỏe tối đa người dân, việc cấm tuyệt đối rượu bia khi tham gia giao thông là phù hợp.

Tuy nhiên, nguy cơ gây tai nạn ở mức cồn trong máu 0,05% trở xuống là thấp hơn đáng kể so với mức độ cồn cao. Vì vậy, hạ thấp mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm về nồng độ cồn chưa vượt quá 0,05% (50 miligam/100 mililit máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở) là phù hợp", ông Dũng nói.

Khoa Cấp cứu các bệnh viện lớn thường xuyên tiếp nhận các trường hợp bị tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia (Ảnh minh họa: Hoàng Lê).

Nhậu xong, nghỉ bao lâu thì không vi phạm?

Cũng theo Phó giáo sư Đỗ Văn Dũng, do sự khác nhau về thể trạng của từng cá nhân nên không có hướng dẫn đúng cho tất cả mọi người về thời gian để cơ thể chuyển hóa hết cồn trong máu sau khi uống rượu bia.

Tuy nhiên, tính trung bình nếu uống 20 gram cồn (500ml bia nồng độ 5%) sẽ làm nồng độ cồn trong máu ở ngưỡng 0,05% - mức có thể bị phạt vi phạm về nồng độ cồn. Và trung bình cơ thể mất khoảng 1 giờ để chuyển hóa 5 gram cồn.

Vì vậy, giả sử nếu uống 500ml bia rượu nồng độ 5%, người dân phải đợi 4 giờ thì mới có thể an tâm không vi phạm nồng độ cồn khi tham gia giao thông.

Chuyên gia y tế công cộng cho rằng, đa số các trường hợp có cồn trong máu là thực sự có sử dụng cồn (uống rượu bia hoặc sử dụng thuốc có thành phần cồn). Dù trong y học đã ghi nhận hội chứng tự sản sinh rượu trong cơ thể, nhưng tình trạng này rất hiếm.

Người dân có thể xin khám bệnh, xác nhận bị hội chứng này để cơ quan thực thi luật pháp xem xét.

Bác sĩ Doãn Uyên Vy, nguyên Phó trưởng đơn vị Chống độc, Bệnh viện Chợ Rẫy phân tích, nồng độ cồn (ethanol) trong máu ở mức 0,02-0,03% hay 20-30 mg/dL đã làm cho người uống rượu cảm thấy lâng lâng sảng khoái, bắt đầu có giảm sự chú ý, không đủ tỉnh táo để đánh giá sự kiện, giảm kiềm chế, nói nhiều...

Khi nồng độ cồn trong máu đạt đến 0,05-0,10% sẽ dễ khiến con người có đánh giá sai và phản ứng phản xạ bị chậm chạp lại, từ đó có thể gây nguy hiểm khi lái xe.

Mỗi người sẽ có tửu lượng khác nhau. Đồng thời phải tùy vào loại rượu, độ cồn và mức độ uống ít hay nhiều, cân nặng bao nhiêu ký mới có thể tính toán được nồng độ cồn trong máu sau khi uống cụ thể là bao nhiêu.

Ví dụ, một người nam cân nặng 70kg chỉ cần uống 2 lon bia 330ml có độ cồn 5%, hoặc 250ml rượu vang có độ cồn 12%, hoặc 100ml rượu có độ cồn 30% sẽ đạt ngưỡng nồng độ cồn trong máu là 50mg/dL. Mức này đủ để bị xử phạt tiền khi công an kiểm tra nồng độ cồn người tham gia giao thông.

Và nếu hiếm khi nhậu nhẹt, tửu lượng thấp, người này có thể chỉ có tốc độ chuyển hóa rượu là 0,015mg/100mL máu/giờ. Trong trường hợp vừa nêu, phải cần nghỉ ngơi không uống rượu bia đến 15 tiếng mới giúp nồng độ cồn trong máu của bạn về 0.