Đề xuất chưa từng có: Chỉ một phi công lái chuyến bay chở khách

Để cắt giảm chi phí và giảm áp lực do thiếu hụt phi công, các hãng hàng không và cơ quan quản lý đang tính đến việc chỉ để một phi công lái máy bay chở khách, thay vì 2 người như hiện nay. Tuy nhiên, việc này đang khiến nhiều người lo ngại về an toàn bay.

Hơn 40 quốc gia bao gồm Đức, Anh và New Zealand vừa yêu cầu cơ quan Liên Hợp Quốc đặt ra các tiêu chuẩn hàng không mới, trong đó cho phép các chuyến bay chỉ với một phi công.

Cơ quan An toàn hàng không Liên minh châu Âu (EASA) cũng đã làm việc với các nhà sản xuất máy bay để xác định cách các chuyến bay một mình sẽ hoạt động và chuẩn bị các quy tắc để giám sát chúng. EASA cho biết, các dịch vụ như vậy có thể bắt đầu vào năm 2027. Tuy nhiên, kế hoạch này không phù hợp với các phi công, cũng không an toàn với hành khách.

Ông Tony Lucas - cơ trưởng dòng Airbus SE A330 của Qantas Airways, Chủ tịch của Hiệp hội phi công Australia và quốc tế - bày tỏ lo ngại, một phi công lái trên một chuyến bay có thể không xoay xở kịp thời trong các tình huống khẩn cấp trước khi có người khác đến buồng lái hỗ trợ.

Ông dẫn chứng về những gì xảy ra trên chuyến bay Air France Flight 447 khi đang bay từ Rio de Janeiro đến Paris vào ngày 1/6/2009. Khi máy bay đang bay ở độ cao 35.000 ft (10.670 m) trên Đại Tây Dương, cơ trưởng đang nghỉ trong cabin, hai phi công lái phụ bắt đầu nhận thấy sự cố xảy ra. Cơ trưởng đã có mặt chỉ 90 giây sau đó, nhưng chiếc máy bay ngừng hoạt động. 3 phút sau nó đã rơi xuống nước khiến 228 hành khách và phi hành đoàn trên tàu thiệt mạng.

Ngoài ra, ông Tony Lucas cũng lo ngại về việc mất cơ hội đào tạo các phi công cấp dưới nếu phi hành đoàn ngày càng ít đi.

Theo Bloomberg, kế hoạch này vẫn còn nhiều thách thức. Chưa rõ điều gì sẽ xảy ra nếu một phi công mất khả năng điều khiển. Tự động hóa, công nghệ và hỗ trợ từ mặt đất có thể sẽ phải thay thế chuyên môn, an toàn và tính tức thời như một phi công thứ 2. Thực tế, ngành hàng không đã hướng tới điều này trong nhiều thập kỷ.

Những năm 1950, buồng lái phi công đông hơn với một cơ trưởng, cơ phó hoặc phi công phụ, kỹ sư máy bay, hoa tiêu và điều khiển viên vô tuyến điện. Nhưng sự tiến bộ về công nghệ khiến 3 vị trí trở nên dư thừa.

Theo yêu cầu của Liên minh châu Âu đối với Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), điều kiện để máy bay hoạt động với chỉ một phi công ít nhất phải an toàn như khi có hai người trong buồng điều khiển.

“Rào cản về tâm lý có lẽ khó hơn các rào cản về công nghệ”, ông Alexander Feldman - Chủ tịch khu vực Đông Nam Á của Tập đoàn Boeing - nói và cho rằng công nghệ với các chuyến bay một phi công phải thực sự khiến các nhà quản lý, hành khách nói chung cảm thấy an toàn.

Đầu tiên là phải cho phép một phi công lái khi máy bay đang bay, đây là khoảng thời gian thường ít bận rộn hơn so với cất cánh và hạ cánh. Phi công còn lại sẽ nghỉ ngơi trong cabin thay vì ngồi ở buồng lái. Với việc nghỉ giải lao luân phiên này, phi hành đoàn hai người có thể bay các tuyến dài hơn mà không cần phải có thêm một phi công phụ, vốn nhiều chi phí hơn.

Cuối cùng là các chuyến bay có thể thực hiện hoàn toàn tự động chỉ với sự giám sát tối thiểu của một phi công. Theo EASA, hệ thống này có thể phát hiện nếu phi công mất khả năng vì bất kỳ lý do gì và sau đó tự hạ cánh máy bay tại một sân bay đã chọn trước. Tuy nhiên, EASA cho biết các chuyến bay như vậy phải đến sau năm 2030 mới có thể thực hiện được.