Để ép Trung Quốc nhượng bộ về thương mại, ông Trump cần làm nhiều hơn chỉ là đe dọa nâng thuế

Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể buộc phải chọn giữa hỗ trợ thị trường chứng khoán Mỹ và gây sức ép lên nền kinh tế Trung Quốc đủ để họ nhượng bộ trong cuộc chiến thương mại hiện tại.

Nguồn tin từ cả Trung Quốc và Mỹ cho thấy cả hai bên đang dần dần tiến tới một thỏa thuận – thậm chí còn có khả năng tiến tới thỏa thuận trong tuần này. Thế nhưng, trong một động thái hoàn toàn bất ngờ, ông Trump cho biết sẽ nâng thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ lên 25% trong ngày thứ Sáu (10/05). Ông nói thêm Mỹ sẽ nhanh chóng áp thuế bổ sung lên 325 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

“Đàm phán thương mại vẫn tiếp diễn, nhưng quá chậm, khi họ cố gắng tái thương lượng về thỏa thuận. Không!”, ông Trump cho biết trong một dòng tweet.

Hợp đồng tương lai Dow Jones giảm hơn 450 điểm sau lời đe dọa nâng thuế của ông Trump và nguồn tin cho biết Trung Quốc đang cân nhắc hủy đàm phán thương mại – vốn đã được lên kế hoạch trước đó là vào ngày thứ Tư tuần này (08/05).

Trong khi đó, thị trường chứng khoán Trung Quốc rớt hơn 6% trong ngày thứ Hai (06/05), nhưng điều đó có lẽ còn chưa đủ để buộc Trung Quốc phải nhượng bộ.

“Động thái mới nhất của ông Trump làm gia tăng đòn bẩy kinh tế nhưng sẽ không buộc Trung Quốc phải đầu hàng”, Michael Hirson, người đứng đầu khu vực Trung Quốc và Đông Bắc Á tại công ty nghiên cứu và tư vấn Eurasia Group, cho biết trong một lá thư điện tử.

“Sự gắn kết chính trị của Trung Quốc mang lại cho Bắc Kinh một tài sản quan trọng trong việc chịu đựng những áp lực từ ông Trump và triển khai các biện pháp kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng và hỗ trợ những điểm yếu trong nền kinh tế”, Hirson cho biết. “Thế nhưng, chắc chắn rằng Bắc Kinh đang đối mặt với thách thức khó khăn hơn rất nhiều”.

Các kênh truyền thông chính thức của Trung Quốc vẫn lặng thinh trong buổi sáng ngày thứ Hai (06/05). Bộ Thương mại và Bộ Ngoại giao Trung Quốc sẽ tổ chức họp báo định kỳ tương ứng vào chiều ngày thứ Năm và ngày thứ Hai.

Việc nâng thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc có tác động không quá lớn tới nền kinh tế Trung Quốc, khoảng 0.2-0.3 điểm phần trăm, theo Nick Marro, Chuyên viên phân tích tại The Economist Intelligence Unit ở Hồng Kông.

Mặt khác, ông Trump còn định áp thuế bổ sung 25% lên 325 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, tức áp thuế lên gần như tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ. Việc áp thuế bổ sung trên diện rộng như thế - và có khả năng Trung Quốc đánh thuế đáp trả - có thể khiến tăng trưởng GDP tổng thể của Trung Quốc giảm bớt ít nhất 0.3-0.4%, xuống còn 6% hoặc thấp hơn thế, ông Marro cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại.

Tao Wang và Ning Zhang, hai chuyên gia kinh tế tại UBS, cũng đưa ra dự báo tương tự. “Trong trường hợp Mỹ áp thuế bổ sung 25% lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, sẽ rất khó để Trung Quốc giữ tăng trưởng GDP trên mức 6% ngay cả khi tung ra thêm gói kích thích, và đồng Nhân dân tệ có thể suy yếu tới mức 7.2 đổi 1 USD”, họ cho biết trong báo cáo ngày thứ Hai (06/05). “Trong trường hợp Mỹ chỉ áp thuế bổ sung 25% lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, tăng trưởng của Trung Quốc có thể vẫn đạt quanh mức 6% trong năm nay”.

Điều này sẽ mang lại những áp lực không mong muốn lên Trung Quốc trong lúc Bắc Kinh đang cố gắng ổn định nền kinh tế.

Các số liệu chính thức cho thấy GDP Trung Quốc tăng trưởng 6.6% trong năm 2018, thấp nhất kể từ năm 1990. Trong bài phát biểu hồi tháng 3/2019, Thủ tướng Lý Khắc Cường cho biết phạm vi mục tiêu tăng trưởng năm 2019 sẽ thấp hơn ở mức 6-6.5% và cho biết Trung Quốc phải chuẩn bị cho những khó khăn ở phía trước.