Day trading quay lại, nhà đầu tư khó lường rủi ro

Sau đổ vỡ bong bóng công nghệ dot-com những năm 2000, phương pháp đầu tư giao dịch trong ngày (day trading) đã dần lụi tàn. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 dường như đã khiến loại hình này phục hưng.

Báo cáo mới nhất của Goldman Sachs Investment Reseach cho thấy, khối lượng giao dịch trong ngày tại thị trường chứng khoán và thị trường quyền chọn từ nhóm các nhà đầu tư nhỏ đã tăng mạnh kể từ tháng 1/2020 tới nay.

Trong khi đó, hãng môi giới TD Ameritrade công bố số liệu thể hiện, lượng ghé thăm các trang web hướng dẫn giao dịch chứng khoán tăng lên gần gấp 4 lần.

Robinhood, một ứng dụng giao dịch trên điện thoại di động với cách thức sử dụng đơn giản và không thu phí đã đón nhận 3 triệu khách hàng mới trong quý I/2020. Một nửa số khách mới này lần đầu tiên tham gia thị trường chứng khoán.

Cùng với đó, hàng loạt group, cộng đồng mạng chứng kiến sự quan tâm mạnh mẽ đối với đầu tư chứng khoán, day trading, cùng những câu chuyện “ăn bằng lần”, bí quyết giao dịch… lan toả sức nóng.

Thực tế, đại dịch Covid-19 không phải lý do duy nhất tạo động lực cho xu hướng leo dốc của day trading, khi nhiều người dành thời gian ở nhà và mong muốn có thêm khoản đầu tư sinh lời nhanh chóng.

Day trading bùng nổ nhờ cuộc đua cạnh tranh của các nhà môi giới, khi hàng loạt doanh nghiệp không thu phí giao dịch, đưa các chi phí về gần mức 0, kiếm thêm thu nhập nhờ cho vay margin, nhất là khi nguồn vốn giá rẻ khá dồi dào.

Bên cạnh đó, các ứng dụng giao dịch khiến việc đầu tư chứng khoán trở nên dễ dàng và có phần “vui nhộn” như những trò chơi điện tử.

Ứng dụng đầu tư còn cho phép nhà đầu tư mới bắt đầu với khoản tiền nhỏ, tham gia nhiều thị trường có vẻ hấp dẫn, nhất là thị trường phái sinh. Đây là lý do một thế hệ nhà đầu tư mới, những người chưa từng nếm trải nỗi đau bong bóng dot-com, hào hứng gia nhập cuộc chơi.

Hiện tại, không ít chuyên gia/nhà đầu tư kỳ cựu lên tiếng cảnh báo, day trading sẽ không mang lại niềm vui cho tất cả và nỗi đau xảy ra có thể để lại hậu quả lâu dài.

Một trong những nguyên nhân quan trọng được đưa ra là về cấu trúc thị trường tài chính, đó là mỗi giao dịch đều có hai phía. Để một nhà đầu tư kiếm lời, thì sẽ có một người khác chịu mất tiền.

Trong trường hợp lạc quan nhất, người thua cuộc có thể là cá nhân không quá lo lắng về việc mua hay bán cổ phiếu ở giá nào. Tuy nhiên, đa phần nhà đầu tư không có tâm thế như vậy.

Chưa kể, trên thị trường, nhà đầu tư theo phương thức day trading giao dịch mua - bán với nhau, hoặc với những chương trình thuật toán định lượng được lập trình kỹ càng, có sự tham vấn của những chuyên gia lão luyện, am hiểu và có kinh nghiệm trên thị trường tài chính.

Kết quả cuối cùng là đa phần nhà đầu tư day trading chịu thua lỗ, bởi không đấu lại được với các chuyên gia, cũng như việc máy móc có thể hành động nhanh hơn bất kỳ ai.

Một nguyên nhân khác là việc nhà đầu tư đang “mơ hồ” về định nghĩa thắng - thua trên thị trường. Nếu tất cả các cổ phiếu đồng loạt tăng (điều đang xảy ra gần đây), nhiều nhà đầu tư sẽ có cảm giác chiến thắng.

Thậm chí, chỉ cần đầu tư nắm giữ cổ phiếu theo chỉ số (chứng chỉ quỹ theo dõi chỉ số), nhiều nhà đầu tư đã có thể kiếm tiền một cách đơn giản.

Diễn biến bất thường gần đây của thị trường chứng khoán, khi các cổ phiếu đồng loạt tăng hoặc giảm, đang khiến nhà đầu tư nhầm lẫn về hiện thực giao dịch và chưa nhận ra đây là diễn biến rất hiếm gặp.

Lớp nhà đầu tư mới còn gặp vấn đề khi cho rằng giao dịch là miễn phí, bởi các nhà môi giới đưa ra mức phí bằng 0.

Thực tế, một khi đặt lệnh, thuật toán giao dịch đã nhanh chóng xác định nhà đầu tư muốn mua hay bán, từ đó nâng hoặc hạ giá cổ phiếu, đồng nghĩa với việc nhà đầu tư phải trả mức giá ít hợp lý hơn.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư chưa lường hết các rủi ro khi tham gia thị trường, nhất là với những sản phẩm như hợp đồng quyền chọn.

Vụ việc một nhà đầu tư trẻ sử dụng ứng dụng đầu tư Robinhood tự sát sau khi thấy số lỗ lớn trong tài khoản, mà nhiều khả năng là do chưa hiểu hết kết quả cuối cùng, chính là lời cảnh báo về việc lớp nhà đầu tư mới đang thiếu sự chuẩn bị và hiểu biết.

Có không ít số liệu chứng minh rằng, đa phần nhà đầu tư day trading chịu mất tiền. Một nghiên cứu lớn năm 2004 đối với day trading tại Đài Loan cho thấy, hơn 80% nhà đầu tư chịu lỗ. Số lượng rất nhỏ, khoảng 0,03% kiếm lời ổn định, nhưng sự chênh lệch của loại hình đầu tư này là rất lớn.

Đa phần các báo cáo khác tại Mỹ và Phần Lan cũng đưa ra kết quả tương tự, với số đông nhà đầu tư ở cảnh mất tiền. Trong đó, 64,2% nhà đầu tư có lợi nhuận ở mức âm, con số lỗ trung bình cao gấp đôi so với lãi thu về. Trung bình, mức lợi nhuận đạt được là -750 USD.