Đầu tư toàn cầu bùng nổ đón sóng hậu Covid-19

Trên toàn cầu, từ các nhà sản xuất mỳ đến những gã khổng lồ bán dẫn đang đẩy mạnh đầu tư vào nhà máy, thiết bị - điều họ đã không làm trong nhiều năm.

Tập đoàn Chaudhary Group (trụ sở tại Nepal) - chuyên sản xuất các sản phẩm như mỳ, đồ ăn nhẹ, đồ uống cung cấp cho hơn 35 quốc gia - đang mở rộng tại Ai Cập. Doanh nghiệp muốn sản xuất mỳ cho thị trường châu Phi, đồng thời, cũng để mắt đến các cơ hội ở Mỹ Latin. Nhà máy mới sẽ sản xuất 1 triệu gói mỳ mỗi ngày, sử dụng 500 nhân viên và cần 10 triệu USD để phát triển.

"Chúng tôi muốn trở thành công ty mỳ toàn cầu", GP Sah, Giám đốc kinh doanh toàn cầu của bộ phận FMCG nói trong một cuộc phỏng vấn.

Walmart Inc. vào tháng 2 cho biết sẽ đầu tư khoảng 14 tỷ USD trong năm 2021 vào các lĩnh vực bao gồm chuỗi cung ứng, tự động hóa và công nghệ. Năm ngoái, mức chi đầu tư của công ty là 10,3 tỷ USD.

Tại Mỹ, chi tiêu đầu tư cho thiết bị, cấu trúc và phần mềm đã đạt mức trung bình hàng năm là 13,4% tính đến quý II, là tốc độ mạnh nhất kể từ năm 1984. Chỉ riêng đầu tư cho thiết bị đã đạt mức trung bình 14,4% trong năm qua, cao hơn gấp đôi so với trung bình giai đoạn 2009-2019.

Châu Âu cũng có diễn biến tương tự. S&P Global Ratings dự đoán mức tăng đầu tư sẽ tăng 16,6% trong năm 2021 – mức tăng tốt nhất kể từ 2006. Đầu tư kinh doanh ở Anh, vốn bị kìm hãm khi nước này rời khỏi Liên minh châu Âu, cũng đã bắt đầu phục hồi, nhưng vẫn thấp hơn 15% so với mức trước đại dịch vào cuối quý II.

Theo đánh giá của S&P Global Ratings, capex – chi phí vốn hay chi phí tài sản cố định - của các doanh nghiệp trên toàn cầu sẽ tăng 13% trong năm nay ở tất cả khu vực, nhóm ngành, đặc biệt là nhóm bán dẫn, bán lẻ, phần mềm và vận tải. Các nhà kinh tế tại Morgan Stanley dự báo, đầu tư toàn cầu sẽ đạt 115% và 121% so với mức trước suy thoái vào cuối 2021 và cuối 2022. So với các đợt suy thoái trước đó, sự phục hồi đã diễn ra nhanh hơn rất nhiều.

Nguyên nhân tăng đầu tư này đến từ cả phía cung và cầu. Theo đó, về phía nguồn cung, sự tắc nghẽn do Covid-19 đang buộc các doanh nghiệp tăng đầu tư vào các cơ sở sản xuất mới.

Rob Subbaraman, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường toàn cầu tại Nomura Holdings Inc. đánh giá, sự phục hồi trong đầu tư kinh doanh rất quan trọng với tăng trưởng dài hạn. Bởi lẽ, tích luỹ vốn là chìa khoá nâng cao năng suất.

"Một khi các chính sách kích thích toàn cầu mất dần, thế giới cần đầu tư kinh doanh và cải cách cơ cấu để duy trì tăng trưởng", ông nói.

Với lạm phát gia tăng, chuỗi cung ứng tiếp tục hỗn loạn... sự gia tăng vốn đầu tư mang lại tia hy vọng hiếm hoi cho kinh tế toàn cầu vào năm 2022 và xa hơn nữa. Đây cũng là một động lực rất khác so với cuộc khủng hoảng toàn cầu năm 2008 khi thắt lưng buộc bụng, đầu tư kém đã kéo việc làm, tiền lương xuống thấp trong nhiều năm sau.

Tiếp theo, cuộc khủng hoảng về chất bán dẫn trên toàn cầu cũng là động lực thúc đẩy làn sóng đầu tư. Làm việc tại nhà và sự gia tăng mạnh mẽ của kinh tế số đã thúc đẩy nhu cầu về chất bán dẫn, tạo ra sự thiếu hụt cũng như đang định hình lại việc đầu tư vào lĩnh vực này. Hàn Quốc đang có kế hoạch chi khoảng 450 tỷ USD, do Samsung Electronics Co. và SK Hynix Inc. dẫn dắt, nhằm xây nhà máy sản xuất chip lớn nhất thế giới trong thập kỷ tới. Tương tự, các doanh nghiệp Nhật Bản cũng đẩy mạnh các cơ sở đầu tư sản xuất chip. Đại dịch đã mang đến nhiều rủi ro khiến họ cho rằng cần phải phân tán các cơ sở sản xuất.

Một động lực khác về phía nguồn cung là biến đổi khí hậu, buộc các công ty phải trang bị lại các thiết bị khi các Chính phủ thúc đẩy thông qua chính sách năng lượng sạch. Dữ liệu từ BloombergNEF cho thấy, một khoản đầu tư kỷ lục 174 tỷ USD đã được đầu tư vào năng lượng mặt trời, điện gió ngoài khơi và các công nghệ xanh khác trong nửa đầu năm 2021 nhằm hạn chế lượng khí thải carbon.

Về phía cầu, chi tiêu của người tiêu dùng đang bị nén lại là động lực thuyết phục những người điều hành doanh nghiệp phải đẩy mạnh đầu tư. Đây là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang kỳ vọng vào triển vọng phục hồi kinh tế ngay cả khi biến thể Delta phủ bóng. Ngoài ra, họ cũng đặt cược vào mức lãi suất thấp sẽ được duy trì.

Tuy nhiên, nhiều người cũng lo ngại rằng chi tiêu vốn sẽ mất đà khi nhu cầu tiêu dùng nguội đi hoặc tình trạng thiếu hàng hoá sẽ chuyển sang dư thừa khi Covid-19 qua đi. Các nhà kinh tế cũng đánh giá, một số khoản đầu tư có thể không mang lại hiệu quả như mong đợi. Dù vậy, hiện các công ty đánh cược rằng họ có nhiều thứ để mất hơn nếu không đầu tư nâng cấp.