Đầu tư, đầu cơ và lãi kép

Người ta hay nói lãi kép là một kỳ quan. Dân chơi chứng khoán cũng hay nói về lãi kép như thể nó gắn liền với tất cả mọi đối tượng tham gia thị trường. Thực tế thì không. Lãi kép chỉ phát huy tác dụng khi bạn có một phương pháp đúng đắn, đem lại lợi nhuận chắc chắn trong dài hạn.

Cụ thể hầu như chỉ có những người tham gia thị trường với tâm thế đầu tư, có sự nghiên cứu kỹ lưỡng, mới có thể tận dụng sức mạnh của lãi kép mà thôi. Còn nếu bạn tham gia thị trường với tâm thế đầu cơ, thì khái niệm lãi kép ở đây là không phù hợp.

Lý do đầu tiên là giả sử bạn có 1 phương pháp giao dịch hiệu quả, luôn đem lại lợi nhuận (giả sử thôi nhé ^^), tài sản của bạn liên tục gia tăng, ngày 1 lớn hơn thì bạn sẽ gặp vấn đề: Tiền lớn. Tiền lớn là rào cản lớn của việc trading hiệu quả. Khi số tiền của bạn đủ lớn, việc trading sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Tiền lớn cần quy mô thị trường đủ lớn mới đảm bảo tính khả thi cho việc trading. Mình lấy 1 ví dụ cho các bạn dễ hình dung là: trên sàn có những mà cổ phiếu vốn hóa nhỏ, giá cổ phiếu có thể tăng 50%, 100% trong vòng 1,2 tuần.

Nhưng thanh khoản ở những cổ phiếu này rất thấp, giá trị giao dịch mỗi ngày chỉ vài chục triệu, vài trăm triệu, thì nếu bạn có 1 tỷ, bạn ko thể giao dịch ở những mã này. Hoặc 1 ví dụ lớn hơn là lấy cả thị trường chứng khoán VN, quy mô giao dịch hằng ngày có thời điểm là hơn 1 tỷ đô.

Quy mô như vậy là quá nhỏ so với những quỹ có giá trị tài sản lớn. Họ cầm vài chục tỷ đô, vài trăm tỷ đô, mà quy mô thanh khoản hằng ngày của thị trường Vn chỉ có 1 tỷ đô thì làm sao họ chơi được. Những quỹ đầu cơ hàng đầu thế giới cũng gặp vấn đề tương tự như vậy ở quy mô lớn hơn, ví dụ quỹ giao dịch định lượng Renaissance của Jim Simons. Mặc dù là 1 trong những quỹ hoạt động hiệu quả nhất nhưng họ luôn giữ NAV của quỹ ở 1 giới hạn nhất định để đảm bảo việc trading có hiệu quả.

Lý do thứ hai là xác suất chiến thắng của việc trading là ko cao. Chắc hẳn câu nói “chỉ có 5% là chiến thắng trên thị trường” đã quá quen thuộc. Nhưng chỉ đến khi thị trường khó khăn như hiện tại, nhiều bạn mới bắt đầu thấm nó. Thay vì nói về khái niệm lãi kép, nhiều bạn gần đây đang nói về khái niệm LỖ KÉP.

Mình sẽ đưa ra dữ liệu để các bạn thấy được rõ hơn. Nếu bạn đã từng đọc qua tài liệu của các trader danh tiếng thì bạn có thể biết là tỷ lệ chiến thắng trong trading là dưới 50%, mức phổ biến là 40%. Mình cũng đã có khoảng 5 năm nghiên cứu về trading, trên dữ liệu thị trường chứng khoán VN, thì mình có thể xác nhận con số này là hợp lý. Mình đã thử hàng ngàn công thức mua bán khác nhau, nhưng kết quả hầu như đều giống nhau: tỷ lệ chiến thắng dưới 50% xét trong dài hạn (Hình đính kèm), còn ở mức độ nào thì tùy thuộc vào từng công thức, từng chiến lược cụ thể.

Tóm lại là, khái niệm LÃI KÉP không phù hợp khi bạn đầu cơ do: thứ nhất là trading thường ko hiệu quả, thứ hai nếu bạn có phương pháp trading hiệu quả, thì khi SỐ TIỀN ĐỦ LỚN, việc trading là không khả thi hoặc ko còn hiệu quả nữa. Đó là lúc bạn phải nói về ĐẦU TƯ.

Trong đầu tư chứng khoán, chắc hẳn ai cũng biết Warren Buffett, huyền thoại đầu tư số 1 thế giới. Triết lý đầu tư của WB là mua và nắm giữ LÂU DÀI những doanh nghiệp tốt ở giá hợp lý. TINH HOA nằm ẩn dưới phương pháp này là TIỀN LỚN, LỢI THẾ CẠNH TRANH, MUA RẺ và LÃI SUẤT KÉP. Trong khi phương pháp trading không tận dụng được sức mạnh của lãi suất kép thì phương pháp đầu tư làm được.

LÃI SUẤT KÉP, hay lãi chồng lãi, hay dân gian hay nói lãi mẹ đẻ lãi con… thì mình sẽ lấy 1 ví dụ, làm 1 phép tính đơn giản như thế này để các bạn hình dung.

Giả sử WB bắt đầu đầu tư khi ông 20 tuổi (Thực tế là ông đầu tư sớm hơn và hiện giờ ông trên 90 tuổi rồi), với hiệu quả đầu tư 20% mỗi năm, kéo dài 50 năm liên tục, trên số vốn ban đầu là 1 tỷ vnd đi các bạn ha. Thì sau 50 năm, tổng tài sản sẽ là: 1 x 1.2 x 1.2…..(lấy máy tính nhân 50 lần nha các bạn) = 9100 tỷ.

Từ 1 tỷ lên 9500 tỷ với lãi suất kép 20% 1 năm ha. Còn nếu bạn có phương pháp đầu tư mà lãi kép 30% 1 năm thì từ 1 tỷ ban đầu, sau 50 năm, nó sẽ là 498 nghìn tỷ (Bốn trăm chín mươi tám nghìn tỷ nha các bạn). Một con số khủng khiếp ha. Lãi suất kép được mệnh danh là kỳ quan phải có lý do của nó. Vậy tại sao tất cả chúng ta ko đi theo con đường này?

Trong 1 cuộc nói chuyện giữa 2 người thuộc top giàu nhất thế giới Jeff Bezos và WB. thì JB có hỏi WB là: Tại sao phương pháp làm giàu của ông đơn giản như vậy, nhưng người ta ko làm theo? WB trả lời: Vì người ta không muốn làm giàu CHẬM.

WB trả lời như vậy thì mình cho là, chỉ có một nửa (½) ý thôi các bạn. Thứ nhất là thời gian, đời người được mấy lần 50 năm các bạn, cuộc sống nó còn nhiều thứ không chỉ ở khía cạnh tiền bạc, cho nên về tính cách, quan điểm sống, vị thế tài chính nhiều người sẽ ko chọn con đường này.

Điểm thứ 2, quan trọng hơn rất nhiều, là lãi suất 20%, 30% 1 năm. Phải nói là có thể đối với 2 tỷ phú như WB hay JB thì nó đơn giản rồi, nhưng đối với đa số chúng ta là KHÔNG. Lãi suất ngân hàng ở VN hiện chỉ đang ở mức 6%. Ai kinh doanh cũng đều biết, hiệu quả trên vốn 20% là điều tuyệt vời các bạn.

Đa số các doanh nghiệp trên sàn chứng khoán VN có hiệu quả lãi trên vốn dưới 20% (Các bạn có thể xem cái chỉ số này trên các trang web về tài chính doanh nghiệp ha, chỉ số ROE nha). Vậy tại sao WB và nhiều nhà đầu tư khác có hiệu quả đầu tư hơn 20% hả các bạn?

Câu trả lời là MUA RẺ ha. Các bạn để ý, hầu như trên sàn chứng khoán, nếu có doanh nghiệp nào có nền tảng tốt, có lãi trên vốn (ROE) duy trì từ ở mức 20% trở lên, thì giá cổ phiếu nó đều giao dịch ở mức cao cả. Doanh nghiệp vốn 10 đồng, lãi hằng năm 2 đồng thì hầu như được giao dịch ở mức giá 30 đồng, 40 đồng, 50 đồng…(Nếu doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng tốt thì họ còn trả giá cao hơn nữa). Vì khi đầu tư người ta sẽ cân đối nhiều yếu tố bao gồm lợi nhuận và rủi ro. Gửi ngân hàng lãi 6%, nếu có 1 doanh nghiệp nền tảng tốt, an toàn, đem lại lợi nhuận lớn hơn 6% thì họ sẽ mua thôi. Còn doanh nghiệp có mức rủi co cao hơn thì họ sẽ đòi hỏi lợi nhuận tiềm năng phải cao hơn.

Do đó nếu bạn muốn có hiệu quả đầu tư trên vốn là 20% 1 năm như WB thì bạn phải đợi đến thời điểm các cổ phiếu đó được giao dịch ở giá 10 đồng trở lại, thay vì 30, 40 đồng. Điều các bạn cần làm là CHỜ ĐỢI. Sẽ có những thời điểm giá cổ phiếu đó sẽ về 10 đồng các bạn à. Đó là những thời điểm khủng hoảng, khủng hoảng kinh tế, chiến tranh, khủng hoảng năng lượng, khủng hoảng tiền tệ, khủng hoảng địa chính trị… hoặc ở cuối 1 chu kì KÉO-XẢ.

Ở những thời điểm như vậy, sẽ có những đợt bán mạnh trên thị trường tài chính các bạn, cộng với đòn bẩy, margin call, máu đổ, nhà tan, cửa nát…, thì đó là thời điểm thuận lợi để các bạn mua cổ phiếu với giá rẻ. TRONG NỤ CƯỜI CỦA BẠN CHẮC CHẮN SẼ CÓ NƯỚC MẮT CỦA NGƯỜI KHÁC. Bản chất thế giới tài chính là vậy. Ngay cả chính WB cũng nói, phần lớn thời gian TIỀN LỚN NẰM CHỜ ĐỢI. Giới đầu tư hay nói đem xô ra hứng vàng (hay máu?) ở những thời điểm như vậy!

Tóm lại, để làm được như WB: Thứ nhất là bạn phải xác định được các doanh nghiệp tốt, có lợi thế cạnh tranh, có khả năng tồn tại và phát triển trong dài hạn. Thứ 2 là bạn phải kiên nhẫn chờ đợi, đợi những thời điểm đổ máu của thị trường, giá cổ phiếu giao dịch ở mức rẻ như vàng trên trời rơi xuống, bạn tiến hành mua vào và nắm giữ cổ phiếu, mua 1 lần nhưng hiệu quả có thể kéo dài nhiều năm. ĐỈNH!

Có thể nói, thành công của trường phái đầu tư trên ttck nó gắn liền, không thể tách rời với nhóm đầu cơ trên thị trường. Không có nhóm đầu cơ, làm gì có thanh khoản, làm gì có margin call, làm gì có bán tháo, làm gì có vàng rơi! Bản chất thị trường nó là như vậy.

Mình chỉ thấy lạ, rất nhiều người ở nhóm đầu tư có vẻ rất xem thường nhóm đầu cơ, dù điều đó có vẻ hợp lý. Nếu có thời gian, mình sẽ viết thêm về đầu cơ, về tên đồ tể mang tên Margin hoặc sát thủ thầm lặng có tên Phí giao dịch và lãi vay, hoặc đầu cơ định lượng...