Đấu thầu vàng miếng có xóa bỏ chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế?

Các chuyên gia cho rằng, việc đấu thầu vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ là giải pháp trước mắt để giảm nhiệt giá vàng SJC, nhưng về căn cơ vẫn phải cho phép doanh nghiệp nhập khẩu vàng.

Theo TS Đinh Thế Hiển - Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng cho rằng, đấu thầu vàng chỉ là giải pháp tình thế để tăng nguồn cung ra thị trường. Đương nhiên, mức giá trúng thầu sẽ thấp hơn giá thị trường hiện nay, song sẽ không thấp hơn đáng kể so với giá thị trường vì người đưa ra giá cao nhất mới trúng thầu. “Cho nên, đấu thầu vàng chỉ là giải pháp tình thế để bổ sung nguồn cung vàng nhanh nhất ra thị trường chứ không phải là giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng chênh lệch giá vàng bất hợp lý như Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo” - TS Đinh Thế Hiển nói.

Theo vị chuyên gia, đầu tư, tích trữ vàng là nhu cầu chính đáng của người dân. Cần phải nghiên cứu toàn diện, tính toán được nhu cầu vàng của người dân mỗi năm là bao nhiêu. Muốn như vậy, phải tính toán được giá trị gia tăng của Việt Nam mỗi năm là bao nhiêu và với giá trị gia tăng đó, bao nhiêu có thể được tích lũy ở dạng ngoại tệ hoặc vàng. Từ đó, có thể tính ra được số lượng vàng hợp lý nhập khẩu vào Việt Nam. Đây cũng là cơ sở để NHNN cấp quota (hạn ngạch) cho các doanh nghiệp nhập khẩu vàng nhằm tăng nguồn cung. Đều đặn bổ sung nguồn cung như vậy, chênh lệch cung cầu, chênh lệch giá vàng sẽ giảm dần.

Về nỗi lo người dân tích trữ vàng dẫn đến vàng hóa nền kinh tế, TS Đinh Thế Hiển cho rằng là không đáng lo. “Thậm chí, tôi cho rằng, với nền kinh tế thì tích lũy vàng còn tốt hơn là tích lũy đất. Lý do là đất tích lũy thường không tạo giá trị gia tăng cho quốc gia. Giá đất tăng thậm chí còn gây nguy hiểm cho nền kinh tế. Trong khi đó, vàng có tính thanh khoản rất cao, có thể chuyển thành ngoại tệ bất kỳ lúc nào” - vị chuyên gia nêu quan điểm.

Tương tự, TS Lê Xuân Nghĩa - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cho rằng, việc xóa bỏ chênh lệch phi lý của vàng trong nước và thế giới cần biện pháp thương mại chứ không phải là biện pháp tiền tệ như đấu giá vàng miếng. Việc đấu thầu vàng miếng có thể tạo ra tâm lý yên tâm ngắn hạn cho nhà đầu tư, song giải pháp căn cơ nhất, dài hạn nhất, đúng thông lệ quốc tế nhất là cho phép xuất nhập khẩu vàng tự do và áp dụng chính sách thuế phù hợp. Vị chuyên gia cũng lưu ý, trên thế giới còn mỗi Việt Nam là ngân hàng Trung ương độc quyền xuất nhập khẩu vàng miếng. “Hiện nay, vàng miếng SJC không chênh lệch với các thương hiệu vàng miếng khác về chất lượng, song giá cả lại chênh lệch rất lớn là vô lý. Cần trả lại thương hiệu SJC cho doanh nghiệp để họ kinh doanh bình đẳng như các doanh nghiệp khác” - TS Lê Xuân Nghĩa kiến nghị.

Trước ý kiến lo ngại về tỷ giá, một số ý kiến cho rằng cần thận trọng, nhất là trong bối cảnh tỷ giá đang nóng hiện nay, cho phép nhập khẩu vàng sẽ tiêu tốn lượng lớn ngoại tệ. Tuy nhiên, một số ý kiến lại cho rằng không cần quá lo lắng. Chuyên gia kinh tế, TS Cấn Văn Lực cho rằng: “Thực tế là đâu đó vẫn phải nhập khẩu một lượng vàng nhất định vì cơ bản Việt Nam không có nhiều nguồn vàng trong nước. Tuy nhiên, cơ quan quản lý cần phải tính toán nhập về bao nhiêu vàng, thời điểm nào, để vừa đảm bảo quan hệ cung - cầu, vừa để kiểm soát dự trữ ngoại hối, đồng thời vẫn góp phần ổn định tỷ giá cũng như kinh tế vĩ mô”.

TS Lê Xuân Nghĩa cũng khẳng định, dù là buôn lậu thì cũng phải lấy ngoại tệ từ Việt Nam. Bên cạnh đó, ông tính toán lượng ngoại tệ sử dụng để nhập khẩu vàng chỉ khoảng 3 tỷ USD, không cao so với hàng chục tỷ USD nhập khẩu các mặt hàng khác. Theo các chuyên gia, để người dân không chạy theo vàng thì điều quan trọng là phải giữ được giá trị của đồng nội tệ. Nếu Chính phủ làm tốt nhiệm vụ đảm bảo giá trị tiền đồng thì tiền chảy vào vàng, vào đất sẽ đuối dần, vàng khó làm mưa làm gió.