Đầu ra đại học và nhu cầu đầu vào của doanh nghiệp

Sinh viên mới ra trường thiếu kỹ năng làm việc trong môi trường doanh nghiệp và nhất là những doanh nghiệp năng động đòi hỏi tính tự chủ cao.

Các bạn trẻ khi mới ra trường có tình thần chủ động trong công việc thấp, kỷ năng giải quyết vấn đề kém, thiếu trách nhiệm trong công việc. Khi không hiểu yêu cầu công việc không chủ động trao đổi để làm rõ vấn đề, nếu vấn đề có một tí khác biệt so với vấn đề đã từng giải quyết thì cũng không biết cách áp dụng kinh nghiệm đã có, v.v. Những vấn đề này tôi đã nghe phản ảnh khá nhiều lần mỗi lần tiếp xúc với chủ doanh nghiệp. Họ phải bỏ thời gian ra tái đào tạo. Thử hỏi sự thiếu sót này có phải là lỗi của sinh viên?

Cá nhân tôi cho là Không. Đây không phải là lỗi hoàn toàn của sinh viên. Tại sao tôi nói vậy.

Tôi đã dạy ở Đại học Utah gần 30 năm nay và gần 20 năm tôi dạy lớp Hóa Đại cương cho sinh viên năm 1, khóa đầu tiên. Mấy tuần đầu các bạn sinh viên du học từ châu Á trong đó có sinh viên du học từ Việt Nam khá rụt rè, không chủ động lên bắt tay chào hỏi nói chuyện với thầy trong tuần đầu tiên, tự giới thiệu mình và nói mong muốn của mình về lớp học như các bạn Mỹ và cũng không dơ tay lên phát biểu hay hỏi khi tôi đang giảng. Nhưng dần các bạn cảm thấy thoải mái hơn khi môi trường trao đổi trở nên sôi động, đôi lúc tôi dừng giảng bài, khuyến khích tính tò mò bằng cách mở rộng câu hỏi của sinh viên và hỏi góp ý của các bạn sinh viên khác. Đến gần cuối kỳ thì sự rụt rè hầu như biến mất. Buổi giảng cuối các bạn thường lên bắt tay cảm ơn như các bạn Mỹ. Bốn năm sau khi các bạn ra trường thì các bạn năng động không thua các bạn Mỹ.

Vậy điều gì làm nên sự khác biệt. Xin thưa, đó là môi trường học tập và đặc biệt là văn hóa tương tác giữa thầy cô và sinh viên và triết lý giáo dục mà các thầy cô đang tin tưởng. Với tôi những câu hỏi ngây ngô không nói lên sự thiếu hiểu biết của sinh viên mà là thông tin hữu ích giúp tôi thay đổi cách diễn đạt để vấn đề dễ hiểu hơn. Tôi thường nhắc nhở với sinh viên ‘The only stupid questions are the ones not being asked’ (câu hỏi ngu xuẩn chỉ là những thắc mắc không được hỏi).

Chiều Chủ Nhật, cafe với một em sinh viên năm 4 tên Phương Anh trong nhóm tinh hoa (Hoa Sen Elite Team) tôi xây dựng từ thời còn là Hiệu Phó Điều hành ở đấy. Bạn Phương Anh có một công ty khởi nghiệp về digital marketing gần hai năm nay phản ánh vấn đề đào tạo các sinh viên thực tập cũng tương tự. Thêm một phản ánh của em Phương Anh mà tôi thấy hơi nực cười. ‘Em là chủ doanh nghiệp. Em đào tạo sinh viên thực tập. Nhưng học kỳ này trường yêu cầu em phải đi thực tập tốt nghiệp mới có đủ điều kiện ra trường’.