MỚI

Thiệp giáng sinh độc lạ

#KT vĩ mô

24HMONEY đã kiểm duyệt

Đặt tên đơn vị hành chính mới: Cân nhắc thấu đáo, tôn trọng ý dân.

Thời điểm chốt danh sách đang cận kề: ngày 1-5 là hạn cuối để các địa phương nộp đề án sắp xếp, hợp nhất cấp tỉnh, xã lên Bộ Nội vụ. Trong guồng máy chuẩn bị khẩn trương ấy, một câu chuyện tưởng chừng kỹ thuật – tên gọi đơn vị hành chính sau sáp nhập – lại trở thành bài toán mang tính xã hội sâu sắc, buộc chính quyền phải lắng nghe, tiếp thu và phản ánh đúng ý chí cộng đồng.

Ngày 1-5 tới là thời hạn cuối cùng để các địa phương hoàn tất và gửi đề án sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã về Bộ Nội vụ. Trong lúc công việc đang được gấp rút triển khai, một chi tiết tưởng như nhỏ – việc đặt tên gọi mới cho các phường, xã sau sáp nhập – lại gây nhiều băn khoăn trong dư luận.

Không ít địa phương lựa chọn cách đặt tên giản đơn đến mức cơ học: đánh số thứ tự (1, 2, 3…) hoặc dùng tên chỉ hướng Đông – Tây – Nam – Bắc. Hệ quả là những địa danh từng gắn bó bao đời, in đậm dấu ấn văn hóa – lịch sử địa phương, nay có nguy cơ biến mất khỏi bản đồ hành chính – và khỏi ký ức cộng đồng.

Trước làn sóng phản ứng của người dân, một số tỉnh, thành đã kịp thời điều chỉnh. Song, hiện tượng đặt tên theo kiểu “xếp số” vẫn tồn tại ở không ít nơi, đặt ra câu hỏi về mức độ nghiêm túc trong việc tiếp thu ý kiến người dân – một nguyên tắc được nhấn mạnh trong Quyết định 759/QĐ-TTg ngày 14-4-2025 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo quyết định này, tên gọi đơn vị hành chính sau sắp xếp không chỉ cần dễ đọc, dễ nhớ, có tính hệ thống, khoa học và phù hợp với xu thế hội nhập, mà còn phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, cân nhắc thận trọng các yếu tố truyền thống, lịch sử, văn hóa. Đặc biệt, ưu tiên sử dụng tên gọi đã có từ trước khi sáp nhập để hạn chế tối đa xáo trộn đối với đời sống người dân và hoạt động của doanh nghiệp.

Đáng chú ý, việc đặt tên theo số thứ tự chỉ được xem là giải pháp cuối cùng, xếp tận nguyên tắc thứ năm trong các quy định hiện hành – nghĩa là không hề bắt buộc.

Tinh thần ấy cũng được Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định trong buổi tiếp xúc cử tri tại Hà Nội, khi ông đánh giá cao việc TPHCM vẫn giữ lại nhiều địa danh truyền thống như Gia Định, Chợ Lớn, An Đông, Hóc Môn, Bà Điểm... – những cái tên không chỉ là ký hiệu địa lý, mà còn là ký ức tập thể, là chất liệu của bản sắc vùng đất.

Bởi thế, việc đặt tên mới cho một đơn vị hành chính không thể bị xem nhẹ, càng không thể là bài toán thuần túy kỹ thuật. Đó là quyết định liên quan đến bản sắc, đến sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa chính quyền và nhân dân.

Một cái tên mới, nếu được chọn thiếu thận trọng, có thể xóa mờ cả chiều sâu văn hóa lẫn lòng tin cộng đồng. Ngược lại, nếu được gìn giữ đúng mức, một cái tên cũ có thể tiếp tục làm điểm tựa cho sự đồng thuận và phát triển bền vững.