Đào sâu giả thuyết SARS-CoV-2 bị rò rỉ

Giới chức Mỹ đang tìm hiểu kỹ hơn về giả thuyết SARS-CoV-2 gây dịch bệnh Covid-19 rò rỉ từ phòng thí nghiệm, dù khả năng này từng không được nhiều người ủng hộ.

Lật lại báo cáo

Tờ The Wall Street Journal ngày 8.6 đưa tin một báo cáo mật của Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Livermore (Mỹ) vào tháng 5.2020 đã kết luận rằng giả thuyết vi rút bắt nguồn từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán (Trung Quốc) “có thể hợp lý và nên được điều tra thêm”.

Nằm tại bang California, phòng thí nghiệm Lawrence Livermore thuộc Bộ Năng lượng Mỹ và là nơi quy tụ những chuyên gia hàng đầu về sinh vật học. Đánh giá của phòng thí nghiệm được đưa ra dựa trên kết quả phân tích bộ gien của SARS-CoV-2.

Trong những tháng cuối nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump, Bộ Ngoại giao Mỹ tiến hành cuộc điều tra nguồn gốc Covid-19 và đã dùng báo cáo nói trên để tham khảo.

Báo cáo này thu hút sự quan tâm của giới nghị sĩ quốc hội Mỹ sau khi Tổng thống nước này Joe Biden hồi đầu tháng 6 ra lệnh cộng đồng tình báo điều tra nguồn gốc vi rút trong vòng 90 ngày.

Theo CNN, báo cáo đã được âm thầm chia sẻ cho một số nghị sĩ chủ chốt từ năm ngoái nhưng một số nghị sĩ đảng Cộng hòa tham gia điều tra nguồn gốc Covid-19 tức giận vì không được tiếp cận với tài liệu này sớm hơn. Hai cựu quan chức của chính quyền cựu Tổng thống Trump cho rằng báo cáo này bị “ém” lại để cản trở mục đích chính trị của cựu lãnh đạo.

Ông Trump và các quan chức thân cận thời điểm đó ủng hộ điều tra giả thuyết vi rút rò rỉ từ phòng thí nghiệm nhưng bị chỉ trích rằng đây chỉ là nỗ lực nhằm rũ bỏ trách nhiệm trong cách ứng phó đại dịch của Nhà Trắng và “đổ tội” cho Trung Quốc. Tuy nhiên, các cựu quan chức chính quyền ông Trump nhấn mạnh cuộc điều tra của họ là “nghiêm túc và không hề mang động cơ chính trị, không hề thiên kiến đối với bất kỳ giả thuyết nào”.

Yêu cầu giải mật

Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Morgan Griffith, thành viên Ủy ban Năng lượng và thương mại Hạ viện, nói rằng mối quan tâm của các nhà điều tra là sự thật, không phải kết luận được sắp đặt sẵn. Các đồng nghiệp đảng Cộng hòa trong ủy ban của ông Griffith hiện đang yêu cầu giải mật thêm thông tin từ báo cáo tối mật này.

Trong tuyên bố yêu cầu điều tra, Tổng thống Biden không nhắc đến báo cáo nói trên nhưng cho biết các phòng thí nghiệm quốc gia do Bộ Năng lượng quản lý sẽ hỗ trợ thêm cho cộng đồng tình báo.

Hiện, các cơ quan tình báo Mỹ đang xem xét 2 trường hợp là vi rút thoát ra do tai nạn trong phòng thí nghiệm hoặc do con người tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh.

Báo cáo mật của tình báo Mỹ được rò rỉ hồi tháng trước cho biết có 3 nhà nghiên cứu tại Viện Vi rút học Vũ Hán đã bị ốm đến mức phải nhập viện vào tháng 11.2019, vài tuần trước khi Trung Quốc công bố những ca Covid-19 đầu tiên.

Trước câu hỏi về việc liệu có tẩy chay Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh năm 2022 hay không, Ngoại trưởng Blinken cho biết đang tham vấn chặt chẽ với các đồng minh và đối tác để “thiết lập một cách tiếp cận chung”.

Một số nghị sĩ lưỡng đảng đã kêu gọi tẩy chay Thế vận hội Bắc Kinh vì những cáo buộc Trung Quốc vi phạm nhân quyền tại Khu tự trị Tân Cương. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi hồi tháng 5 kêu gọi “tẩy chay ngoại giao”, đồng thời một số nghị sĩ đã soạn thảo dự luật trừng phạt các công ty tài trợ cho sự kiện thể thao này. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc là Triệu Lập Kiên hôm qua cáo buộc Mỹ “chính trị hóa thể thao” và gây ảnh hưởng đến lợi ích của vận động viên.

Giới chức Mỹ đã cáo buộc Trung Quốc thiếu minh bạch về nguồn gốc vi rút nhưng Bắc Kinh phủ nhận. Trong cuộc họp báo hôm qua, Giám đốc chương trình khẩn cấp của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Mike Ryan thừa nhận cơ quan này không có quyền lực để bắt buộc Trung Quốc cung cấp thêm dữ liệu về nguồn gốc Covid-19.

Trong cuộc điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Hạ viện ngày 7.6, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói rằng áp lực quốc tế có thể buộc Trung Quốc minh bạch hơn trong các vấn đề y tế toàn cầu, gồm Covid-19, theo tờ South China Morning Post. Tuy nhiên, ông Blinken né tránh trả lời câu hỏi liệu Mỹ sẽ làm gì nếu Trung Quốc không chịu hợp tác.