Đằng sau việc Chủ tịch Hạ viện Mỹ bị bãi nhiệm lần đầu tiên trong lịch sử

Việc Chủ tịch Hạ viện Mỹ lần đầu tiên trong lịch sử bị bãi nhiệm phản ánh những mâu thuẫn sâu sắc trong nội bộ đảng Cộng hòa, cũng như khiến Hạ viện Mỹ tạm thời tê liệt cho đến khi bầu ra lãnh đạo mới.

Trong tuyên bố sau khi bị bãi nhiệm, cựu Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy nói rằng đây hoàn toàn là vấn đề cá nhân. "Ai cũng biết nghị sĩ Matt Gaetz như thế nào. Đây hoàn toàn là vấn đề cá nhân", ông McCarthy nói. "Nó không liên quan đến vấn đề chi tiêu, vấn đề mà nghị sĩ Gaetz cáo buộc tôi. Nó chỉ nhằm thu hút sự chú ý của công chúng".

Ông McCarthy khẳng định không hề hối hận với những gì đã làm cho đến khi bị bãi nhiệm Chủ tịch Hạ viện. Một số nghị sĩ Mỹ cho biết, Hạ viện sẽ bỏ phiếu bầu ra lãnh đạo mới vào tuần tới.

Trong thời gian này, Hạ viện Mỹ tạm thời tê liệt vì không thể thông qua các quyết sách quan trọng. Hạ nghị sĩ Patrick McHenry, lãnh đạo Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện, tạm thời là quyền Chủ tịch Hạ viện.

Theo New York Post, ông McCarthy đã nhiều lần cáo buộc nghị sĩ Gaetz có "ác cảm với mình" vì ông từ chối đề nghị can thiệp cuộc điều tra đang diễn ra của Ủy ban Đạo đức Hạ viện.

Nghị sĩ Gaetz, người được cho là muốn chạy đua vào vị trí thống đốc bang FLorida năm 2026, đang bị Ủy ban Đạo đức Hạ viện xem xét trước cáo buộc về các hành vi sai trái.

"Nghị sĩ Gaetz muốn tôi bao che cho ông ấy. Tôi không làm điều đó và cuối cùng tôi bị mất chức", ông McCarthy nói.

CNN đưa tin, Ủy ban Đạo đức Hạ viện đã âm thầm khởi động lại cuộc điều tra về nghị sĩ Gaetz vào tháng 7/2023, sau khi Bộ Tư pháp Mỹ thông báo kết thúc điều tra trong 2 năm mà không phát hiện nghị sĩ Gaetz có dấu hiệu liên quan đến một đường dây tình dục và buôn người.

Nghị sĩ Gaetz luôn khẳng định mình vô tội, đổ lỗi cho ông McCarthy vì cứ nhất quyết đòi điều tra bằng được. Nghị Gaetz cũng cho biết, lý do ông thúc đẩy cuộc bỏ phiếu phế truất ông McCarthy là vì cựu Chủ tịch Hạ viện đã "bí mật đàm phán với Tổng thống Mỹ Joe Biden để phê duyệt một dự luật ngân sách khác cho Ukraine, sau khi Hạ viện thông qua dự luật vào ngày 30/9 mà không có khoản hỗ trợ Kiev". Ông McCarthy đã bác bỏ cáo buộc này.

Ông Gaetz cũng cáo buộc ông McCarthy không cương quyết trong vấn đề cắt giảm chi tiêu chính phủ mà có phần nhượng bộ phe Dân chủ.

Ông Gaetz là một trong số hàng chục đảng viên Cộng hòa cựu hữu đã từ chối ủng hộ ông McCarthy trở thành Chủ tịch trong cuộc bỏ phiếu diễn ra vào tháng 1/2023.

Để có thể nhận đủ số phiếu bầu cần thiết, ông McCarthy khi đó đã phải thỏa thuận với các nghị sĩ đảng Cộng hòa, rằng bất cứ nghị sĩ nào cũng có quyền kêu gọi bỏ phiếu để phế truất ông. Điều này tạo tiền đề cho hành động của nghị sĩ Gaetz. Trong lịch sử nước Mỹ, chưa từng có bị Chủ tịch Hạ viện nào bị bỏ phiếu bãi nhiệm.

Theo thứ tự kế vị tổng thống Mỹ, Chủ tịch Hạ viện xếp thứ hai sau phó tổng thống Mỹ. Thứ tự kế vị được lập ra để đảm bảo nước Mỹ có tổng thống tạm quyền nếu tổng thống đương nhiệm vì một lý do nào đó mà không thể tiếp tục giữ chức vụ.