Đằng sau cuộc chiến của Apple và Facebook: Cook và Zuckerberg tranh chấp vì "quyền riêng tư"

Chính sách quyền riêng tư mới của Apple đã đẩy mối quan hệ giữa CEO Apple - Tim Cook và Mark Zuckerberg lên một trạng thái mới.

Mặc dù Facebook và Apple không phải là đối thủ cạnh tranh trực tiếp về sản phẩm nhưng mâu thuẫn giữa hai Giám đốc điều hành của Apple và Facebook càng trở nên gay gắt do những quan điểm hoàn toàn khác nhau về tương lai của Internet.

Trong nhiều năm, các CEO lớn đã gặp nhau hàng năm tại hội nghị Sun Valley do ngân hàng đầu tư Allen & Company tổ chức. Tháng 7/2019, Tim Cook của Apple và Mark Zuckerberg của Facebook đã ngồi lại với nhau tại hội nghị để khắc phục căng thẳng giữa họ. Vào thời điểm đó, Facebook đang gặp rắc rối với vụ bê bối Cambridge Analytica vì để thông tin của hơn 50 triệu người dùng bị một công ty thu thập mà không có sự đồng ý của họ. Zuckerberg đã bị các nhà lập pháp, cơ quan quản lý và Giám đốc điều hành, bao gồm cả Cook, chỉ trích.

Theo New York Times, "Tại cuộc họp, ông Zuckerberg đã hỏi ông Cook về cách xử lý tình huống này. Ông Cook đã đáp trả một cách chua chát rằng Facebook nên xóa mọi thông tin mà công ty đã thu thập bên ngoài các ứng dụng cốt lõi của mình. Ông chủ Facebook ngay lập tức đã bị choáng váng".

Facebook dựa vào dữ liệu của người dùng để đặt quảng cáo trực tuyến và kiếm tiền. Khi Cook thúc giục Facebook ngừng thu thập thông tin, CEO Apple thực sự đang nói với Zuckerberg rằng công việc kinh doanh của Facebook không thể duy trì được. Nhưng Zuckerberg đã phớt lờ những lời đề nghị của Cook.

Hai năm sau, cuộc đối đầu giữa Zuckerberg và Cook bùng nổ thành một cuộc chiến toàn diện. Từ tuần này, tranh chấp giữa hai công ty sẽ leo thang.

Thay đổi về quyền riêng tư trên iPhone sẽ "chặn đường sống" của Facebook. Ảnh: 9to5mac.

Vào ngày 27/4, Apple đã chính thức ra mắt phiên bản mới của hệ thống iOS 14.5 và đưa ra các quy định mới về quyền riêng tư. Theo đó, các ứng dụng cần phải xin phép người dùng iPhone trước khi họ có thể theo dõi dữ liệu hành vi trực tuyến của người dùng. Nói cách khác, quy định này yêu cầu người dùng iPhone phải lựa chọn rõ ràng có cho phép các ứng dụng như Facebook theo dõi mình thông qua các ứng dụng hay website hay không.

Một trong những bí mật của quảng cáo kỹ thuật số là khi mọi người nhấp vào những ứng dụng như Spotify và Amazon trên điện thoại thông minh, các công ty như Facebook sẽ theo dõi thói quen lướt web của họ. Thông tin dữ liệu này có thể giúp nhà quảng cáo định vị chính xác sở thích của người dùng và nhắm mục tiêu quảng cáo tốt hơn.

Với tính năng mới của iOS 14.5, nhiều người dùng sẽ nói không với việc theo dõi trực tuyến, đây là một đòn giáng mạnh vào quảng cáo trực tuyến và hoạt động kinh doanh trị giá 70 tỉ USD của Facebook.

Trung tâm của cuộc xung đột là hai CEO, và sự khác biệt của họ luôn rõ ràng. Cook là một giám đốc điều hành giỏi, người đã được thăng chức tại Apple nhờ xây dựng một chuỗi cung ứng hiệu quả. Zuckerberg, từng bỏ học tại Đại học Harvard, đã xây dựng một đế chế truyền thông xã hội cho quyền tự do ngôn luận.

Với sự khác biệt sâu sắc về quan điểm của họ về tương lai kỹ thuật số, xung đột của họ cũng ngày càng gia tăng. Ông Cook muốn mọi người trả thêm tiền - thường là cho Apple - để có một phiên bản Internet an toàn hơn và riêng tư hơn. Chiến lược này cho phép Apple kiểm soát tình hình một cách chắc chắn. Nhưng Zuckerberg ủng hộ mô hình Internet "mở" và các dịch vụ như Facebook miễn phí. Trong trường hợp này, nhà quảng cáo sẽ trả tiền cho các dịch vụ.

Mối quan hệ giữa hai vị CEO ngày càng trở nên lạnh nhạt. Mặc dù Zuckerberg đã đi dạo và ăn tối với người đồng sáng lập quá cố của Apple, Steve Jobs, nhưng Mark chưa từng làm điều đó với Cook. Cook thường liên lạc với đồng sáng lập Google Larry Page, nhưng ông và Zuckerberg hiếm khi gặp nhau tại các sự kiện như Allen & Company.

Năm 2018, Microsoft National Broadcasting Corporation (MSNBC) đã hỏi Cook nếu ông ấy là Zuckerberg, ông ấy sẽ xử lý các vấn đề về quyền riêng tư của Facebook như thế nào và Cook trả lời: "Tôi sẽ không gặp phải tình huống này".

Về các tính năng bảo mật mới, Apple cho biết, "Chúng tôi chỉ tin rằng người dùng nên có các lựa chọn liên quan đến việc thu thập dữ liệu người dùng và cách những dữ liệu này được sử dụng."

Facebook cho biết, tính năng này của Apple không liên quan gì đến quyền riêng tư mà chỉ liên quan đến lợi nhuận.

Một phát ngôn viên của Facebook cho biết: "Các dịch vụ miễn phí, được hỗ trợ bởi quảng cáo trên Internet là điều cần thiết, nhưng Apple đang cố gắng viết lại các quy tắc để mang lại lợi ích cho chính mình trong khi cản trở người khác."

Bất đồng ngày càng lớn, và xích mích giữa hai công ty ngày càng tăng

Cook và Zuckerberg liên lạc lần đầu tiên cách đây hơn mười năm, khi Cook là giám đốc của Apple và Facebook chỉ là một công ty mới thành lập.

Một cựu giám đốc điều hành của Apple cho biết vào thời điểm đó, Apple coi Facebook như một công cụ để chống lại gã khổng lồ tìm kiếm Google. Trong khi đó, Google đã mở rộng sang lĩnh vực phần mềm điện thoại di động với hệ thống Android. Năm 2010, Phó chủ tịch cấp cao của Apple, Eddy Cue, đã tiếp cận Zuckerberg để hợp tác phần mềm.

Tuy nhiên, Zuckerberg đã nói với Cue rằng Apple phải đưa ra một thỏa thuận hợp tác tốt, nếu không công ty mạng xã hội sẽ đi một mình. Kể từ đó, Apple cho rằng Zuckerberg là một người kiêu ngạo.

Điều kỳ lạ của cuộc chiến này là dù thường xuyên chỉ trích, 2 công ty vẫn phụ thuộc vào nhau. Nếu không có Facebook, WhatsApp, Instagram sức hấp dẫn của iPhone đối với nhiều người dùng sẽ giảm đi rất nhiều. Ngược lại, nếu mọi người không thể sử dụng Facebook trên iPhone, họ sẽ tìm kiếm các nền tảng mạng xã hội khác.

Nhưng xích mích vẫn hình thành. Đến năm 2014, các giám đốc điều hành của Facebook bắt đầu lo lắng về ảnh hưởng của Apple đối với việc phân phối các ứng dụng của họ cho người dùng iPhone. Apple đôi khi trì hoãn việc cập nhật các ứng dụng Facebook thông qua App Store, điều này đã làm trầm trọng thêm mối lo ngại của Facebook.

Vào tháng 2/2014, ban giám đốc Facebook đã họp bàn về dự án Cobalt, dự án có thể mua lại một ứng dụng xã hội quy mô lớn. Khi đó, thế mạnh của Apple là yếu tố được Facebook cân nhắc hàng đầu. Biên bản cuộc họp cho thấy COO Facebook Sheryl Sandberg đã ủng hộ thương vụ này, một phần là để bảo vệ mạng xã hội khỏi sự kiểm soát của Apple và Google. Là một phần của cuộc điều tra của Quốc hội Mỹ về các công ty công nghệ, biên bản cuộc họp đã được công bố vào năm ngoái.

Sandberg nói rằng việc thêm một ứng dụng phổ biến khác vào sản phẩm của Facebook "khiến các nhà cung cấp hệ điều hành gặp khó khăn hơn trong việc loại trừ ứng dụng di động của công ty khỏi nền tảng di động."

Trong khi đó, Tim Cook bắt đầu có cái nhìn tiêu cực hơn về Facebook sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 và vụ bê bối Cambridge Analytica.

Cook đã quyết định giữ Apple tránh xa Facebook. Cook đã nêu ra các vấn đề về quyền riêng tư ngay từ năm 2015 và vào năm 2018, ông đã tăng cường nỗ lực trong lĩnh vực này. Apple cũng công bố khẩu hiệu mới của công ty: "Quyền riêng tư là quyền cơ bản của con người".

Điều này phù hợp với chính sách tiếp thị của Apple rằng mọi người nên mua một chiếc iPhone giá 1.000 USD để bảo vệ mình khỏi Internet.

Sau đó, tại Hội nghị các nhà phát triển toàn cầu 2018, Apple đã công bố những thay đổi công nghệ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh quảng cáo của Facebook. Thay đổi gồm trình theo dõi thời gian sử dụng thiết bị của iPhone cho phép người dùng đặt giới hạn thời gian trên một số ứng dụng nhất định, điều này ảnh hưởng đến các công ty như Facebook, vì các công ty này muốn người dùng dành nhiều thời gian hơn trên các ứng dụng để hiển thị nhiều quảng cáo hơn.

Brian Wieser, chủ tịch mảng kinh doanh của công ty quảng cáo GroupM cho biết: "Điều này thể hiện cho sức mạnh của Apple trong việc kiểm soát hệ điều hành. Facebook không thể kiểm soát vận mệnh của chính mình".

Theo quan điểm của Facebook, các biện pháp bảo mật của Apple là đạo đức giả. Ví dụ như Apple và Google đã đạt được một thỏa thuận dài hạn sinh lợi để đưa công cụ tìm kiếm ngốn dữ liệu của Google vào các sản phẩm của Apple. Nguồn tin gần Sina tiết lộ rằng Zuckerberg đã nói riêng với các cấp phó của mình rằng Facebook "cần phải giáng đòn đau vào Apple và Cook."

Và phía sau cánh gà, màn trả đũa đã bắt đầu. Năm 2017, Facebook thuê hãng truyền thông Definers Public Affairs viết và đăng tải các bài báo chỉ trích Google và Apple. CNN cho hay Definers còn dựng lên một câu chuyện về việc Apple News thiên vị cho Đảng Cộng hòa, dù Facebook một mực phủ nhận.

Apple và Facebook cũng đang bắt đầu cạnh tranh trong các lĩnh vực khác, bao gồm trò chơi di động và tai nghe thực tế ảo.

Vào thời điểm diễn ra Hội nghị Sun Valley vào năm 2019, mối quan hệ của Zuckerberg và Cook đã rơi xuống đáy. Sau đó, tình hình trở nên tồi tệ hơn.

Các quy định mới về quyền riêng tư làm trầm trọng thêm các tranh chấp

Tại Hội nghị các nhà phát triển trực tuyến của Apple được tổ chức vào tháng 6 năm ngoái, Katie Skinner, người quản lý nhóm quyền riêng tư, đã thông báo rằng Apple có kế hoạch tung ra một tính năng iPhone mới yêu cầu các ứng dụng phải có sự đồng ý của người dùng để thu thập dữ liệu.

Đối với Facebook, đây là một lời tuyên chiến. Nếu người dùng có thể chọn không bị theo dõi, điều này có thể gây hại cho hoạt động kinh doanh quảng cáo của Facebook.

Tuyên bố được đưa ra sau một trận chiến về trò chơi. Năm ngoái, Apple đã từ chối một ứng dụng trò chơi của Facebook trên App Store của mình ít nhất 5 lần cho đến khi mạng xã hội này điều chỉnh hoàn toàn ứng dụng này.

Đối vơi tính năng mới này, Apple hứng chịu chỉ trích từ nhiều công ty kiếm tiền nhờ quảng cáo, đặc biệt là Facebook. Facebook tuyên bố rằng các tính năng bảo vệ quyền riêng tư của Apple sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng khả năng quảng cáo của các doanh nghiệp nhỏ, và cho biết họ sẽ "chống lại Apple."

"Apple đã đưa ra quyết định đơn phương mà không tham khảo ý kiến ​​của những người trong ngành. Chính sách này sẽ gây ra tác hại sâu rộng cho các công ty thuộc mọi quy mô", giám đốc sản phẩm của Facebook cho biết tại cuộc họp báo.

Apple đã trì hoãn tính năng này để các ứng dụng và nhà quảng cáo có thể chuẩn bị, nhưng Cook từ chối thay đổi.

Tuy nhiên đến tháng 3, CEO Facebook lại thay đổi thái độ của mình trước động thái của Apple, nói rằng tính năng này "sẽ tốt cho hoạt động kinh doanh của Facebook".

Zuckerberg cũng thẳng thắn nói về cảm nhận của Facebook về Apple. Ông nói trong một cuộc họp hội nghị về thu nhập năm nay: "Chúng tôi ngày càng tin rằng Apple là một trong những đối thủ cạnh tranh lớn nhất của chúng tôi."

Nhưng về điểm này, Cook có ý kiến ​​khác. "Tôi nghĩ Apple và Facebook có sự cạnh tranh ở một số khía cạnh. Nhưng nếu tôi được hỏi đối thủ cạnh tranh lớn nhất của chúng tôi là ai, Facebook không có trong danh sách".