Đại biểu Quốc hội Hà Ánh Phượng: Người làm giáo dục phải không ngừng học hỏi để tránh bị tụt hậu

Khi thầy cô thay đổi, học sinh sẽ thay đổi. Nếu một người hờ hững về chuyên môn, không có kiến thức sẽ mờ nhạt, không có điểm nhấn trong xã hội.

Biến thách thức thành cơ hội

Là một đại biểu Quốc hội trẻ, đạt được nhiều thành tựu trong giáo dục cả trong nước lẫn quốc tế. Có khi nào cô phải chịu sức ép từ chính những giải thưởng của mình?

Bản thân tôi luôn muốn biến thách thức thành cơ hội. Được ghi nhận những giải thưởng quốc tế đối với tôi là một niềm vinh dự lớn lao. Bởi những giải thưởng này thể hiện được phần nào vị thế giáo dục của Việt Nam trên trường quốc tế.

Với tôi, dĩ nhiên cũng có áp lực, sức ép nào đó. Nhưng thách thức đó là một yếu tố để giúp tôi hoàn thiện hơn, phát triển hơn, đem lại nhiều giá trị tích cực hơn cho cộng đồng.

Cô luôn đột phá, tìm kiếm cái mới và cứ mải miết chinh phục chính mình. Thực tế, cô đang đi con đường khác mọi người?

Tôi không nghĩ mình đang đi con đường khác với mọi người. Trong lĩnh vực giáo dục, có rất nhiều thầy cô đang ngày đêm thầm lặng cống hiến và đem lại những giá trị tích cực cho cộng đồng. Tôi chỉ may mắn được biết đến và là đại diện cho rất nhiều thầy cô giáo ở Việt Nam được nhận những giải thưởng, danh hiệu ấy mà thôi.

Với công việc của một giáo viên, tham gia ở nhiều diễn đàn giáo dục quốc tế, có khi nào cô bị quá tải?

Có lẽ nhiều người sẽ thắc mắc tại sao tôi có thể làm được nhiều như thế nhưng lý do thì đơn giản lắm, chỉ là tôi luôn làm việc với đam mê và lòng yêu nghề chứ không phải bắt buộc phải làm. Những năng lượng tích cực đôi khi nảy sinh từ đó.

Đối với tôi, việc tham gia các diễn đàn quốc tế là cơ hội tốt để đem lại những giá trị tích cực cho bản thân, giúp tôi có thể hoàn thiện hơn.

Tôi coi đó là động lực nên cảm thấy không có nhiều sức ép. Tôi nghĩ, giải thưởng còn là cơ hội để thấy mình không bao giờ được ngừng sáng tạo, ngừng phấn đấu. Thực tế bản thân tôi đã từng trải qua giai đoạn khó khăn nhưng tôi vẫn tràn đầy năng lượng tích cực mỗi khi đến lớp.

Bên cạnh công việc của một giáo viên, tôi còn là một đại biểu Quốc hội, sẽ phải thực hiện những nhiệm vụ chính trị. Do đó, nhà trường đã sắp xếp để công việc của tôi phù hợp hơn.

Một trong những nguyên tắc khi tôi làm việc là, cái gì có thể làm từ một đến năm phút thì tôi làm luôn để tránh việc thời gian trôi qua một cách phí hoài.

Khó ở đâu, gỡ ở đó

Với không ít giải thưởng cả trong nước lẫn quốc tế, có bao giờ cô nghĩ mình xuất chúng?

Chưa bao giờ tôi nghĩ mình là một người xuất chúng. Bản thân tôi tự nhận thấy mình còn nhiều thiếu sót, cần trau dồi hơn nữa để có thể hoàn thiện hơn. Tôi luôn đặt ra những kế hoạch phát triển bản thân trong rất nhiều lĩnh vực như làm một cô giáo dạy tiếng Anh thì kiến thức về ngôn ngữ học với tôi là chưa đủ.

Ngoài giảng dạy trên lớp và thực hiện những dự án cho học sinh, tôi còn dành nhiều quỹ thời gian để tìm hiểu thêm về những lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống như kinh tế, văn hóa, các chủ đề mà xã hội đang quan tâm… Bởi với tôi, những kiến thức đó không bao giờ thừa với một công dân ở thế kỷ XXI. Tôi luôn trên tinh thần học hỏi từ chính những đồng nghiệp, bạn bè xung quanh và ngay chính từ học sinh của mình.

Con đường sự nghiệp của cô có suôn sẻ?

Tôi không nghĩ con đường sự nghiệp của mình suôn sẻ. Khi bắt đầu về trường, tôi cũng gặp thách thức từ việc môi trường của học sinh ở đó còn khó khăn, nhận thức về vai trò của tiếng Anh rất hạn chế.

Bản thân tôi có lúc cũng cảm thấy cô đơn nhưng nhờ sự giúp đỡ, hỗ trợ, ủng hộ của đồng nghiệp và bạn bè, ban giám hiệu nhà trường giúp tôi vượt “bão” thành công.

Tôi đã thay đổi theo hướng đổi mới sáng tạo, khó ở đâu thì gỡ ở đó, do đó tôi mới có thể đi lên được. Nếu chỉ có một mình thì tôi khó có thể làm được những dự án quốc tế hay những sản phẩm đem lại giá trị cho cộng đồng đến vậy.

Nhớ lại, lúc mới bắt đầu về trường dạy, tôi chuẩn bị sinh cháu đầu tiên. Tôi sinh non nên gắn liền với bệnh viện và khoảng thời gian đó tôi phải sắp xếp công việc để đi chữa bệnh cho con di chuyển từ Phú Thọ - Hà Nội và từ Hà Nội - Phú Thọ trong suốt hai năm đầu.

Thực sự thời gian đó, tôi đã nỗ lực và quyết tâm đến cùng để thu xếp việc nhà và việc trường. Tôi vẫn nhớ ngày đi thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, con tôi còn thức trắng đêm, hôm sau vẫn quyết tâm lên giảng đường để thi.

Dạo đó, con tôi mắc bệnh nan y, có những lúc tôi đã cảm thấy rất suy sụp. Việc vừa nuôi con, con thường xuyên ốm, đi viện và việc lên lớp đúng là quá vất vả. Nghĩ lại, tôi cảm thấy nếu không có sự hỗ trợ của gia đình, nhà trường, đồng nghiệp thì tôi khó có thể vượt qua. Nhưng “thép đã tôi thế đấy”, dường như những khó khăn đã giúp tôi mạnh mẽ hơn.

Có những lúc cuộc sống đã thử thách tôi, suy cho cùng đó lại là những bài học trong hành trang trưởng thành của mình.

Luôn trong tâm thế chia sẻ kiến thức

Vừa qua, cô trò được mời làm báo cáo viên tại hội nghị của UNICEF 2021. Cô đã chia sẻ những gì tại hội nghị này?

Trong tháng 12 vừa qua, cô trò chúng tôi rất vinh dự khi được trở thành diễn giả của Hội nghị thượng đỉnh UNICEF 2021, cũng là hai cô trò người Việt duy nhất được mời để báo cáo tại hội thảo. Trong phiên hội thảo này, là một giáo viên, tôi chia sẻ về phương pháp và những kỹ thuật dạy học tích cực, gắn liền với công nghệ để giúp học sinh có kết quả tốt hơn, truyền cảm hứng hơn đến học sinh.

Đó là mô hình lớp học xuyên biên giới, phương pháp dạy học bằng phim... Tôi cũng đã chia sẻ những dự án dạy học quốc tế của mình đã tạo được một giá trị rất lan tỏa trong cộng đồng, như Dự án phòng chống bạo lực trong không gian mạng, Dự án nói không với ống hút nhựa, Dự án thư viện hạnh phúc.

Theo cô, cần làm gì để học sinh Việt có thể bước ra thế giới một cách dễ dàng hơn?

Giáo dục là vũ khí mạnh nhất thay đổi được thế giới. Với tôi, giáo dục không chỉ dạy kiến thức mà hướng đến phát triển năng lực và phẩm chất của một con người. Bản thân tôi luôn tâm niệm, người làm giáo dục phải không ngừng học để tránh bị tụt hậu. Ngoài ra, tôi luôn trong tâm thế chia sẻ kiến thức.

Học sinh thế kỷ XXI sẽ gặp nhiều thách thức và cả những cơ hội, quan trọng là các em cần phải tự tin, linh hoạt trong mọi tình huống. Đồng thời, các em phải không ngừng học hỏi, trau dồi và phát triển bản thân.

Giáo viên cũng vậy, giống cái mốc định vị của mỗi người với thế giới này. Nếu một người hờ hững về chuyên môn, không có kiến thức sẽ mờ nhạt, không có điểm nhấn trong xã hội, trong đám đông.

Tôi quan niệm, khi thầy cô thay đổi, học sinh sẽ thay đổi. Do đó, tôi luôn nỗ lực hết mình để dạy học bằng các phương pháp sáng tạo. Tôi mong các em luôn chủ động, tự tin, để sẵn sàng bắt kịp và hòa nhập với sự phát triển tri thức toàn cầu.