Đại biểu lo địa phương không đủ tiền cho chương trình phát triển văn hóa

Nhiều đại biểu Quốc hội lo địa phương quá sức khi phải bỏ từ ngân sách của tỉnh ra hơn 30.000 tỷ đồng để thực hiện Chương trình phát triển văn hóa theo đề xuất của Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch.

Sáng 3/6, Bộ trưởng Văn hóa Thể thao Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035. Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2025-2030 là 122.250 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương 77.000 tỷ đồng, ngân sách địa phương khoảng 30.250 tỷ đồng (chiếm 24,6%), huy động xã hội hóa 15.000 tỷ đồng.

Tổng nguồn vốn này theo Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch là "phù hợp, đảm bảo khả năng đáp ứng nguồn lực của ngân sách nhà nước". Tuy nhiên, đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết nhiều ý kiến trong Ủy ban đánh giá tỷ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương chiếm 24,6% là khó thực hiện, nhất là đối với các địa phương có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn.

Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ căn cứ xác định tỷ lệ vốn ngân sách trung ương và vốn ngân sách địa phương, cơ sở xác định cơ cấu vốn đối ứng từ ngân sách địa phương. "Cần đánh giá sát hơn khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương và tính toán đề xuất mức bố trí ngân vốn sách địa phương phù hợp hơn với tình hình thực tiễn", ông Vinh nói.

Chương trình nghệ thuật sân khấu hóa tại lễ hội du lịch biển Sầm Sơn 2024. Ảnh: Lê Hoàng

Một số thành viên Ủy ban cũng băn khoăn khi tổng số vốn dự kiến dành cho Chương trình khá lớn, cao hơn so với các Chương trình mục tiêu quốc gia đang thực hiện. Vì vậy, Ủy ban Đề nghị Chính phủ làm rõ căn cứ để xác định tổng mức vốn của Chương trình.

Theo quy định của Luật Đầu tư công, do chưa đến thời điểm để dự toán nguồn lực cho Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục cho rằng "chưa có cơ sở để thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho Chương trình".

Ủy ban đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng căn cứ đề xuất tổng mức vốn đầu tư căn cứ phân bổ vốn hằng năm, tính toán kỹ lưỡng về khả năng thực hiện, giải ngân Chương trình để bảo đảm phù hợp với thực tiễn.

Theo báo cáo của Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Chương trình có 7 mục tiêu tổng quát gồm: xây dựng, hoàn thiện, chuẩn mực đạo đức, hệ giá trị con người, gia đình Việt Nam; nâng cao đời sống tinh thần; bảo tồn và phát huy giá trị các di sản; tập trung nguồn lực đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, chất lượng, hiệu quả cho phát triển văn hóa; xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ, chuyên gia đầu ngành chuyên nghiệp, chất lượng cao; nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế thông qua phát huy sức mạnh mềm, hội nhập quốc tế về văn hóa.

Ủy ban Văn hóa - Giáo dục đánh giá hệ thống chỉ tiêu của Chương trình chưa được thuyết minh cụ thể về cơ sở khoa học. Nhiều chỉ tiêu hỗn hợp, ghép nhiều nội dung khác nhau, dẫn đến khó thống kê, khó thực hiện, khó đánh giá kết quả. Một số chỉ tiêu còn cao so với thực tế, chưa phù hợp với yếu tố đặc thù của từng vùng, từng địa phương.

Bên cạnh đó, nhiều nội dung chưa được thiết kế hợp lý, chưa phân cấp rõ ràng về trách nhiệm quản lý, thanh tra, kiểm tra và đánh giá kết quả thực hiện. Ủy ban đề nghị ban soạn thảo tiếp tục rà soát, đánh giá kỹ lưỡng, nghiên cứu điều chỉnh và sắp xếp các nội dung cụ thể, bảo đảm tính khả thi.