Cựu Chủ tịch Đà Nẵng Trần Văn Minh thừa nhận '22 nhà, đất công sản có sai phạm là tài sản Nhà nước'

VKS cho biết, trong quá trình trả lời thẩm vấn, các bị cáo là cấp dưới của hai cựu chủ tịch đều thừa nhận hành vi vi phạm pháp luật là theo chỉ đạo cấp trên. Tuy nhiên bị cáo Trần Văn Minh lại khẳng định những chủ trương, quyết định đã thực hiện đều phù hợp pháp luật.

Chiều qua (4/1), đại diện VKSND xét hỏi bị cáo Văn Hữu Chiến để làm rõ việc ký quyết định thu hồi rồi giao dự án 29 ha đất thuộc Khu đô thị Quốc tế Đa Phước cho Công ty cổ phần Xây dựng 79 của Phan Văn Anh Vũ không qua đấu giá.

Theo Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự ở Trung ương, giá trị quyền sử dụng đất và tài sản trên đất theo giá thị trường của dự án 29 ha tại thời điểm khởi tố vụ án là 11.300 tỷ đồng, còn giá thị trường lúc đó là gần 4.800 tỷ.

Tuy nhiên, giá chuyển nhượng cho phía Vũ chỉ là 87 tỷ. Cơ quan tố tụng cáo buộc việc ký quyết định này của ông Chiến là trái quy định, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 11.200 tỷ đồng.

Giải thích lý do ký quyết định 5870 thu hồi, giao toàn bộ 29ha đất này cho Công ty Cổ phần Xây dựng 79 của Phan Văn Anh Vũ, bị cáo Chiến cho hay việc ký căn cứ vào nhiều yếu tố như: thoả thuận nguyên tắc (chủ tịch Trần Văn Minh thay mặt UBND Đà Nẵng ký với công ty Daewon – Hàn Quốc), công ty Daewon cũng yêu cầu giao đất cho Công ty Xây dựng 79, báo cáo của Sở Tài nguyên môi trường, hai quy hoạch chi tiết, sơ đồ ranh giới, ý kiến chỉ đạo của chủ tịch Minh....

Ông Chiến giải thích thời điểm đó bất động sản Đà Nẵng đóng băng. Còn cơ quan tham mưu báo khu 29 ha là đất mặt nước như lời khai của ông Minh. Căn cứ thỏa thuận mua bán với doanh nghiệp nước ngoài được giao khu đất này, thành phố giữ nguyên giá bán 300.000 đồng/m2 từ năm 2006.

Khi bị yêu cầu chứng minh câu trả lời này, ông Chiến nói "đó là thoả thuận nguyên tắc". Tuy nhiên, công tố viên giải thích và dẫn luận để chứng minh đây không phải cơ sở pháp lý để của việc giao đất. "Chủ trương chung của thành phố có phải văn bản pháp luật không?", VKS hỏi. Ông Chiến một mực nói xin được thông cảm vì thời điểm đó chỉ thực hiện theo chủ trương chung của thành phố.

"Bị cáo không phải người quyết định mà chỉ làm theo sự phân công", ông Chiến trình bày.

Ông Chiến lý giải dù được phân công phụ trách mảng tài nguyên - môi trường nhưng việc bán nhà đất công thì do chủ tịch thời đó là ông Trần Văn Minh trực tiếp giải quyết. Ngoài ra, thời điểm đó thành phố như đại công trường, bị cáo không thể kiểm tra, giám sát hết.

Cũng trong phiên tòa chiều 4/1, bị cáo Trần Văn Minh (cựu Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng) được yêu cầu trả lời thẩm vấn khá nhiều. Ông Minh bị cáo buộc đã ký ban hành các văn bản pháp lý chỉ đạo chủ trương quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước đối với việc sắp xếp, xử lý các cơ sở nhà, đất công sản và quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố.

Các công văn, quyết định này trái với các quy định của Nghị định số 61/CP về mua bán và kinh doanh nhà ở, quyết định 09/2007 của Thủ tướng về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước và các quy định của pháp luật về đất đai.

Trước những lời khai của bị cáo Trần Văn Minh tại tòa, VKS cho biết cơ quan truy tố "cảm thấy rất gợn" bởi lẽ trong quá trình trả lời thẩm vấn, các bị cáo là cấp dưới của hai cựu chủ tịch đều thừa nhận hành vi vi phạm pháp luật theo chỉ đạo cấp trên. Tuy nhiên bị cáo Minh lại khẳng định những chủ trương, quyết định đã thực hiện đều phù hợp pháp luật.

Trả lời xét hỏi của đại diện VKS, ông Minh thừa nhận 22 nhà, đất công sản mà cáo trạng xác định có sai phạm và truy tố trong vụ án là tài sản Nhà nước. Tuy nhiên, cựu chủ tịch Đà Nẵng cho rằng, những nhà, đất này không thuộc diện nhà ở nên không phải đối tượng chịu sự điều chỉnh của Nghị định 61/1994 như cáo trạng truy tố vì các công ty mua lại để kinh doanh chứ không phải để ở.

Cựu chủ tịch Đà Nẵng trích dẫn Nghị định 38 năm 2000 trong đó có nội dung cho phép giảm 10% tiền sử dụng đất khi mua. Tuy nhiên, đại diện VKSND nói Nghị định 38 được hướng dẫn bằng Luật đất đai năm 1993. Còn sai phạm tại 22 nhà đất công sản trong vụ án này diễn ra năm 2004 nên cần áp dụng Luật đất đai năm 2003.

"Do vậy, phải chăng là bị cáo đang áp dụng luật đất đai cũ. Nghị định 38 đã được thay thế bằng Nghị định 198 năm 2004, những người mua tài sản nhà nước không qua đấu giá thì không được giảm tiền sử dụng đất", đại diện VKS hỏi.

Bị cáo Minh lại biện luận Nghị định 38 hết hiệu lực năm 2004 thì Đà Nẵng có Quyết định 13 của Thủ tướng cho cơ chế riêng. Viện kiểm sát cắt ngang lời khai của ông Minh vì cho rằng đang làm rõ hành vi vi phạm luật hình sự của bị cáo.

Khi được hỏi quen Phan Văn Anh Vũ từ thời điểm nào, cựu chủ tịch Đà Nẵng nói không rõ ngày tháng mà chỉ trả lời trong thời gian làm chủ tịch từ năm 2006 - 2011. Trước lời khai trên, VKS cho rằng bị cáo nói trái ngược với lời khai tại cơ quan điều tra.

Tiếp đó, VKSND thẩm vấn giám định viên tư pháp của Bộ Xây dựng để kiểm chứng lời khai của bị cáo Trần Văn Minh.

Giám định viên cho biết, ngày 1/11/2007, UBND TP Đà Nẵng có quyết định do bị cáo Minh ký. Trong đó, điều 1 có nêu: “Đối với nhà đất thuộc sở hữu nhà nước hiện đang cho các tổ chức, cá nhân thuê ở khi được TP phê duyệt bán nhà hoặc chuyển quyền sử dụng đất theo diện công sản, nếu nộp tiền một lần…”.

Điều này trái với Nghị định 61/1994. Bởi những người đang thuê nhà ở của nhà nước thì được mua, nhưng khi mua thì phải theo các quy định của Nghị định 61/1994. Tuy nhiên, TP Đà Nẵng lại thực hiện bán theo diện công sản, trái với quy định pháp luật.

Giám định viên cũng nhắc tới Nghị định 38/2000 - quy định mà ông Minh viện dẫn để cho rằng việc giảm 10% tiền sử dụng đất là hợp lý.

Theo giám định viên, tháng 10/2004, nghị định này hết hiệu lực, thay thế bằng Nghị định 198/2004. Do vậy các quyết định của Chủ tịch UBND TP sau thời điểm này là trái với Nghị định 198 vì Nghị định 198 không quy định việc giảm tiền sử dụng đất.

Tương tự, với Quyết định 140/2008 mà cựu chủ tịch Đà Nẵng đưa ra, có ba trường hợp được bán nhà đất công sản chỉ định. Thứ nhất là sau thời hạn thông báo đấu giá mà chỉ có một tổ chức tham gia. Thứ hai là bán để phục vụ mục đích xã hội hóa.

Thứ ba là bán cho những tổ chức cá nhân đang thuê cơ sở nhà đất đó nhưng với điều kiện phải nằm trong phương án tổng thể sắp xếp đã được phê duyệt, và phải là Sở Tài chính thẩm định giá để trình UBND cấp tỉnh phê duyệt.

Từ đó, giám định viên cho rằng, nếu bán mà không đáp ứng đủ các điều kiện đó thì có nghĩa là trái với quyết định của Thủ tướng.

Theo cáo trạng của VKSND Tối cao, vì những động cơ khác nhau, trong giai đoạn 2006-2014, bị can Trần Văn Minh (Chủ tịch UBND Đà Nẵng giai đoạn 2006-2011) và các đồng phạm đã giúp Vũ "Nhôm" thu lợi bất chính đặc biệt lớn thông qua việc nhận chuyển giao tài sản, quyền quản lý, khai thác 22 nhà, đất công sản và 7 dự án đất.

Là người giữ cương vị cao nhất tại UBND Đà Nẵng, ông Trần Văn Minh bị cáo buộc phạm tội với vai trò chính; trực tiếp cùng các bị can thực hiện hành vi phạm tội tại 7 dự án bất động sản và 18 nhà, đất công sản.

Ông Văn Hữu Chiến (Chủ tịch UBND Đà Nẵng giai đoạn 2011-2014) bị cáo buộc khi giữ chức Phó chủ tịch UBND Đà Nẵng đã ký các văn bản đồng ý với chủ trương của ông Minh để hoàn thành thủ tục cho phép chuyển nhượng và phê duyệt giá với 22 nhà đất công sản không đúng quy trình. Việc này tạo điều kiện cho Vũ "nhôm" mua được 15 nhà, đất. Trong giai đoạn làm chủ tịch, ông liên quan hai lô nhà đất công sản.

Ông Chiến cùng ông Minh và các đồng phạm gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước tại thời điểm cơ quan điều tra phát hiện là hơn 2.422 tỷ đồng. Trong quá trình điều tra, hai cựu chủ tịch Đà Nẵng được đánh giá có thái độ khai báo thành khẩn.

Vũ "nhôm" bị VKSND Tối cao đánh giá không hợp tác khai báo, không thừa nhận hành vi phạm tội. Tuy nhiên, căn cứ kết quả điều tra, cơ quan công tố cho rằng đủ cơ sở xác định Vũ "nhôm" đã lợi dụng chủ trương trái pháp luật tại các văn bản pháp lý do bị can Minh ký để đầu cơ, thâu tóm thị trường bất động sản ở Đà Nẵng.

Cũng theo cáo trạng, ngoài 4 bất động sản trị giá trên 874 tỷ đồng đã được tòa án tuyên thu hồi tài sản cho Nhà nước (Bản án hình sự phúc thẩm số 346 ngày 13/6/2019 của TAND Cấp cao tại Hà Nội), toàn bộ 42 tài sản là bất động sản liên quan đến hành vi phạm tội hoặc sở hữu của Vũ "nhôm" được kê biên trong vụ án này.