Cuộc di cư khủng khiếp nhất lịch sử của Afghanistan

Làn sóng di cư mới hình thành sau khi Taliban lên nắm quyền ở Afghanistan, khiến nhiều người dân ở quốc gia Nam Á bỏ chạy sang các nước láng giềng và tới “miền đất hứa” châu Âu.

Dòng người tị nạn rời bỏ Afghanistan đang tạo ra thách thức mới cho các nước Liên minh châu Âu (EU) khi khối này chưa sẵn sàng tiếp nhận một làn sóng tị nạn mới sau cuộc khủng hoảng di cư năm 2015. EU kêu gọi tăng cường giúp các nước láng giềng của Afghanistan để ngăn dòng người di cư tiếp tục tràn vào châu Âu, tránh cho “lục địa già” bị tái diễn một kịch bản xấu.

Lầu Năm Góc thông báo quân đội Mỹ đã hoàn tất kế hoạch rút khỏi Afghanistan ngày 30/8, kết thúc cuộc chiến kéo dài 20 năm tại quốc gia Tây Nam Á này.

Tuy nhiên, khi mà hoạt động sơ tán quân đội Mỹ vừa “hạ nhiệt”, cũng là lúc Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR) bày tỏ những lo ngại về nguy cơ từ cuộc khủng hoảng di cư.

Theo UNHCR, tại Iran và Pakistan đang có 2,2 triệu người Afghanistan tị nạn. Người đứng đầu UNHCR Filippo Grandi kêu gọi các nước láng giềng với Afghanistan mở cửa biên giới cũng như các nước khác chia sẻ trách nhiệm nhân đạo với những “người hàng xóm” của Afghanistan.

UNHCR cho biết, từ đầu năm tới nay có khoảng 400.000 người Afghanistan đã buộc phải rời bỏ nhà cửa. Đại diện của UNHCR tại Afghanistan Caroline Van Buren cho hay, hằng tuần có khoảng 20.000 đến 30.000 người rời khỏi đất nước.

Các quốc gia Liên minh châu Âu lo ngại việc tiếp quản của Taliban ở Afghanistan có thể kích hoạt một cuộc khủng hoảng giống như năm 2015-2016, khi hơn một triệu người di cư đến EU từ các nước Trung Đông, khiến hệ thống an ninh, phúc lợi xã hội người dân không được đảm bảo.

Ưu tiên của EU lúc này là đảm bảo cho những người cần được bảo vệ quốc tế có thể được tiếp nhận “trong khu vực”, nghĩa là ở các nước láng giềng của Afghanistan như Pakistan, nhằm tránh dòng người di cư bất hợp pháp quy mô lớn đến EU.

Khả năng tiếp nhận người tị nạn Afghanistan của châu Âu là có giới hạn. Do đó, cần có sự hợp tác mạnh mẽ, đặc biệt với sự tham gia nhiều hơn nữa của các nước láng giềng. EU sẽ hỗ trợ tài chính cho các quốc gia này.

Ủy ban cứu hộ quốc tế ước tính, EU cần phải thiết lập một cơ chế tái định cư mới để có thể tiếp nhận ít nhất 30.000 người Afghanistan trong vòng 12 tháng tới. Vấn đề mà tất cả các nước châu Âu nhất trí hướng tới là phải bằng mọi giá đảm bảo cuộc khủng hoảng Afghanistan không gây nguy cơ an ninh cho người dân EU.

Để chia sẻ gánh nặng đón tiếp người di cư đang đặt lên vai những quốc gia láng giềng của Afghanistan và giảm bớt nguy cơ khủng hoảng nhân đạo, Liên Hợp Quốc đang rất cần tinh thần sẵn sàng “chia lửa” của các quốc gia nêu trên.

Tuy nhiên, về lâu dài, cách tốt nhất để cộng đồng quốc tế ngăn chặn khủng hoảng nhân đạo ở Afghanistan là giúp quốc gia này tái thiết, từng bước hội nhập quốc tế, xây dựng đất nước hòa bình, ổn định và phát triển.