Cuộc chiến ở Ukraine khiến kinh tế châu Âu không thể trở lại trạng thái bình thường

Các nhà kinh tế cho rằng cuộc chiến ở Ukraine và các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Nga sẽ gây ra những thay đổi lớn hơn nhiều với nền kinh tế và thị trường châu Âu so với các cuộc khủng hoảng trước đó như đại dịch COVID-19

Theo kênh CNBC, sau khi Nga đưa quân vào Ukaine, các nhà lãnh đạo châu Âu đã buộc phải nhanh chóng đẩy nhanh các kế hoạch nhằm giảm bớt phụ thuộc quá nhiều vào năng lượng Nga. Ngày 7/4, Nghị viện châu Âu đã kêu gọi cấm vận ngay lập tức và toàn bộ đối với dầu mỏ, than đá, nhiên liệu hạt nhân và khí đốt của Nga.

Tuy nhiên, tách rời phụ thuộc vào năng lượng Nga sẽ khiến nền kinh tế tế châu Âu phải trả giá, đẩy lạm phát vốn đã cao lên mức kỷ lục và đe dọa làm suy yếu quá trình phục hồi sản xuất bắt đầu vào năm ngoái khi các nền kinh tế cố gắng tăng trưởng sau đại dịch COVID-19.

Tuần trước, Trưởng bộ phận Nghiên cứu Vĩ mô Toàn cầu của ING, ông Carsten Brzeski, lưu ý rằng châu Âu đặc biệt có nguy cơ mất khả năng cạnh tranh quốc tế do hậu quả của chiến tranh ở Ukraine.

Ông Brzeski nói: “Đối với châu Âu, chiến tranh ở Ukraine là yếu tố thay đổi mạnh mẽ hơn là đại dịch. Tôi không chỉ nói về các chính sách an ninh và quốc phòng mà đặc biệt là nói về toàn bộ nền kinh tế. Mô hình kinh tế cơ bản khu vực đồng euro đang suy giảm. Đó là một nền kinh tế định hướng xuất khẩu với xương sống là công nghiệp và phụ thuộc nhiều hơn vào nhập khẩu năng lượng”.

Sau khi hưởng lợi từ toàn cầu hóa và phân công lao động trong những thập kỷ gần đây, khu vực đồng euro đang phải đẩy mạnh quá trình chuyển đổi xanh và theo đuổi quyền tự chủ về năng lượng, đồng thời tăng cường chi tiêu cho quốc phòng, số hóa và giáo dục. Ông Brzeski mô tả đây là thách thức mà châu Âu có thể vượt qua thành công, thậm chí buộc phải thành công.

Ông nhận định: “Nếu thành công, châu Âu sẽ có vị thế tốt. Nhưng áp lực về tài chính và thu nhập của các hộ gia đình sẽ vẫn còn rất lớn cho đến khi thành công. Châu Âu đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân đạo và quá trình chuyển đổi kinh tế quan trọng. Cuộc chiến đang diễn ra trong ‘ổ bánh mì’ của châu Âu, một khu vực sản xuất ngũ cốc và ngô chủ chốt. Giá lương thực sẽ tăng cao chưa từng thấy. Lạm phát cao hơn ở các nền kinh tế phát triển có thể là vấn đề sinh tử ở các nền kinh tế đang phát triển”.

Người dân mua hàng tại siêu thị ở Vienna, Áo. Ảnh: AFP/ TTXVN

Theo ông Brzeski, thị trường tài chính đã bị lạc hướng khi chứng khoán châu Âu tăng cao hơn và nền kinh tế châu Âu không thể quay lại trạng thái bình thường vào lúc này.

Sự thay đổi cơ bản này đối với nền kinh tế châu Âu, và trong thực tế là thay đổi toàn cầu, sẽ gây thêm áp lực lên các ngân hàng trung ương và các chính phủ đang bị kẹt ở vị trí khó khăn.

Trong một ghi chú ngày 7/4, ngân hàng BNP Paribas đã dự đoán rằng xu hướng giảm phát thải carbon, chi tiêu chính phủ và nợ cao hơn, nhiều cản trở với toàn cầu hóa, áp lực lạm phát cao hơn sẽ là một chủ đề lâu dài.

Nhà kinh tế cấp cao tại châu Âu của BNP Paribas, ông Spyros Andreopoulos cho biết: “Bối cảnh này tạo ra cho các ngân hàng trung ương môi trường thách thức hơn khi thực hiện chính sách và giữ lạm phát ở mức mục tiêu. Môi trường này không chỉ làm giảm khả năng cam kết với đường lối chính sách nhất định mà còn dễ mắc sai lầm chính sách hơn”.

Ông cũng lưu ý rằng tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát cuối cùng sẽ gây khó khăn cho giới chức tài chính. Ông Andreopoulos nói: “Mặc dù đây không phải là mối quan tâm ngay lập tức, nhưng môi trường lãi suất cao hơn cũng có thể thay đổi tính toán tài khóa. Cuối cùng, lo ngại về tính bền vững của nợ có thể xuất hiện trở lại”.

Lạm phát thấp trong suốt lịch sử gần đây của khu vực đồng euro có nghĩa là Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) không bao giờ buộc phải lựa chọn giữa bền vững tài khóa và theo đuổi mục tiêu lạm phát.

Ông Andreopoulos nói: “Trong khoảng thời gian này, ECB đang phải thắt chặt chính sách để kiềm chế lạm phát trong bối cảnh nợ công thậm chí còn cao hơn, đại dịch gây hậu quả nặng nề và áp lực gia tăng lên ví tiền của người dân”.