Cuộc chiến dầu mỏ của Nga mới chỉ là bước khởi động

Tờ The National Interest đăng bài viết của tác giả Blaise Malley với tựa đề “Cuộc chiến dầu mỏ của Nga mới chỉ là bước khởi động”, trong đó có một số nhận định và đánh giá đáng chú ý.

Theo bài viết, nếu Nga vẫn giữ vai trò chi phối thị trường dầu mỏ thì có thể dẫn đến một cuộc chiến tổn thất nặng nề giữa Nga và phương Tây. Ngày 2/9/2022, tại cuộc họp của Bộ trưởng Tài chính G7, những người đứng đầu ngành tài chính của nhóm đã đưa ra một kế hoạch nhằm hạn chế sự chi phối của Nga đối với dầu thô và các sản phẩm khí đốt liên quan.

Mục đích chính là giúp Mỹ và phương Tây giành quyền kiểm soát đối với các dịch vụ bảo hiểm và vận chuyển dầu mỏ và khí đốt được cho là không đủ tiêu chuẩn, buộc Nga phải tuân thủ trong việc vận chuyển và xuất khẩu dầu khí ra nước ngoài. Thời điểm áp dụng đối với các sản phẩm dầu thô bắt đầu từ 5/12/2022 và các sản phẩm tinh chế có hiệu lực sau đó hai tháng.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen gọi động thái này là “một bước tiến quan trọng trong việc đạt được mục tiêu kép của Mỹ và phương Tây trong việc gây áp lực giảm giá năng lượng toàn cầu” và khiến các nước từ chối nhập khẩu dầu mỏ từ Nga. Điều đó sẽ làm giảm nguồn thu chủ yếu của Nga. Quy định mới này cũng làm tăng trọng lượng các biện pháp trừng phạt chưa từng có mà Mỹ và phương Tây áp đặt đối với Nga.

Về phản ứng của Nga trước các động thái mới của Mỹ và phương Tây, trên phương diện lý thuyết, các chuyên gia cho rằng nhiều khả năng Nga sẽ phải tuân thủ quy định mới ngay cả khi bị giảm nguồn thu từ sản phẩm dầu khí. Tuy nhiên, các chuyên gia và cựu quan chức của tập đoàn năng lượng Nga Gazprom lại cho rằng Nga đang đi nước cờ chiến lược khó đoán định.

Tổng thống Vladimir Putin đã từng đe dọa trả đũa các nước tham gia vào việc áp giá trần đối với dầu thô và sản phẩm tinh chế từ dầu mỏ của Nga. Hiện nay, Nga lên án mạnh mẽ kế hoạch này của Mỹ và phương Tây, đồng thời tìm cách thiết lập mức giá sàn dầu thô riêng cho Nga, cấm các nhà sản xuất dầu mỏ của Nga được xuất khẩu với mức giá thấp hơn mức giá sàn quy định. Với quy định này của Nga và tham chiếu với biện pháp của Mỹ và phương Tây, thì chắc chắn chính phủ nhiều nước có thể phớt lờ lệnh cấm của Mỹ và phương Tây để tìm đến với Nga.

Bên cạnh đó, các nước thuộc Tổ chức các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), trong đó có Saudi Arabia có thể không thể ủng hộ ý tưởng của Mỹ và phương Tây, vì lý các biện pháp của phương Tây không có lợi cho quốc gia này. Mặc dù Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đến Riyadh để vận động Saudi Arabia khai thác và đảm bảo nguồn cung dầu khí cho thị trường thế giới nhằm gây bất lợi cho Nga, nhưng Saudi Arabia và một số nước thành viên OPEC lại có thiên hướng ủng hộ Nga hơn, nhất là khi giá dầu giảm, các nước OPEC đã đồng ý với Nga trong việc giảm khai thác.

Nếu không tìm kiếm được sự giúp đỡ của OPEC, Mỹ và phương Tây có thể tìm đến với Trung Quốc và Ấn Độ, hai cường quốc kinh tế và duy trì lượng nhập khẩu lớn dầu khí từ Nga. Bộ trưởng Dầu khí Ấn Độ cho biết sẽ xem xét đề xuất của Mỹ và phương Tây, nhưng cuối cùng Ấn Độ vẫn khẳng định không thể thay đổi hình thức hợp tác với Nga trong lĩnh vực dầu khí. Trong khi đó, Trung Quốc đáp lại Mỹ và châu Âu với thông điệp mong muốn các nước cùng nỗ lực tiến hành tham vấn, đối thoại để giảm căng thẳng, không nên làm tình hình thêm trầm trọng.

Cuối cùng, khi nhiều nước không đồng tình với đề xuất của Mỹ và phương Tây, Nga sẽ không chấp nhận các biện pháp gây áp lực của phương Tây. Và nếu Tổng thống Putin quyết định ngừng xuất khẩu dầu sang các nước áp dụng mức quy định của phương Tây trước tháng 12/2022, điều này sẽ làm giá dầu tăng vọt, gây bất lợi cho Mỹ trước thềm cuộc bầu cử giữa kỳ (11/2022). Đây có thể là căn nguyên nổ ra một cuộc chiến dầu mỏ gây ảnh hưởng tiêu cực giữa Nga và phương Tây./.