Công ty Fintech và Ngân hàng: Đối thủ hay bạn tốt?

Những làn gió mới từ các công ty Fintech- tổ chức cung cấp các dịch vụ tài chính trên nền tảng công nghệ cao - đang thổi vào thi trường tài chính Việt Nam, đem đến những trải nghiệm mới mẻ cho người dùng. Liệu những giá trị mà các công ty Fintech mang lại sẽ là người bạn mới hỗ trợ cho các định chế tài chính lâu đời cho ngân hàng hay mở ra cuộc chiến mới?

Tổng quan về Fintech

Fintech được viết tắt từ cụm từ Financial Technology với ý nghĩa ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động cung cấp dịch vụ và sử dụng dịch vụ trong lĩnh vực tài chính. Nói một cách gần gũi và dễ hiểu nhất các công ty Fintech áp dụng các công nghệ đổi mới, sáng tạo và hiện đại cho lĩnh vực tài chính, nhằm mang tới cho khách hàng các giải pháp/dịch vụ tài chính minh bạch, hiệu quả và nhanh chóng với chi phí thấp hơn so với các dịch vụ tài chính truyền thống. Tuy vậy, đến nay chúng ta vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất về mặt pháp lý cho thuật ngữ Fintech. Các tổ chức Fintech thường cung cấp các dịch vụ chính có thể kể đến:

1. Dịch vụ tín dụng, tiền gửi và huy động vốn

2. Dịch vụ thanh toán, bù trừ và quyết toán, bao gồm cả tiền kỹ thuật số

3. Dịch vụ quản lý đầu tư -thương mại

4. Bảo hiểm

Điều gì tạo ra sự phát triển của Fintech?

Trong đó ở thị trường Việt Nam, dịch vụ thanh toán điện tử và cho vay ngang hàng đang là hai phân khúc chủ đạo chiếm gần một nửa tổng tỷ trọng. Các dịch vụ khác như quản lý tài chính, tín dụng, quản lý đầu tư và bảo hiểm mặc dù đã rất phát triển ở thị trường Âu- Mỹ nhưng vẫn còn rất mới mẻ, sơ khai ở thị trường nước ta. Tuy vậy, điều kiện khách quan thuận lợi trong những năm gần đây đã tạo ra những động lực to lớn cho các tổ chức Fintech. Sự phát triển vũ bão của thương mại điện tử khiến người dùng rất cần có một giải pháp thanh toán trực tuyến nhanh chóng và tiện lợi và sản phẩm ví điện tử của các công ty Fintech đã giải quyết được nhu cầu đó. Thêm vào đó, đại dịch Covid-19 đã tạo ra một cú đẩy cho việc thanh toán tiền mặt sang thanh toán điện tử diễn ra nhanh chóng hơn bao giờ hết. Và sự cách trở địa lý giữa người dùng và các dịch vụ tài chính ngân hàng gần như được xóa bỏ nhờ vào sự có mặt của Fintech.

Fintech mang đến sự thay đổi tích cực cho Ngân hàng như thế nào?

Từ khi có sự xuất hiện của hình thức thanh toán trực tuyến (mobile banking, internet banking) chúng ta có thể thấy được công nghệ và Ngân hàng sẽ là một bộ đôi không thể thiếu trong thời đại mới. Các công ty Fintech là động lực khiến các ngân hàng thương mại chuyển đổi số mạnh mẽ hơn nhằm đáp ứng các nhu cầu ngày càng đa dạng và khắt khe hơn của khách hàng. Trong những năm gần đây, cuộc đua chuyển đổi số giữa các ngân hàng đã và đang diễn ra hết sức quyết liệt. Kết quả cho thấy những ngân hàng có sự đầu tư và thay đổi mạnh mẽ về mặt kỹ thuật số đã nắm được lượng lớn CASA ( TCB 47.05%, MSB 36,72%, VCB 34% - Kết quả quý II/2022) và từ đó thu hút các khách hàng mới và tạo lợi thế cạnh tranh cho ngân hàng và chiếm được thị trường khách hàng trẻ tiềm năng.

Các giải pháp Fintech hỗ trợ ngân hàng trong quy trình mở và đóng tài khoản, quản lý thẻ, quản lý tài chính cá nhân, Bancassurance (phân phối bảo hiểm qua ngân hàng), hệ sinh thái dịch vụ tài chính và quản lý tài khoản tổng hợp, dịch vụ đầu tư.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (ML), phân tích dữ liệu nâng cao, công nghệ sổ cái phân tán (DLT), điện toán đám mây và các giao diện lập trình ứng dụng (Application programming interfaces - APIs) giúp Ngân hàng đa dạng hóa các sản phẩm của mình và sang tạo các dịch vụ mở rộng khác, đồng thời tăng cường tính bảo mật thông tin khách hàng.

Lợi ích của sự hợp tác giữa Fintech và ngân hàng nhằm thúc đẩy quá trình cải tổ hệ thống đồ sộ và lâu đời ngân hàng, qua đó giảm bớt các gánh nặng quy trình đã lỗi thời, góp phần xây dựng quy trình tinh gọn.Hơn nữa đó là Fintech có thể mở rộng tệp khách hàng và dựa vào dữ liệu số có thể chăm sóc khách hàng tốt hơn, nắm bắt được nhu cầu tiềm ẩn của khách hàng. Tài chính kỹ thuật số có thể cải thiện khả năng tiếp cận của các ngân hàng tới những nhóm khách hàng chưa được phục vụ tương xứng.

Công nghệ có thể giúp các ngân hàng tiếp cận đến các địa điểm xa, loại bỏ các rào cản về địa lý.

Fintech – Những thách thức mới cho Ngân hàng

Một thách thức rõ ràng nhất đối với ngân hàng là họ sẽ phải mất một phần doanh thu cho sự xuất hiện của Fintech. Các sản phẩm Fintech khiến thị trường dịch vụ ngân hàng bị phân mảnh, làm gia tăng rủi ro về mặt lợi nhuận của các ngân hàng.

Thách thức tiếp theo là sự phụ thuộc lẫn nhau của Ngân hàng và Fintech. Chính vì chia sẻ chung tệp khách hàng và sự đan xen phức tạp về cơ sở hạ tầng thanh toán- điều này có thể khiến sự kiện rủi ro công nghệ thông tin leo thang thành khủng hoảng hệ thống.

Có càng nhiều sự xuất hiện của bên thứ ba (do thuê ngoài hoặc đối tác Fintech của ngân hàng) sẽ làm tăng rủi ro bảo mật dữ liệu, bảo vệ quyền lợi khách hàng và khiến công tác kiểm toán, minh bạc tài chính trở nên khó khăn hơn so với trước đây.

Theo dòng chảy không ngừng của kinh tế xã hội, các sản phẩm Fintech sẽ ngày càng hoàn thiện và đa dạng hơn. Nó đòi hỏi sự biến đổi và thích nghi để phục vụ mục tiêu to lớn nhất- lợi ích của khách hàng. Không thể phủ nhận Fintech mở ra một tương lai đầy hứa hẹn cho ngành tài chính nói chung và sự phát triển của ngân hàng nói riêng.