Công thức xây dựng ‘vỏ bọc thiện lành’ của Sam ‘xoăn’ trước khi vụ lừa đảo tiền ảo tỷ đô bị phanh phui

Mới cách đây một năm, Sam Bankman-Fried còn nổi tiếng trên truyền thông với tư cách là một doanh nhân tiền điện tử đình đám. Chỉ sau khi vụ lừa đảo hàng chục tỷ đô bị vạch trần, công chúng mới vỡ ra rằng, hóa ra những hình ảnh nhà sáng lập FTX này trưng ra trước đây chỉ là một lớp “vỏ bọc thiện lành” được xây dựng bài bản.

Bị kết án bảy tội danh, đối mặt với 100 năm tù

Thứ Năm tuần trước, Sam Bankman-Field, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành nền tảng tiền ảo FTX, đã bị kết án bảy tội danh lừa đảo, đối mặt với mức án lên tới 100 năm tù.

Đây là vụ lừa đảo gây chấn động nhất trong lịch sử tài chính Mỹ kể từ khi vụ án Ponzi của cựu chủ tịch Nasdaq Bernard Madoff bị vạch trần năm 2008. Sam Bankman-Field đã lợi dụng việc tiền điện tử hãy còn là một lĩnh vực mới mẻ, thiếu giám sát để biến nền tảng FTX thành máy rút tiền của riêng mình, bí mật đánh cắp hàng chục tỷ đô la Mỹ và chuyển sang quỹ phòng hộ riêng có tên là Alameda. Ngay từ đầu, Sam đã chỉ đạo cho mã bí mật được nhúng vào nền tảng FTX để Alameda có thể “vay” tiền khách hàng mọi lúc mọi nơi. Các nhà đầu tư bị Sam lừa gạt bao gồm cả HSBC, UBS cùng nhiều tổ chức tài chính nổi tiếng khác, tổng thiệt hại lên tới 65 tỷ USD.

Công thức xây dựng “vỏ bọc thiện lành”

Một kẻ nói dối xuất sắc luôn cải trang thành một kẻ ngờ nghệch, vô hại. Sam “xoăn” đã thiết kế hình ảnh của mình trước công chúng một cách cẩn thận, chi rất nhiều tiền để mời người nổi tiếng quảng cáo cũng như kết thân với các chính trị gia.

Bước một: Phải “mọt sách” giống Mark Zuckerberg

Học theo Mark Zuckerberg, Sam cũng xây dựng cho mình hình ảnh “doanh nhân mọt sách”, thậm chí còn tuyên bố mình mắc chứng tự kỷ. Theo lời của bạn gái cũ, mái tóc xoăn rối bù đặc trưng cùng chiếc áo phông rộng thùng thình mặc hàng ngày đều được Sam thiết kế cẩn thận vì anh ta tin rằng hình ảnh này sẽ tạo được ấn tượng “giản dị, đáng tin”.

Bước hai: Tiếng tăm “con ông bà giáo sư Stanford”

Cha mẹ của Sam cũng là những “công cụ” để lấy lòng tin của công chúng. Cả hai ông bà đều là giáo sư luật tại Đại học Stanford, là những học giả có tiếng trong ngành và có nhiều mối quan hệ ở Thung lũng Silicon. Trong quá trình gọi vốn đầu tư vào FTX, tiếng tăm “con ông bà giáo sư Stanford”đã giúp Sam “xoăn”nâng cao uy tín hơn rất nhiều.

Bước ba: “Doanh nhân đạm bạc”

Dù có trong tay hàng chục tỷ USD lấy từ nền tảng FTX và phung phí về nhiều mặt, nhưng Sam luôn tìm cách khiến công chúng tin rằng anh ta không màng hưởng thụ và vật chất. Trong một cuộc phỏng vấn với New York Times, Sam nói rằng mình không cần nhiều tiền như vậy và có dự định quyên góp tài sản cá nhân để giúp đỡ xã hội.

Sau khi mua căn hộ trị giá 40 triệu USD ở Bahamas, Sam sống cùng các giám đốc điều hành của FTX ở đó, giả làm “ký túc xá công ty thuê cho”. Dù đi lại bằng máy bay riêng trị giá 15 triệu đô, nhưng Sam vẫn cố tình chọn một chiếc Toyota Corolla giá rẻ để trưng bày làm ô tô riêng. Trước truyền thông, Sam nói món ăn mình thích là bánh mì phết bơ đậu phục, trang phục thường ngày là áo phông, quần short "xuề xòa, giản dị".

Bước 4: Làm thân với siêu sao và chính khách

Trong quá trình mở rộng nhanh chóng của FTX, Sam chưa bao giờ ngần ngại đầu tư mạnh vào quảng cáo và tiếp thị. Năm 2021, FTX trở thành nhà tài trợ chính thức của giải NBA, ký hợp đồng với các siêu sao thể thao Mỹ như Tom Brady, để từ đó thu hút hàng triệu nhà đầu tư đến bỏ tiền vào FTX. Sau sự sụp đổ của nền tảng tiền ảo này, các siêu sao đó cũng chịu tai tiếng và kiện tụng vạ lây.

Sam còn rất chịu chi trong các khoản quyên góp chính trị. Trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2020, Sam đã quyên góp hàng triệu đô la cho siêu ủy ban hành động của ứng cử viên Đảng Dân chủ Joe Biden.

Đội ngũ pháp lý của Sam Bankman-Fried sẽ kháng cáo và kéo dài thời gian kiện tụng nhất có thể. Trước đó, các luật sư này đã gắng sức mô tả Sam là một “doanh nhân non nớt không hiểu gì về kinh doanh”. Đứng trước tòa, Sam “xoăn” cũng kiên quyết nói rằng “công việc kinh doanh thất bại chẳng qua là do xui xẻo chứ không hề có ý định chiếm đoạt tài sản của ai”. Tuy nhiên, hầu hết các đồng phạm trong vụ án đều đã nhận tội và làm chứng chống lại Sam trước tòa.